از مسائل مهمی که در تاریخ تفکر اسلامی در باره دین‌شناسی مطرح بوده، این است که با چه روشی می‌توان صحت و سقم گزاره‌های دینی را ارزیابی کرد؟ اندیشوران مسلمان به این پرسش پاسخ‌های متعددی داده‌اند که بیشتر پاسخ‌ها ذیل دو عنوان کلی عقل‌گرایی و نص‌گرایی (نقل‌گرایی) جای می‌گیرد. ذیل هر یک از دو عنوان عقل‌گرایی و نص‌گرایی دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از دیدگاه‌هایی که ذیل نص‌گرایی پدید آمده، نص‌گر...

در میان عالمان بزرگواری که عمر با برکت خود را صرف هدف متعالی کرده اند ، می توان از عالم عظیم الشان مرحوم محمدباقر مجلسی یاد کرد که کتاب یک صد و ده جلدی بحارالانوار او در میان ده ها کتاب و رساله علمی ایشان در موضوعات متنوع اسلامی ، بیش از همه می درخشد. از آن رو که این کتاب ، جامع اخبار و آثار محسوب می شود، رساله حاضر نیز براساس روایات آن جمع آوری شده است، هر چند محدودیت این رساله اجازه نگاه جامع...

افزایش کتاب های تفسیر قرآن در قرن معاصر با سبک و سیاقی یکسان و با سخنانی همسان، گمان هم طرازی را در نگاه نخستین در میان آنها تداعی می نماید. گشایش و صیقل آیینه نقد و بررسی، این هنر را دارد که برجستگی ها و کاستی های هر یک نسبت به دیگری را آشکار نموده، و اهل مطالعه و دانش و پژوهش را در انتخاب مسیر رهنمون باشد. این قلم در همین راستا چشم اندازی بر تفسیر اطیب البیان دارد که به دست فقیه و مفسر شیعی ـ...

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

مقتل الحسین (ع) موجود در بحارالأنوار علی‌رغم این‌که در غالب گزارش‌ها با گزارشِ ابومخنف موجود در کتاب شیخ مفید یکی است، اما مؤلف کوشیده نسبت به گرد‌آوری روایاتی دیگر از مقاتل روایی روی آورَد. این مقتل ضمن دربرداشتن اخبار متفرد نسبت به دیگر متون روایی، در برخی موارد با وقایع مسلّم و یا روایات تاریخی دیگر ناسازگار بوده و در مواردی شأن امام معصوم (ع) و یا خاندان معصومان (ع) خدشه‌دار شده به گونه‌ای که ...

از دیرباز برخی اندیشمندان مسلمان بر سر کاربرد واژۀ «عشق» در نصوص دینی با یکدیگر اختلاف‏نظر داشته‏اند. مدعای اصلی منع‏کنندگان از کاربرد این واژه در باب متعلقات مقدس، همچون خدا، پیامبر و امامان، آن است که مفهوم این واژه صرفاً با امور مادی و نفسانی تناسب دارد و به همین دلیل در نصوص دینی از آن استفاده نشده و در برخی احادیث نیز مفهوم آن مذمت شده است؛ لیکن فلاسفه و متصوفه از روی ناآگاهی یا به قصد تخری...

در این مقاله جایگاه 4 شهر جدید اصفهان شامل شاهین شهر‘ پولادشهر‘ بهارستان و مجلسی در نظام رون شهرنشینی اصفهان مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. در ابتدا با ترسیم وضعیت 4 شهر کشور‘ جایگاه شهر اصفهان در نظام سلسله مراتبی کشور تعیین و سپس با ارائه مدل ‘ چگونگی نظام سلسله مراتبی 40 شهر استان اصفهان ترسیم و در آن جایگاه شهرهای جدید اصفهان مشخص می شود. در بخش دیگری از مقاله با استفاده از مدل مرتبه – ان...

ابومحمد حسن‌بن‌شعبة حرّانی، محدّث شیعی سدۀ چهارم هجری است که اطلاعات کمی دربارۀ وی وجود دارد. کهن‌ترین منبعی که از وی نام برده به سدۀ دهم هجری بازمی‌گردد. آشنایی بیشتر عالمان شیعی با وی بیش از همه مرهون دستیابی وجاده‌ای علامه مجلسی و شیخ حرّعاملی به کتاب مشهور تُحَف‌العقول اوست که به سبب تألیف همین اثر مورد تمجید عالمان متأخر امامی قرار گرفته است. در میان میراث مکتوب مذهب نُصیریه علاوه بر این دو کتاب...

کسب علم ودانش ازبهترین ویژگی های آدمی است که روایات متعددی تحصیل آن را واجب وسبب کمال انسان دانسته اند. اما نکته ای که قابل توجه است اینکه ازکدام دانش آغازو به کدام مجهول بپردازیم. بی شک ضروری ترین نوع معرفت برای انسان، معرفت خویشتن است که با حصول ارزش های الهی ومتعالی برای آن، همراه است. به دنبال اهمیت معرفت النفس، حکما و متفکران اسلامی به جدیت به آن پرداخته اند. از مهمترین مسائل این باب بحث ح...

در این نوشتار روایات رجعت _ که در کتاب بحار الانوار جمع‌آوری شده است _ برحسب دلالت به چند گروه تقسیم شده‌اند و از میان 160 روایتی که مرحوم مجلسی نقل کرده است، بیش از پنجاه روایت با حذف مضمون‌های تکراری انتخاب شده است و با توجه به این که بیشتر آنها از کتاب مختصر بصائر الدّرجات نقل شده‌اند _ که نگاشته قرن نهم هجری است و با اصل کتاب البصائر چند قرن فاصله دارد _ سند آنها بررسی شده است. نتیجه بررسی ن...