سبک هندی از معدود سبک های شعر فارسی است که نام های متعددی دارد. نام هایی که مشاجرات فراوانی برانگیخته و موجب گفتگوهای بسیاری شده است. آنچه موجب آشفتگی در نامگذاری این شیوه شده، بی توجهی به علایق و سلایق دو گروه از شاعران این شیوه است که با توجه به تفاوت های زمانی، زبانی و مکانی، جلوه ی خاصی از زبان فارسی را به نمایش در آورده و بخشی از ظرفیت های این زبان فاخر را آشکارساختند. از این رو در این مقا...

فنا و بقا و اتّحاد و اتّصال در دیوان بیدل دهلوی     سمیّه خادمی [1]   محمّد سرور مولایی [2]     تاریخ دریافت: 16/03/92   تاریخ تصویب: 18/09/1392     چکیده   مقامات فنا و بقا و اتّحاد و اتّصال از مهم­ترین و پیچیده­ترین مباحث تصوّف و عرفان اسلامی به شمار می آید. عرفا این مقامات را نهایت سیر و سلوک سالک و هدف از پیمودن همۀ احوال و مقامات را رسیدن به وصال الهی می­دانند. بر طبق نظریۀ قوس نزولی و قوس صعودی،...

بیدل دهلوی  شاعر معروف سبک هندی ، به منظور مضمون آفرینی، از هر شیء یا پدیده ای که در طبیعت می دیده بهره گرفته است تا اصول عرفانی، ارزشهای اخلاقی و سنت های عاشقانه را که همواره در متون ادبی موضوع سخن بوده است  با تصاویری متنوع، بازآفرینی نماید. تداعی معانی در این میان نقش بسزایی دارد  و شبکه هایی از تصاویر را ایجاد می کند که  از سنت های شعری سبک هندی است، دراین مقاله به معرفی سه گروه از عناصر مض...

دربارۀ میرزا عبدالقادر بیدل تحقیقات زیادی در کشورهای گوناگون انجام ‌شده؛ اما درمورد مشترکات و روابط ایجادی او با آثار باقی‌ماندۀ سردفتر ادبیات فارسی تاجیکی، رودکی، پژوهشی صورت نگرفته است. همچنین، دربارۀ ابوعبدالله رودکی سمرقندی تحقیقات فراوانی در کشورهای فارسی‌زبان و خارج از آن انجام شده است. هرچند درمورد پیروی شعرای فارسی‌زبان از اشعار رودکی مقالات متعددی چاپ شده، دربارۀ اثرپذیری بیدل از او، م...

نهضت باروک از ایتالیا آغاز شد و تمام اروپا را فراگرفت. مکتب باروک پس از عصر باشکوه رنسانس و سبک هندی پس از دورة عراقی شکل گرفت. این دو رابطه¬ای استوار با هم دارند. برای مثال، قالب رایج در هر دو مکتب، غزل است و مضامینی چون حرکت و استحاله، تأکید بر صورت های عینی و تجسمی، تکیه بر زیبایی های جسمی، چگونگی وصف طبیعت، تسلط دکور، آشنایی زدایی و... در هر دو مشترک است. در ادبیات باروک عدم تقلید از قدما، ...

چکیده:ملا محمد فضولی بغدادی، (890-963 ه.ق) شاعری است که به سه زبان فارسی، عربی و ترکی آثاری به نظم و نثر دارد. یکی از آثار او به نثر فارسی، «سفرنامة روح» است که به «حسن و عشق» و «صحت و مرض» نیز مشهور است. این اثر داستان ورود روح به بدن، ازدواج او با مزاج و سیر و سفر او در سرزمین بدن است. بیدل دهلوی شاعر بزرگ سبک هندی، (1054-1133ه.ق) نیز در مثنوی خود به نام «طلسم حیرت» بعد از مقدماتی در تحمید و ...

نظامی گنجوی و بیدل دهلوی، دو شاعر برجستۀ سدۀ ششم و دوازدهم هستند که به نوآوری مشهورند. در سطح زبان اشعار این دو شاعر، عناصر متعدد ابهام‌‌زا دیده می‌شود. یکی از مهم‌‌ترین این عناصر، «ترکیبات ابهام‌‌زا»ست. ترکیبات ابهام‌‌زا، واژه‌‌های مرکبی هستند که از هم‌نشینی دو یا سه تکواژ تشکیل می‌شوند و در محور افقی زبان به صورت یک واحد معنایی عمل می‌‌کنند. بیشتر پژوهشگران، ساخت ترکیبات ابهام‌‌زا و خاص را در...

بیدل دهلوی از شاعران بزرگ سبک هندی در سدۀ یازده و دوازده هجری است که علاوه بر شاعری، در نثرنویسی نیز استادی قوی­دست بود. «چهار عنصر» مفصل‌ترین و مهم‌ترین اثر منثور بیدل دهلوی است که همانند شعرش، غالباً مرموز، لغزگونه و آکنده از تصاویر تخیّلی است. این کتاب در سالهای 1341 (کابل) و 1386 ( تهران) چاپ شده است. هر دو چاپ بسیار مغشوش و پر از اشکالات گوناگون است. در 1392، سیدضیاءالدین شفیعی، مجد...

نهضت باروک از ایتالیا آغاز شد و تمام اروپا را فراگرفت. مکتب باروک پس از عصر باشکوه رنسانس و سبک هندی پس از دوره عراقی شکل گرفت. این دو رابطه ای استوار با هم دارند. برای مثال، قالب رایج در هر دو مکتب، غزل است و مضامینی چون حرکت و استحاله، تأکید بر صورت های عینی و تجسمی، تکیه بر زیبایی های جسمی، چگونگی وصف طبیعت، تسلط دکور، آشنایی زدایی و... در هر دو مشترک است. در ادبیات باروک عدم تقلید از قدما، ...

بیدل دهلوی از شاعرانی است که شگرد سبکی و زبانی خاص خود را دارد. وی در مواردی با شکستن معیارهای مرسوم و با دور شدن از اصول حاکم شعر، زبانی متفاوت عرضه می دارد. هنجارگریزی های صرفی و نحوی او در غزلیاتش جالب توجه، بررسی هر یک آنها بیانگر خلاقیت زبانی و ادبی او است و این شگردها در کنار دیگر تصاویر شاعرانه شعر او را تخیلی تر نهاده است. در این مقاله سعی شده است به ساختارهای جدید نحوی در اشعار بیدل اش...