الحاد جدید وصف جریانی است که در دهۀ نخست قرن حاضر، با انتشار سلسله ای از کتاب های پرفروش و در واکنش به حملات تروریستی برخی افراطیون دینی، به عرصۀ افکار عمومی آمد. این جریان هرچند ریشه در گذشته دارد و مبانی و مفروضات آن همان مبانی و مفروضات ملحدان گذشته است، با اتخاذ رویکردی بسیار خصمانه، به جریانی توفنده و جدید علیه دین و دین داران تبدیل شد. سخنگویان، و به اصطلاح پرچمداران آن عبارت اند از داکین...

چکیده جهان بینی نوعی برداشت و نحوۀ تفکر انسان نسبت به جهان است. نحوۀ نگرش به جهان به سه نوع دینی، فلسفی و علمی دسته‎بندی شده است که نسبت به هم ترتّب زمانی دارند. در هستی‎شناسی دینی، نخستین خلقت نور الهی است. دین سرآغاز همۀ علوم است. با تمسک فلسفه و علم به دین، معرفت و حیات بشری به سمت تکامل و توسعه سیر می کند. در جهان‎بینی دینی‎، زیبایی از سرچشمۀ جمال مطلق نشئت می گیرد و ذات حق، جمیل علی‎الاطلاق...

چکیده علم و دین هر دو گزاره‎هایی در باب طبیعت دارند. دانشمندان علوم طبیعی ادعا می‎کنند که کشف و شناخت قوانین طبیعت بر عهدۀ علم است، در حالی که عالمان دین از حقانیت بلامنازع گزاره‎های دینی دربارۀ طبیعت دفاع می‎کنند. این امر موجب طرح مسئلۀ نزاع علم و دین شده ‎است که هم در میان دانشمندان و هم در میان عالمان دین بازتاب یافته ‎است و هر کس که دغدغه‎ای در این باب داشته ‎است، کوشیده ‎است پاسخی درخور بر...

پس از انقلاب علمی قرن هفدهم و قدرت‌گرفتن علوم تجربی، رقیبی قدرت‌مند برای ادیان در حل مشکلات بشر، و ارائة تبیینی روشن‌تر از جهان پا به عرصة وجود نهاد. رابطة علم و دین در کانون مباحث فلسفی قرار گرفت و آرای گوناگونی در این خصوص ارائه شد. نوشتار حاضر به نقد و بررسی دیدگاه فرانسیسکو آیالا[i]کشیش و ژنتیک‌دان برجستة معاصر می‌پردازد. وی بر این باور است که کتاب مقدس فقط در خصوص نجات و سعادت آدمی مصون از...

تعارض علم و دین از چالش های اساسی فرا روی عالمان دینی از گذشته تاکنون بوده و هست. آنان همواره در پی تبیین سازش میان این دو مقوله بوده اند. از جمله امام محمد غزالی تلاش های فراوانی در این زمینه انجام داده و از تأویل، در جهت حل تعارض علم و دین بهره برده است. در مقالة حاضر، نخست به راهکارهای عمدة در مسأله تعارض علم و دین اشاره شده و پس از آن دیدگاه غزالی در این خصوص، تبیین گردیده و در ادامه به نگر...

در میان متألهان دینی، شلایرماخر نه از منظر مابعدالطبیعه یا فلسفه اخلاق، بلکه از منظر احساس و شهود دینی ـ واژگان مورد علاقه خود اوـ به تبیین و تفسیر ماهیت دین و تجربه دینی می پردازد. وجه تمایز و حتی ویژگی ابداعی تفسیر او آن است که نه همانند متفکران معاصرش، دین را به یکی از مقولات اخلاق، علم، مابعدالطبیعه و هنر فرو کاهد، بلکه کوشش وی آن است که ضمن اثبات استقلال دین، عدم تعارض آنرا با دیگر ساحت ها...

چکیده: نوشتار حاضر با عنوان «جایگاه علم و عالم در دستگاه فکری ناصر خسرو قبادیانی» در سه فصل تدوین شده است. در نخستین فصل کلیاتی در معرفی شخصیت، زندگی، دین و آیین، آثار و اقوال ناصر خسرو ارائه شده؛ و فصل دوم به تعریف «علم» و بیان حدود آن از دیدگاه ناصر اختصاص یافته است. سپس انواع علم از منظر وی در دو بخش علم آفرینش (علوم منقول) و علم دین حق (علوم معقول) به نگارش درآمده؛ و شواهدی از علوم: بیان...

بحث از نسبت علم و دین و مناقشات برخاسته از آن در غرب مسیحی و مادی، تاریخی پرماجرا دارد. پس از تفوق علم و به حاشیه رفتن دین در عصر جدید، تفکر مادی بر ابعاد مختلف حیات بشری از جمله بر جهان‌بینی علمی غلبه یافت. غلبه نگرش مادی به هستی و حیات منتهی به ظهور بحران‌های گوناگونی شد که بشر کنونی از آن رنج می‌برد. به گمان برخی، علم جدید در بستر تفکر و نظام ارزشی مادی روییده و تناسبی با تفکر و نظام ارزشی ا...

قرآن مبین از آسمان های هفتگانه سخن می گوید، امّا اخترشناسان کنونی نشانی از این گزاره نیافته اند و ازمیلیاردها کهکشان سخن می گویند. مقالة حاضر با مروری بر پیشینة تاریخی هفت آسمان و ارزیابی مهمترین آرای ارائه شده در این باب، بیان می دارد که دربارة هفت آسمان، عهد ذهنی معیّن و معلومی در ذهن مخاطبان مستقیم قرآن وجود داشته است و محتمل است که ایشان به سان پاره ای دیگر از قدما، برای ماه و خورشید و هر یک ...