در امپراتوری وسیع هخامنشی از خطّ و زبان‌های متفاوتی در نقاط مختلف قلمرو هخامنشی برای انجام فعّالیّت‌های اداری ـ اقتصادی در سیستم‌های اداری استفاده می‌کردند. آرشیو باروی تخت جمشید در مرکز امپرتوری مربوط به سال‌های 13 تا 28 سلطنت داریوش بزرگ را می‌توان بزرگترین و مهم‌ترین سازمان اداری چند زبانة هخامنشی دانست. اگر‌چه زبان قالب در گل‌نبشته‌های آرشیو، ایلامی است ولی گل‌‌نبشته‌هایی به زبان آرامی و نمونه...

‏همگان حافظ را سرچشمه الهام گوته_شاعر نامدار المان_می دانند. دراین باره، مقاله های بسیاری نگاشته شده، ولی نکته مهم دراین زمینه، تاثیردیگر سخنوران بزرگ پارسی زبان برگوته است. سال ها پیش از ترجمه هامر _پورگشتال از دیوان حافظ، ادام اولئاریوس، فرستاده دربار اشلزویگ _هولشتاین به اصفهان عهد صفوی _گلستان سعدی را به المانی ترجمه کرده بود و این ترجمه نه تنها برگوته، بلکه بر بسیاری از شاعران و نویسندگان ...

با خارج شدن زبان های ایرانی میانه از ساختار تصریفی زبان های ایرانی باستان، تغییراتی در آن ها روی داد تا عملکرد اجزای ازمیان رفته یا ضعیف شدۀ این زبان ها به نحوی توسط اجزایی دیگر جایگزین شود. از جملۀ این تغییرات تقویت نقش حروف اضافه در کنار شکل­گیری گونه­هایی جدید از آن ها بود. ساختارهای اضافی در دورۀ میانه شامل گروهی اند که مستقیماً از دوران باستان به میانه رسیدند و نیز مجموعه ای دیگر که در دورۀ...

در پایان نام‍? پیش رو، برگردان پارسی صد آیه از قرآن مجید با نگاه به سه نبشتار کهن (ترجم‍? قرآن قُدس، ترجم‍? تفسیر طبری و تفسیر سورآبادی) به صورت تطبیقی بررسی شده است. برای این تحقیق، اهدافی چون دستیابی به تحولات تاریخیِ دستور زبانی در سه ترجم‍? کهن قرآن مجید، بررسی میزان التزام این ترجمه ها به ترکیبات، اصطلاحات و تعبیرات پارسی و همچنین، بررسی میزان پایبندی برگردان ها به ترتیب و جایگاه مطلوب و مط...

امپراتوری قدرتمند هخامنشی قلمرو پهناوری را در بر می­گرفت که آسیای صغیر امروزی نیز بخشی از آن را تشکیل می­داد. آسیای صغیر از جمله مناطقی بود که در دوران کوروش بزرگ و لشگرکشی او به لیدیه تحت حکومت پارسیان درآمد و شهرهای این ناحیه در پی سیاست تقسیم فضایی کشور، به شهربی­های هخامنشی اضافه شدند. اسامی همه­ی شهربی­ها در کتیبه­های رسمی هخامنشیان نیامده است چرا که شیوه حکومتی هخامنشیان چنین بود که نواحی...

یکی از ویژگیهای چشمگیر مباحث مربوط به علوم قرآن و از آن جمله رسم الخط و کیفیت نگارش کلمات در مصحف ها، جنبه کاملا" تخصصی آنهاست که برگرداندن کرد عبارات و جملات از زبان تازی به زبان پارسی، اضافه بر تلاش گسترده، تسلط کا بر عناوین مورد بحث را می طلبد.لذا در این ترجمه با مراجعه به مصادر و منابعی که در دسترس بوده حتی المقدور سعی گردیده تا ترجمه ای سهل و روان که نه بطور همه جانبه آزاد و رها و نه کاملا...

مقالۀ حاضر تحلیلی از استعاره های مفهومی شرم، با استناد به اشعار کلاسیک فارسی قرن ششم تا دهم قمری، به دست می دهد. چهارچوب نظری این پژوهش، کتاب استعاره و عواطف: تأثیر زبان، فرهنگ و بدن در احساس نوشتة زولتان کووچش (2010) است. سؤال اصلی مقاله این است که در زبان فارسی استعاره های مفهومی شرم بر مبنای کدام حوزه های مبدأ ساخته می شوند؟ هدف از پاسخ گویی به این سؤال، یافتن مفهوم کانونیِ شرم در زبان فارسی ...

أبو عبدالله حمزه بن حسن اصفهانی (280 ق - 351 ق) ادیب، زبان شناس و مورخ ایرانی است، که آثار و تألیف های ارزشمند وی در زمینه های گوناگون ادبی از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ روش او در تالیف آثار، به شیوه ی محققان امروزی بسیار نزدیک است. تکیه بر عقل و خرد، نقد عالمانه، استفاده از منابع معتبر و نوآوری در برخی زمینه ها از جمله ویژگی های سبک نگارشی اوست. شماری از کتاب ها و آثار وی همچون «التنبیه علی ح...

زبان بلوچی یکی از زبان های ایرانی است که قدمتی دیرینه دارد. زبان و ادب فارسی از قرن ها پیش بر زبان و ادب بلوچی، تأثیر فراوانی گذاشته است. مردم بلوچ، فارسی را زبانی مقدس میدانستهاند و این زبان چندین قرن، مستقیم و نیرمستقیم بر ادب و اجتماع بلوچستان تأثیرگذار بوده است. این تأثیر و جایگاه سبب شده است که ارتباط واژگانی بلوچی با فارسی ارتباتی تنگاتنگ باشد. البته به دلیل همسایگی بلوچان با سرزمین خراسا...