چکیده در زبان فارسی از واژه های طعنه، طنز، کتمان حقیقت، ریشخند، طنز، هزل، تجاهل العارف، زشت زیبا، استدراک، مدح شبیه به ذم، تهکم و تحویل به عنوان معادل آیرونی استفاده می شود. در این پژوهش آیرونی در شعر 9 شاعر برگزیده معاصرفارسی بررسی شده است(محمد تقی بهار،میرزاده عشقی،فرخی یزدی،نیما یوشیچ، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو،هوشنگ ابتهاج، یدالله رویایی و محمد رضا شفیعی کدکنی).از میان انواع آیرونی، آیرو...

این مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر می‌پردازد. ایشان در دانشگاه‌های جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو زبان پارسی و عربی، بی‌بدیل بوده است.  

مقاله حاضر چنانکه از عنوان آن برمی آید، تطبیقی است بین طنز و طنزپردازی در ادبیات ایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانی به عنوان نمونه ای از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه ای از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شده است. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملی از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخی سوءتفاهمات اجتماعی لازم دیدم از ذکر پاره ای از طنزهای درخشان او صرف نظر ک...

: اساطیر در زندگی بشر از اهمیّت ویژه ای برخوردار بوده و می توانند نقش سازنده ای در شکل گیری باورها و هویّت انسان ها داشته باشند . اهمیت اسطوره ها برای کودکان و نوجوانان چند چندان است ؛ زیرا آنها انتقال دهنده ی فرهنگ و اداب و رسوم هستند . همچنین هم ذات پنداری با قهرمان اسطوره ای می تواند در شکل گیری هویت کودک تأثیر گذار باشد . از سوی دیگر می دانیم که کودکان با شعر و نظم بهتر از نثر ارتباط برقرا...

تاثیر نفوذ و گسترش آیین اسلام بر ایران و آثار اندیشمندان ایرانی (تالیف و ترجمه)، واقعیتی انکارناپذیر است. از این رو علاوه بر آثاری با عناوین و متن فارسی از جمله حماسه های ملی و تاریخی و منظومه های غنایی، آثار بسیاری نیز با عنوان تازی و متن فارسی و حتی با عنوان و متن عربی به رشته تحریر و ترجمه درآمد. در قرون اولیه، به سبب مشکل بودن زبان پهلوی، با حمایت و تشویق حکام عرب، آثار فراوانی توسط علمای ا...

ادبیات تطبیقی صرف نظر از پایه های نظری، به جهانی بودن ادبیات می اندیشد و این که چگونه عرصة ادبیات آینه ای تمام­نما از تعاملات و تبادلات فرهنگی ، اجتماعی و هنری ملت ها است. از این منظر رابطة دو زبان فارسی و عربی از جایگاه خاصی برخوردار است؛ تبادلات ادبی و فرهنگی این دو زبان سابقة دیرینه دارد و ادیبان بسیاری دستمایة پژوهش های تطبیقی بوده اند. در این میان عمر خیّام، شاعر معروف فارسی، همواره مورد تو...

"جفری لیچ"، زبان شناس معروف معاصر، در بحث ابزارهای موثر در شعرآفرینیِ شاعران امروز، به طبـقه بندیِ شـگردهای هنـجارگریزی یا قاعـده کاهی پرداخـته و آن را در هشـت گونه ی مختلف «آوایی»، «زمانی»، «سبکی»، «گویشی»، «معنایی»، «نحوی»، «نوشتاری» و «واژگانی» مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. در این میان، شعر معاصر ایران و عراق با زبان خاصّ خود، هویّتش را در گریز از عادت هایی می داند که از گذشته تاکنون بر ت...

«دوره» در مطالعات تاریخی مفهومی نظام بخش است و مورّخان علوم و هنرها را در طبقه بندی اطّلاعات تاریخی یاری می کند. در اغلب کتب تاریخ ادبیات، «دوره بندی» اساسی ترین پایۀ بخش بندی و فصل بندی است. دوره بندی در علوم ادبی مانند بلاغت نیز روایی و کاربرد یافته است. ازجمله شوقی ضیف، تاریخ بلاغت عربی- اسلامی را به ادواری تقسیم کرده است. در این مقاله طرحی برای دوره بندی تاریخ بلاغت فارسی پیشنهاد شده است. نظا...

کتاب سیاست نوشتار؛ پژوهشی در شعر و داستان معاصر هم‌اکنون در بعضی دانشگاه‌های ایران منبع درسی است و برای درس‌های جریان‌شناسی شعر معاصر ایران و جریان‌شناسی نثر معاصر ایران در دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی و درس جریان‌شناسی شعر معاصر فارسی مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات معاصر فارسی تدریس می‌شود. در این مقاله، ضمن بررسی شکلی و محتوایی کتاب، به تحلیل نظریة نوینی پرد...

مثنوی یکی از قالب‌های پرکاربرد در ادبیات فارسی است و غالباً در داستان‌سرایی و شرح و بیان داستان‌های طولانی به کار می‌رود. از دیگر سو، مزدوج نیز در ادبیات عربی پیشینه‌ای کهن دارد. آیا قالب مثنوی توسط ایرانیان ابداع شده یا همان است که عرب‌ها به جای آن از واژۀ مزدوج استفاده می‌کنند؟ در این مقاله سعی شده است با توجه به کهن‌ترین مزدوج‌های ادبیات عربی و قدیم‌ترین مثنوی‌های شعر فارسی، به این پرسش پاسخ ...