هدف: تصرف­های صورت گرفته در نسخ خطی آثار میرزا ابراهیم بدایع­نگار از مورخان دوره قاجار و آسیب­هایی که این تصرفات بر شناسایی این آثار می­گذارند، بررسی و تحلیل شده است. در پرتو این بررسی آثار منفی تحریف نسخه­های خطی بر پژوهش­های بعدی نیز تشریح شده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش برمبنای تحلیل متون انجام شده است. با بررسی نسخه­های خطی مربوطه، موارد تحریف مشخص و سپس با مقایسه این موارد با متون د...

کشف و انتشار نسخه های خطی معتزله و در رأس آن ها دو کتاب «الانتصار» و «المغنی» در اوایل قرن بیستم میلادی، باعث شد مذهب معتزله که از قرن ها پیش مورد بی توجهی قرارگرفته بود، بار دیگر کانون توجه محققان قرار گیرد و در این راستا تحقیقات بی شماری در جهت معرفی اندیشه های معتزله انجام شود. در این مقاله، سیر معتزله پژوهی در قرن بیستم در سه مرحله ی زمانی بررسی می شود؛ مرحله اول، نیمه ی نخست قرن بیستم یعنی...

نسخه های خطی موجود در کتابخانه های ایران، از مهم ترین سرمایه های علمی و فرهنگی کشور  به شمار می آید. این میراث کهن به یُمن تلاش های بی وقفه ی دانشمندان، کتّاب و کتابخانه ها در طی قرن های متمادی محفوظ مانده است. بخش خطی کتابخانه ی مدرسه ی عالی شهید مطهری شامل چهار هزار و یکصد و هشتاد و سه نسخه کتاب و رساله در زمینه ی علوم مختلف است. از آن میان، ده ها نسخه و رساله ی موجود در زمینه ی علم اخلاق، جایگ...

بریستول شهری قدیمی در جنوب غربی انگلستان با دانشگاهی بزرگ است .کتابخانه تخصصی هنرها وعلوم اجتماعی این دانشگاه علاوه برمجموعه اسنادونسخه های خطی اروپایی دارای مجموعه بزرگی ازنسخه های خطی بودایی که از تبت ،سیلان وهند به انجا منتقل شده اند .درمیان این مجموعه ها ،تعدادی نسخه خطی وسند فارسی وعربی به شرح ذیل وجود دارد .برخی ازنسخه ها واسناد از جهاتی قابل توجه اند ازجمله فرمانی از مظفرالدین شاه نسخه م...

هدف:  مقابله بخشی از محتوای متن دو نسخه خطی معتبر و قرن های 5 و6 هجری نهج­البلاغه و مقابله بعدی  آنها با یک  ویرایش چاپی معتبر معاصر روش/ رویکرد پژوهش:  ازجداول توزیع فراوانی خطبه­های نهج­البلاغه استفاده شده است. تحلیل بر روی یک  خطبه خیلی طولانی، یک خطبه طولانی، یک خطبه نسبتاً طولانی، و دو خطبه متوسط، و یک  نامه خیلی طولانی از متن نهج البلاغه (حجم جمعاً نزدیک به 15 درصد از کل متن) انجام شده است....

امروزه بیشتر تحقیقات تاریخی در حوزه های گوناگون، به دانش تصحیح متن (textual criticism) وابسته است. مصحح می کوشد با استفاده از روش ها و قواعد خاصی، متنی را بر اساس دستنویس های موجود و منابع جانبی، بازسازی کند. برخی بر این گمان اند که روش ها، اصول و قواعدی که مصححان در تصحیح متون به کار می برند، در دورۀ جدید از اروپاییان گرفته شده است. این رساله می کوشد تا با بررسی دستنویس ها و آثار مکتوب دانشمند...

هدف: پژوهش حاضر، عناصر فهرست نسخه‏های خطی فارسی دوره ی صفوی را مورد بررسی قرار داده است تا بر آن اساس به شناخت سبک و شیوه ی رایج، شاخصه های کتاب‏آرایی و ویژگی‏های کتابت آن دوره دست یابد. روش‏پژوهش: این پژوهش با روش تحلیل کتاب‏شناختی به شیوه ی استنادی (کتابخانه‏ای) و تأکید بر نوع خط نسخه‏های خطی این دوره انجام گرفته است. سیاهه ی وارسی 5 ناحیه ی توصیف قواعد فهرست‏نویسی انگلوامریکن (عنوان و شرح پد...

هدف: وضعیت خدمات‌دهی بخش نسخ خطی کتابخانه‌های ملی، مجلس، آستان قدس رضوی، و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. روش‌شناسی: در این پیمایش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته استفاده شد. یافته‌ها: در همه کتابخانه‌ها بیشترین درصد مراجعان کسانی هستند که هر از گاهی برای تصحیح نسخه خطی و یا تهیه مقاله به کتابخانه مراجعه می‌کنند. میزان رضایت از ساعات کاری کتابخانه‌های مختلف تقریباً با هم مشابه بود، ...

مجلد پنجاه و دوم فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، تألیف محمودنظری، شامل 400 نسخه خطی است ونسخه های شماره 18901 تا 19300 را دربر می گیرد. این نسخه ها به زبان های فارسی، عربی، و ترکی، و بیشتر آنها متأخر است. تعدادی از نسخه ها متعلق به منطقه افغانستان و شبه قاره هند است و شمار نسخه های فقه حنفی درمیان آن ها چشمگیر است. در این نوشتار، به ذکر برخی نکات درباره روش فهرست نگاری نسخه های خ...