هدف: بررسی کمی و کیفی اسناد تصویری بازمانده از ایران قدیم با موضوع معماری و شهرسازی. روش: تحلیل مدارک آرشیوی، بررسی‌های باستان‌شناسی، تاریخ مکتوب و تاریخ معماری. یافته‌ها: این تحقیق نشان از تفاوت در تعدد و کیفیت مدارک تاریخی تصویری دارد. همچنین با وجود تکثر اسناد در برخی مقاطع، از برخی دوران تاریخی سند تصویری زیادی موجود نیست. بیشتر مدارک تصویری به‌دست‌آمده از دوره تاریخی پیش از اسلام به حوزه‌ه...

خطة آذربایجان به عنوان یکی از مهم ترین مناطق سرزمین ایران و همچنین خاستگاه صفویان و مذهب تشیع، نقش مهمی ‌در توسعه و تکامل سنت مقبره‌سازی اسلامی ‌داشته است. به نظر می‌رسد طی دوران ایلخانی در این منطقه، سبک خاصی از معماری تدفینی در قالب مقابر برجی شکل تکوین یافته است که مبانی آن ریشه در تصوف اسلامی ‌بخصوص مکتب شیخ زاهد گیلانی و شیخ صفی الدین اردبیلی از عرفای نامی قرون هفتم و هشتم هـ‌ق دارد. از مه...

ایوان غربی یا ایوان خسرو یکی از عناصر شاخص معماریِ دورۀ ساسانی در تخت سلیمان است. این ایوان در گوشۀ شمال غربیِ محوطۀ مرب عشکل دور دریاچه قرار دارد. ساختار اصلی ایوان متعلق به دورۀ ساسانی است و در دورۀ ایلخانی )سدۀ هفتم هجری( بازسازی شده است. در حال حاضر سالم ترین بخش آن، جرز شمالی است که برای استحکا مبخشی به شبکه ای از داربست فلزی مسلح شده است. وضعیت متزلزل این جرز، لزوم عملیات حفاظتی را گوشزد می...

ایرانی و اسلامی بیشتر نمایان می­باشد. در هنگامه رقابت­های از قدیم الایام جلگه نسبتاً هموار سیستان بنا به موقعیت­های خاص جغرافیایی و منطقه­ای مورد تهاجمات داخلی و خارجی واقع می­گردید. از این رو حکمرانان و مردم سیستان همواره اقدام به ساخت قلاع بزرگ با حصارهایی مرتفع با اهداف نظامی و دفاعی جهت پیشگیری از آسیب و حفظ جان و مالشان در برابر تهاجمات مکرر دشمنان می­نمودند.  قلعه سکوهه یکی از قلاع مهمی ...

مطابق مدارک تاریخی «باغ تخت » را در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم هجری، با نام «تخت قراچه » در شمال دشت «شیراز » و بر تپه ای در جنوب «باباکوهی » ساختند. این باغ در قرن نهم منبع الهام گورکانیان و معماران آنها بود. در زمان صفویان دریاچ های درپای آن وجود داشت. در اواخر عهد صفویان یا عهد زندیان، باغی و عمارتی در بالا و نهری بر دامنه و استخری در پایینِ باغ بود. درآغاز زمامداری قاجاریان، عمارت جدیدی...

تزیینات داخلی گنبد یکی از بخش های مهم در آرایه های معماری ایرانی است. در مقاله پیش ِرو، ابتدا سیر تحول تزیینات معماری داخل گنبدها در ایران از اوایل دوره اسلامی تا آغاز قرن هشتم هـ.ق. بررسی شده، روش مرسوم در تزیین داخل گنبدها در نقاط مختلف کشور در تمامی موارد موجود که تحت بررسی قرار گرفته اند، حاکی از آن ست که از سه نوع مصالح استفاده شده است: آجر، کاشی و گچ در ترکیب های ساده و یا مختلط؛ اما شیوه ...

معماری آرامگاه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بعد از اسلام به منظور نشر و رواج آن در ایران یکی از راههای جغرافیائی ورود آن ، خوزستان بود.ازمیان امامزاده های خوزستان امامزاده عبدا...(ع)شوشتر است که بنای آن به دوره ایلخانی می رسد ودردوره صفوی و قاجاری مرمت وتزئین هایی به آن اضافه شده است. نگاره ها وکتیبه های زیبا وارزشمندی که هنوزبه همان صورت دست نخورده بر جای مانده است . این پژوهش یک تحقیق توص...

محوطه های متعدد باستانی در منطقۀ کاشان وجود دارد که به دلیل عدم پوشش برنامه های پژوهشی باستان شناسی، همچنان ناشناخته باقی مانده یا مورد غفلت قرار گرفته اند . محوط ۀ فیض آباد یکی از این دست محوطه هاست که خوشبختانه با اقبال روبه رو گشته و مدتی پس از شناسایی، مورد کاوش قرار گرفته است. این محوطه که در 10 کیلومتری شمال شهر نوش آباد قرار گرفته، در دشتی مسطح واقع شده که امروزه با لإیۀ قطوری از ماسه پو...

ایوان غربی یا ایوان خسرو یکی از عناصر شاخص معماریِ دورۀ ساسانی در تخت سلیمان است. این ایوان در گوشۀ شمال غربیِ محوطۀ مرب عشکل دور دریاچه قرار دارد. ساختار اصلی ایوان متعلق به دورۀ ساسانی است و در دورۀ ایلخانی )سدۀ هفتم هجری( بازسازی شده است. در حال حاضر سالم ترین بخش آن، جرز شمالی است که برای استحکا مبخشی به شبکه ای از داربست فلزی مسلح شده است. وضعیت متزلزل این جرز، لزوم عملیات حفاظتی را گوشزد می...

محوطه اَنداجین یکی از محوطه‌های شاخص و وسیع دوره اسلامی دشت همدان ـ بهار است که در 8 کیلومتری شمال شهر همدان در دشت حاصلخیز قُرُق قرار گرفته است. این پژوهش باهدف مطالعه جغرافیای تاریخی، پیشینه فرهنگی و یافته‌های باستان‌شناسی برجای‌مانده از محوطه به‌صورت مطالعات میدانی (بازدید و بررسی از سطح محوطه توسط نگارندگان) و مطالعات کتابخانه‌ای انجام پذیرفت. مطالعه و تحلیل یافته‌های باستان‌شناسی برجای‌مانده ...