مرثیه های مذهبی یکی از مهمترین شاخه های رثا در ادبیات غنایی فارسی به شمار می آیندکه در طول تاریخ شعر و ادب فارسی دچار دگرگونی های مفهومی فراوان شده اند. از آغاز شعر فارسی تا کنون تحولاتی که در ادبیات فارسی صورت پذیرفته است؛در ادبیات عاشورایی هم نمود پیدا کرده است. این تحقیق نشان میدهد در دوره ی اولشعرهای عاشورایی یعنی پیش از سلسله ی صفوی نگاه به مفاهیم و موتیفها کلی بوده و به جزئیات اشاره ی کمت...

چکیده خاقانی از بزرگ ترین شاعران قصیده سرای سده ششم هجری است. قصاید این شاعر بزرگ به سبب استعاره ها، مجاز ها، اصطلاحات و ترکیبات خاص، از دشوارترین قصاید ادب فارسی است. به همین دلیل بسیاری از صاحب نظران در صدد شرح آن برآمده اند. از آن جا که شرح همه دیوان نیازمند صرف وقت بسیار است، عمدتاً به شرح گزیده ای از این قصاید پرداخته اند. هر یک از این گزیده ها در جایگاه خود، راهگشا و ارزشمند است اما دشو...

ادبیات پایداری در ایران از دیرباز با تجلی در انواع شعر و نثر فارسی، نقش مؤثری را در بیان و القای مفاهیم مقاومتی ایفا کرده است و در پیوند با ادبیات عاشورایی و تجلّی روح حماسی آن، گزارشگر مبارزه، پایداری و مقاومت در برابر انواع نیروهای متجاوز و ظلم و ستم آنها است. در این میان حماسه به‌عنوان یکی از انواع شاخص ادبی شرح مفصل‌تری از رشادت‌ها و قهرمانی‌های امام حسین (ع) و یارانش در جریان واقعۀ عاشورا ر...

جنگ تحمیلی به­عنوان یکی از رخدادهای عظیم تاریخ معاصر ایران، حوزه­های متفاوت زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان را تحت­تأثیر قرار داد. ادبیّات - به‌ویژه شعر-  نیز به­عنوان یکی از حوزه­های تفکّر و اندیشه ایرانی، تحوّلی عمیق را شاهد بود. شاعران ایرانی با آغاز جنگ تحمیلی، تلاش کردند با استفاده از اسطوره­های تاریخی ملّی و دینی و طرح شخصیّت­های حماسی در شعر خود، بر نقش هویّت­سازی آنها تأکید نمایند. استفاده از ا...

تحوّلات و دگرگونی‌هایی که در سه دهة اخیر در بن‌مایه‌های فکری و ایدئولوژیکی شاعر امروز صورت­گرفته، تغییرات بنیادینی را در ساختار زبانی و بلاغی شعر و غزل این دوره فراهم­آورده و طیف شعری وسیعی را در قلمرو ادبیّات مقاومت در حیطة غزل با درون­مایة جنگ - که غالباً می‌توان آنها را به دو دستة غزل­حماسه و غزل سرخ تقسیم و تفکیک­ کرد - فرا‌روی شاعر این دوره گشوده‌است و در این مقال و مجال، نماد به عنوان یکی از...

کلیله و دمنه از کتاب‌های بسیار معروف و کم‌نظیر است. این کتاب در عهد ساسانیان از زبان سنسکریت به پهلوی نقل شد و عبدالله بن مقفّع آن را از پهلوی به عربی ترجمه کرد. در عصر نصربن احمد سامانی، ابوالفضل محمّد بلعمی آن را به نثر فارسی برگرداند. رودکی، شاعر معروف، آن را به نظم کشید و کتابی که امروز در دست داریم، از ابوالمعالی نصرالله بن محمّد عبدالحمید است که آن را از کلیلة ابن‌مقفّع در نیمة قرن ششم هجری، ...

       نصرالله عباسی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه زنجان *   مجید میرزایی عطاآبادی، استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه زنجان   شهریار بهزادیان، کارشناس انجمن غارنوردان و غارشناسان ایرانیان     چکیده   غار کتله خور واقع در جنوب استان زنجان، یک غار کارستی در زمین‌های آهکی سازند قم به سن الیگو- میوسن می‌باشد و زمان تشکیل غار به سن کواترنری (حدود 5/2 میلیون سال) است. در این غار چهارده نمونه بقایای...

یکی از شگردهای ایجاد اطناب در کلام، استفاده از ساخت­های همپایه با  سازه­های متوالی است. از آنجا که هر یک از سازه­های تشکیل دهندة       ساخت­های همپایه، حامل یک پیام و مفهوم هستند، مناسب­ترین ابزار برای توضیح یا توصیف امور و پدیده­ها به شمار می­روند؛ به همین دلیل، نویسندة قابوس­نامه هر جا در صدد است مطلبی را با توضیحات مفصل­تر به مخاطب ارائه دهد، به فراوانی از ساخت­های همپایه بهره می­برد. نصرالل...

کلیله و دمنه یکی از کتاب­های ارزش­مند ادب فارسی و نمونه­ای برای اندرزنامه نویسی در تاریخ ایران است. برخی از بخش­های این کتاب را به دستور انوشیروان از هندوستان به ایران آوردند و با افزوده­هایی به پهلوی ترجمه کردند. در سدۀ دوم هجری، ابن مقفع آن را به عربی ترجمه کرد و رودکی در زمان سامانیان آن را به شعر فارسی در آورد. اصل آن از بین رفته و ابیات پراکنده­ای از آن به جا مانده است. در سال 536 هجری، اب...

هدف اصلی در این تحقیق، تحلیل و بررسی داستان پردازی در سه کتاب زیر است: 1- کلیله و دمنه ی نصرالله منشی، تصحیح و توضــیح مجتبی مینوی تهرانی؛چــاپ یازدهم،تهـران، امیر کبیر1373. 2- داستان های بیدپای بخاری، تصحیح پرویز ناتل خانلری و محمد روشن؛چاپ اول،تهران:خوارزمی،مهر ماه1361. 3- انوار سهیلی یا کلیله و دمنه ی کاشفی، چاپ سوم،تهران، امیر کبیر1362. این تحقیق درسه فصل تدوین شده است. فصل اول به ...