در گنجین? روایات شیعه روایاتی وجود دارد که در آنها احادیث ائمه صعب و دشوار خوانده شده است که بجز نبی مرسل و ملک مقرب خداوند و مومنین راستین، کسی توان تحمّل آن را ندارد؛ لذا باید دید منظور از «صعب مستصعب» بودن حدیث ائمه چه چیزی بوده است. هدف این تحقیق از یک سو رفع ابهام از روایات «صعب مستصعب» و بیان مقصود و منظور این روایات و از سوی دیگر پاسخگوئی به پاره ای از تعارضات است که میان این دسته از روای...

چکیده: اعتقاد به سایر پیامبران الهی به مانند اعتقاد به پیامبر اسلام(ص) از اصول دین اسلام می باشد. عُزیر(ع) یکی پیامبرانی است که در قران کریم از او نام برده شده و مفسران در باره او بحث کرده اند. نام این شخصیت در عهدین عزرا است. از دیدگاه عهدین او از کسانی است که بعد از حمله بخت النصر به بیت المقدس و نابودی تورات، این کتاب را دوباره نوشت و اعتقادات یهود را زنده کرد؛ تا جایی که برخی یهودیان او ر...

فضایل شهرها از جمله موضوعاتی است که خاستگاه بسیاری از روایات ساختگی است. در این نوشتار ما در پی آنیم که روایات فضایل شهر مقدس قم را ارزیابی سندی و متنی داشته باشیم. این روایات اولین بار از طریق حسن بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (برادر میانی شیخ صدوق)، عابدی زاهد و عزلت نشین - که بهره ای از فقه نداشت - برای حسن بن محمد بن حسن سائب اشعری قمی نقل شد. بعد ها این روایات توسط مؤلفان جوامع حدیث...

یکی از مباحث مهم علم مصطلح الحدیث، مبحث طرق تحمل حدیث  است. برخی ادعا می کنند که اهتمام اهل سنت به این موضوع بیش از محدثان امامیه بوده است، زیرا در اسانید روایات موجود در جوامع حدیثی امامیه برخلاف ایشان، اثر چشمگیری از الفاظ دال بر طرق تحمل دیده نمی شود و این امر را از نشانه های ضعف سند تلقی می نمایند. در این پژوهش سعی شده پس از سنجش میزان اعتبار چنین ادعایی، علل این اهتمام کمینه کاوش شود و از ...

سخن از درآمیختگی سخن غیر معصوم با معصوم در تفسیر مجمع البیان است. نگارنده دو حقیقت تلخ درباره تفسیر ثمین مجمع البیان را که عبارتند: از بی دقتی نسخه نگاران منابع روایی و حدیثی تفسیر مجمع البیان در نقل شخصیت های واقع در سند روایات و نقل اقوال که سبب بی راهه روی علامه طبرسی )ره( در نقل سخن غیر معصوم به عنوان روایت شده است و نیز عدم مطابقت نسخه های موجود از تفسیر مجمع البیان با آنچه مؤلف نگاشته است...

دیدگاه اهل بیت(ع) در تحریف ناپذیری قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. روایات معصومین(ع) درباره عدم تحریف قرآن به چند گروه تقسیم می شود: 1. روایاتی که ملاک درستی و نادرستی احادیث را آیات قرآن معرفی می کند، 2. روایات ارجاع دهنده مردم به قرآن در فتنه ها و بحران های فکری و ابهامهای معرفتی، 3. احادیثی که تمسک به قرآن و سنت را شرط نجات از گمراهی شمرده اند، 4. روایاتی که در آنها اهل بیت به آیات قرآن تمسک...

بدون تردید روایات مسند و صحیح یکی از گنیجینه های ارزشمند در تبیین آیات و رمزگشایی از آنها و تأویل متشابهات است. دستیابی به روایاتی که هم به لحاظ سندی و هم به لحاظ متنی بتواند چنین نقشی را در فهم آیات قرآن کریم ایفا کند، همواره وجهه همّت قرآن پژوهان به ویژه در تفاسیر اثری بوده است؛ امّا مشکل اساسی موجود در نوع تفاسیر اثری یعنی «حذف اسانید روایات» موجب گردیده که احراز نسبت روایات به معصوم دستخوش تر...

بسیاری از روایات تفسیری ائمه اطهار(ع) در پی تفسیر آیات قرآن نیست، بلکه در پی تطبیق آن بر برخی از مصادیق آیه است. این در حالی است که عدم تفکیک حدود این روایات با روایاتی که درصدد تفسیر مفهوم آیه هستند، موجب شکل گیری پندارهای ناروا بر شیعه گشته است. اهمیت جداسازی انواع این روایات، ضرورت تحقیق حاضر را روشن می سازد. در این مقاله پس از استخراج روایات تفسیری آن حضرت از مهمترین تفاسیر روایی شیعه و کتب...

آشنایی با فضای صدور حدیث، سبب فهم دقیق تر و کامل تر مراد معصوم می گردد. روایات فقهی شیعه، در فضایی صادر شده اند که فرهنگ و باور اکثریت اهل سنت بر آن حاکم بوده است. آشنایی با قراین تأثیرگذار در فهم ظرافت های موجود در روایات فقهی شیعه، نیاز به آگاهی از روایات نبوی معتبر نزد اهل سنت، اقوال و آرای صحابه، تابعیان و عالمان دو سده نخست هجری دارد. جمع آوری این قراین سبب می شود که روایات تقیه ای نیز به...