ابوالعباس لوکری آخرین فیلسوف مشابی در ایران و شاگرد بهمنیار ، ادیب ، فیلسوف و ریاضی دان قرن پنچم هجری است که مهمترین اثر فلسفی خود یعنی کتاب « بیان الحق بضمان الصدق » را در سه بخش منطق ، طبیعیات و الهیات تدوین کرده است . در این کتاب که دائرة المعانی بزرگ و فلسفی در همه اجزاء حکمت به جز ریاضیات است تلخیصی کامل از کلیه آثار فلسفی ، ارسطو ، فارابی ، ابن سینا و بهمنیار محسوب می گردد. رساله حاضر تص...

رساله غوثیه ‘ رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی با غوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبر نوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است . اما در این مقاله ضمت بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند ‘ با بررسی جمیع نسخ خطی و چاپی و مقایسه تحلیلی تطبیقی آنها و نقد محتوایی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگر آثار محیی الدین عبدالقادر...

شرح شواهد مطوّل از میرزا کمال الدین محمّد فسایی فدشکویی معروف به شرح کبیر یکی از نُه شرح شواهد از شواهد شعری کتاب مطوّل است که میرزا کمال الدین بنا به درخواست شاگردان خود به هنگام تدریس،کتاب را نوشته و پس از آن نوشته ها را ترتیب داده است و در سال 1096ق تألیف آن به پایان رسیده است اما اینکه این شرح در میان شروح شواهد بلاغی چه جایگاهی دارد و آیا دارای اصالت علمی هست نیاز به بررسی دارد. در این پایان ...

حکیم نجم الدین محمّد فلکی از شعرای معروف قرن ششم هجری است که در قصبه شماخی از توابع شروان متولّد شد. فلکی گوینده ای نازک خیال و شیرین سخن است که بر خلاف معاصران خود، به سهولت کلام و روانی سخن متمایل بود. دیوان ناقص و ناتمامی از وی در سال 1929 میلادی در لندن توسط محمد هادی حسن خان به چاپ رسیده است. در ایران نیز محمد طاهری شهاب دیوانی از این شاعر را در سال 1345 تصحیح کرده و از سوی انتشارات کتابخانه...

رساله نویسی از روزگاران گذشته در دنیای اسلام رواج داشت و دانشمندان و ادبا، نکته ها و یافته های مهم و ضروری خود را در قالب رساله عرضه می کردند. کار رساله نویسی‏ در روزگار میرسیدعلی همدانی (713-786ه‍.ق/ 1313-1384م.)، یعنی سده هشتم هجری نیز چون بسیاری دیگر از دوره ها رونق فراوان داشته است؛ چنان که بیشتر آثار هم روزگاران وی در قالب رساله نوشته شده است. در میان رساله نویسان آن روزگار، نام سیدعلی همد...

درویش محمد، معروف به میرزا محمد اردبیلی بیدگلی و متخلص به محقق از علما، عرفا و شاعران سدۀ یازدهم هجری است. از وی چهار رساله و یک کتاب موسوم به ریاض العارفین و منهاج السالکین بر جای مانده است؛ تذکره الذاکرین یکی از این رساله هاست که پیش از کتاب یادشده نوشته شده است. از این رساله دو نسخه موجود است: یکی در کتابخانۀ مدرسۀ نمازی خوی و دیگری در کتابخانۀ مدرسه سلطانی کاشان. رسالۀ تذکره الذاکرین ـ به ر...

پژوهش حاضر تصحیح قرآن مترجم شمار? 2053 محفوظ در کتابخان? آستان قدس رضوی است. این اثر از جمله ترجمه های قرآن متعلّق به قرن ششم هجری است که مترجم و کاتب آن نامعلوم است. این ترجم? قرآن، شامل هفت سوره از قرآن کریم است. این سوره ها عبارتند از: البقره، آل عمران، النساء، الکوثر، الکافرون، النصر و تبّت که بخشی از سوره های البقره و النساء افتادگی دارد. از این اثر تنها یک نسخه در کتابخان? آستان قدس رضوی مو...

میرزا عظیما محمد اصفهانی متخلص به اکسیر(متوفّی1169) از شاعران ناشناخته، خوش قریحه و چیره دست سبک هندی ست که نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده که دو نسخه از آثار وی نیز ناپدید شده است. در تذکره ها و تاریخ نوشته ها، جز تذکر? انیس الاحبا که بیشترین اطلاعات را دربار? او دارد، سخن زیادی به میان نیامده است در تحقیق حاضر، نیمه دوم دیوان او به کمک دو نسخه خطی تصحیح انتقادی شده و در مقدمات و تعلیق...

سید جلال الدین عضد یزدی، از شاعران قرن 8 هـ است که در شهر یزد متولد شد. درباره دوران کودکی و جوانی وی داستانهایی روایت کرده اند که به ظاهر ساختگی و مجعول است. در دوران جوانی به دربار آل اینجو در شهر شیراز رفت. پدرش کمال الدین / شمس الدین عضد یزدی از دولتمردان و شاعران زمان ابوسعید بهادر بوده که متاسفانه زندگی وی با عضدهای دیگر زمان خود خلط شده بود. با پیدا شدن نسخه نویافته دیوان اشعار وی از کتا...

رضی الدین عبدالله بن محمد، معروف به امامی هروی، ادیب و شاعر قرن هفتم هجری قمری، معاصر سعدی و مجد همگر و ملک الشعرای دربار قراختاییان کرمان بوده است. علاوه بر شعر و علوم بلاغی، در ادبیات عرب و علوم عقلی از سرآمدان روزگار خود بود و رساله ای به عربی در شرح قصیده ذوالرمه (شاعر معروف عرب د 117 ق) دارد. دیوان این شاعر، فقط یک بار، آن هم در 1343 شمسی به کوشش همایون شهیدی از سوی انتشارات علمی چاپ شده ا...