منطق دانان حملیه محصوره را به حقیقیه و خارجیه تقسیم کرده اند؛ حقیقیه آن است که موضوع ملاک حمل محمول بر موضوع است. موضوعات حقیقیه چهار دسته اند: یک دسته از این موضوعات وجودند که احکام بدون فرض و تقدیر بر تمام افرادش بار می شود و در سه دسته دیگر از موضوعات بدون آنکه برای همه یا برخی از افراد آن فرض وجود شود حکم صادق نخواهیم داشت. حقیقیه، هر چند مساوق با متصله است، بدان بر نمی گردد، زیرا در حملیه ...

دراین رساله آراء و نظریات ابن سینا درباره ذاتی و عرضی در باب برهان و ایساغوجی بطور مشروح بیان گردیده و علاوه براین در مبحث "ذاتی باب برهان " سخنان صدرالمتالهین (ره) در دفاع از شیخ الرئیس ذکر شده، و نیز نظریه مرحوم علامه طباطبائی دربارهء "ذاتی باب برهان" مورد نقد و بررسی قرارگرفته است . در مقدمهء رسالهء مزبور به تاریخچه پیدایش منطق و تطورات آن تا زمان ابن سینا بطور خلاصه پرداخته شده است .

این رساله از چهار فصل تشکیل شده است.نویسنده کتاب در فصل اول در تلاش است تا به جهان دور از دسترس منطق دانان دسترسی پیدا کند در این راستا در ابتدا به سابقه و پیشینه جامعه شناسی ریاضیات و منطق می پردازد. او رویکرد های جامعه شناختی و تجربی به منطق را مورد مداقه قرار می دهد و از این میان شیوه روش قوم شناختی رابر می گزیند. رزنتال اعتقاد دارد نگاه صلب و تغییر ناپذیر به منطق ناصواب است. منطق همانند هر ...

مناظره ابوسعید سیرافی نحوی و ابو بشر منطقی از گره­گا­ه­های کلیدی تمدن اسلامی است. این مناظره محل برخورد دو جریان اصلی برخاسته از رفرم ایدئولوژیک عباسی بود. یک جریان نهضت ترجمه و پیامدهای فکری آن و جریان دیگر دستگاه عقیدتی، فقهی و کلامی عصر عباسی است. جدا از اشکالات جدی سیرافی در رابطه با جای­گاه منطق و رابطه منطق و زبان و نحو، این مناظره هدایت­گر تنش ناشی از برخورد دو جریان فوق نیز می­باشد. در ...

مقاله‌ای که در پیش روی دارید در پی تبیین دو مدل از مدلهایی است که نظام پیدایی عالم را به تصویر می‌کشند. در حوزة تفکر اسلامی، الگوهای سینایی و اشراقی، نسبت به دیگر الگوهای شده، معروف­تر و درخور توجه بیشتری هستند. گرچه اصل مسألة ارتباط خدا با عالم، خصوصاً درباب پیدایش آن (و نه صرفاً تدبیر آن)، پس از مسألة خدا، مهمترین مسألة فلسفی، به خصوص برای فیلسوفان متأله تلقی می‌شود، اما نویسندگان این مقاله در...

نقش ابن سینا در تحول و توسعه منطق ارسطویی انکارناپذیر است. بررسی دقیق این نقش و ترسیم جایگاه شیخ الرئیس در تاریخ علم منطق محتاج دستیابی به تمامی میراث منطقی وی است. بخش قابل توجهی از آثار شیخ در این زمینه به صورت دست نویس باقی مانده است. برخی گزارش ها از این نسخ غیرقابل اعتماد و مبهم اند. بازشناسی آثار و ارائه ی گزارش صحیح از آن ها در برخی از موارد در گرو تصحیح آن هاست.  اطلاعاتی که درباره آثار...

سهروردی در منطق حکمة الاشراق در یک نوآوری تمام جهات را به ضرورت برمی گرداند. وی جهات سه گانه ضرورت، امتناع، و امکان را جزء محمول قرار داده و بر آن است که در این صورت جهت در همه ی قضایا ضرورت می شود. از آن جا که بحث از جهت در دیگر مباحث منطقی، مانند تناقض، عکس، و قیاس ها نیز به میان می آید، طبعاً این نوآوری در این مباحث تأثیرگذار است. سهروردی بدین نکته واقف بوده و این تأثیرها را نشان داده است. به...

تئوری اطلاق، بحث محوری و مهم منطق دانان قرون وسطی همچون پطروس اسپانیایی، ویلیام شروود، والتر برلی، ویلیام اکام و بوریدان بوده است. این نظریه دارای گستردگی و انشعاب های زیادی است و در میان متفکران معاصر به اشکال متفاوتی تبیین و تفسیر شده است، برخی همانند تی. کی. اسکات، بخشی از این نظریه را، به شکل نظریه ارجاع تفسیر می کنند، برخی دیگر همانند کاتارینا دوتیل نواس، کل نظریه اطلاق را به شکل هرمنوتیکی...