آن چه پیش روی خواننده قرار دارد، پژوهشی است، دربرگیرنده ی پنج جستار که در جستار نخست، نگارنده با صرف وقت فراوان و با مطالعه و دقّت بیشتر در چیستی فولکلور و جزئیات آن، تلاش نموده است تا کلّیات و مبانی موضوع را هرچند به طور گسترده، تبیین نماید. در این جستار خواننده با موضوعاتی چون : ترکیب فولکلور و مفهوم ترکیبی آن، برابرنهاده های پارسی فولکلور، تعاریف مختلف و متفاوت فرهنگ عامّه، گستردگی و چرایی گستردگی حوزه ی کار فولکلورشناس، گونه های فولکلور، تعریف و چیستی هریک از گونه ها، نمونه هایی از گونه های فرهنگ عامّه و پژوهندگان خارجی و ایرانی این بخش از فرهنگ، آشنا می شود. هریک از چهار جستار پسین این پژوهش، به ارائه ی گونه ها و نشانه های فرهنگ عامّه در آثار شعری چهار شاعر بزرگ معاصر (نیما، فروغ، اخوان و شاملو) اختصاص دارد ؛ نگارنده در این جستارهای چهارگانه، در آغاز به معرّفی هریک از شاعران موضوع پژوهش، بیان سرگذشت آنان و تبیین مأنوس بودن آنان با فرهنگ عامّه، پرداخته است. سپس بازتاب هریک از گونه های فولکلور را در شعر این شاعران کاویده و مخاطب را به تماشای این موضوع ساده، اما دل نشین و خواستنی نشانده است.

این پایان نامه با موضوع کتاب شناسی توصیفی- تحلیلی اساطیر ایران در فاصله ی سال های 1370-1385، شامل چند بخش می باشد. نخست پیش گفتاری درباره ی روش کار و تبیین جوانب مختلف این کتاب شناسی آمده است و سپس نگارنده مقدّمه ای راجع به مفاهیم اسطوره و آن چه در پیوند با آن می باشد، نوشته است و درباره ی کتاب شناسی و انواع آن توضیحاتی ارائه نموده است. متن کتاب شناسی که شامل حدود پانصد اثر می باشد، به ترتیب الفبایی عنوان کتاب تنظیم گردیده است و در هر مورد موضوع و مباحث مطرح شده در کتاب و ویژگی های آن ذکر شده است. با توجّه به مطالعات انجام شده، نقدی نیز بر کتاب نویسی در عرصه ی اسطوره و حماسه نوشته شده است. خاتمه ی این پژوهش، فهرست هایی بر اساس نام کتاب، نویسنده، سال نشر و نمایه ی موضوعی ، و نمودار بسامدی در سال نشر، بسامد موضوع و... می باشد.

«روان شناسی در شعر کودک و نوجوان» عنوان پژوهشی است که در آن پژوهنده با مطالعه و تحقیق به روش کتابخانه ای به بررسی و بیان تأثیرگذاری های شعر بر ابعاد گوناگون روحی ـ روانی شخصیّت کودک و نوجوان پرداخته است. در بخش اوّل انواع نظم و شعر کودک و نوجوان را همراه با مثال معرّفی کرده، سپس قالب های برجسته و درون مایه های اصلی شعر این گروه سنّی را با نمونه های شعری بر شمرده است. در بخش دوم که پیکره ی اصلی پژوهش است، پس از گذری بر روان شناسی و مکاتب مهم آن و بیان ویژگی های کودک و نوجوان در مراحل مختلف رشد، رابطه ی میان ادبیّات و روان شناسی و دلایل نیاز شاعر به شناخت مخاطب را مطرح کرده است. حجم وسیع تری از تحقیق در بخش دوم به معرّفی موردی موضوعات مختلف روان شناسی کودک و نوجوان و تأثیر شعر بر آن ها و همچنین نقش شعر در روند تکاملی شخصیّت کودک و نوجوان اختصاص یافته است. ارائه ی مصادیق و نمونه های شعری، مکمّل توضیحات مربوط به هر عنوان است.

این پژوهش قصد دارد به بررسی?نخستین مجموعه داستان کوتاه بزرگ علوی (1282-1375) یعنی مجموعه ی چمدان بپردازد. این مجموعه شامل شش داستان کوتاه «چمدان»، «قربانی»،?«عروس هزار داماد»، «سرباز سربی»، «شیک پوش»و «تاریخچه ی اتاق من» می باشد که در سال 1313 انتشار یافته است. در میان دیدگاه های موجود در بررسی متن، رویکرد ساختاری، شیوه ی پژوهش قرار گرفته است. این روش تنها به متن ادبی اهمّیّت می دهد و بر آن است که متن هستی مستقل و خود بسنده ای دارد که از طریق بررسی و تحلیل عناصر ساختاری و مناسبات درونی میان آن ها می توان به دلالت های معنایی اثر دست یافت (ن.ک: اخلاقی، 1377: 16). ساختار روایت، طرح و ساختمان داستانی متن است و شامل شخصیّت های داستانی و?کنش?هایی است که توسط راوی نقل می شود. در این تعریف سه محور «طرح»، «شخصیّت»و «راوی» تشکّل درونی اثر را در حوزه ی اقتدار خود دارند؛ بنابراین بحث در ساختار کلان داستان مقصود اصلی این رساله است (ن.ک: اخوت،1371: 179). بررسی متن ادبی با توجّه به نظریّه های ساختاری موجود در تحلیل متن علاوه بر نشان دادن میزان کاربرد و کارآیی این نظریّه ها در متون ادبی؛ از آن جهت اهمّیّت می یابد که دریچه های نوینی را در برخورد با متن ادبی ارائه می کند. اکثر کسانی که در عرصه ی مطالعات ادبی کار می کنند، از?یافته های دیگر عرصه ها چون تاریخ، روان شناسی و جامعه شناسی برای تبیین دلالت های معنایی آثار ادبی استفاده می کنند. این تحقیقات اگرچه سودمند، امّا جایگاه ثانوی دارند و آن چه در درجه ی اوّل اهمّیّت قرار دارد، توجّه به متن و مناسبات درونی اثر است. در واقع این پژوهش ساختاری در صدد است با توجّه به قراردادهایی که آثار ادبی را ممکن می سازند، دریابد معناها و تأثیرات آثار چگونه میسّر شده است. در طرح داستان به دنبال یافتن پیوند های زمانی و سببی، از نظریّه ی مشهور ادوارد مورگان فورستر استفاده می شود. هم چنین دیدگاه و الگویی که?تزوتان تودوروف ?براساس آن طرح را تحلیل کرده، در این قسمت مبنای پژوهش?قرار دارد. تحلیل شخصیّت به عنوان جزیی از ساختار داستان - و در فرضیّه ی این پژوهش اساسی ترین جزء آن - ساحت های گوناگونی را به خود اختصاص داده است. تلاش ساختار گرایان در شناخت شخصیّت به عنوان کنش گر شامل بحث هایی چون بررسی شخصیّت به لحاظ نقش فاعلی یا مفعولی؛ کنش شخصیّت به لحاظ نقشی که در پیش برد داستان دارد؛ نقش کنش های داستانی در ساختن غیر مستقیم شخصیّت و... می باشد. تحلیل در این قسمت ابتدا بر پایه ی «الگوی کنش گر» آلژ یرداس ژولین گرماس و سپس «امکان های روایتی» کلود برمون که دال بر اهمّیّت شخصیّت های داستانی است، بررسی ها را شکل می دهد. بررسی راوی هنگامی مطرح می شود که به چگونگی عرضه ی ماجرا توجّه شود. ماجرایی که با شخصیّت و کنش ها و طرحی که به وجود آورده اند، اتفاق افتاده است؛ بنابراین به نقش راوی در چگونگی شکل گیری داستان توجّه شده است. وقایع از دید چه کسی دیده می شود؟ و راوی آن کیست؟ با توجّه به گوناگونی تقسیمات در این قسمت شیوه ای التقاطی انتخاب شده است و انتخاب هریک منوط به تطبیق آن با نمونه های داستانی می باشد. در نتایج این بررسی رابطه ی میان راوی و شخصیّت به عنوان دو نوع گوینده، بیان می شود.

شخصیّت (character) رکن اصلی و ستون بنای داستان است و هم چنان که بنا بر ستون استوار است، داستان نیز بر شخصیّت های داستانی استوار است و بقیّه ی عوامل مانند ذرّاتی بر قطب آن می چرخند. شخصیّت پردازی نیـز یکی از عناصر اصلی داستان است که نویسنده از طریق آن می تواند به قهرمانان داستانش چهره ای واقعی ببخشد. رفتار و گفتار هر شخصی باید مطابق با نقشی باشد که در داستان برعهده دارد؛ از این رو واقعی و ملموس جلوه دادن شخصیّت های داستانی رابطه ی تنگاتنگی با میزان شناخت نویسنده از قهرمانانش دارد. موضوع پایان نامه ی حاضر ، بررسی شخصیّت و شخصیّت پردازی در آثار داستانی سیمین دانشور است. بررسی و شناخت ویژگی های شخصیّت های داستانی نویسندگان معاصر، از یک سو می تواند وضعیّت و خصایص هنری داستان نویسی هر نویسنده را توضیح دهد و از سویی ملاک و میزانی برای نقد و داوری درباره ی آثار داستانی این دوره فراهم آورد و به استخراج نظریه های رمان و داستان یاری رساند.

چکیده در این پژوهش کوشیده شده است تا گویش مردم کدکن که گویشی کهن و تاریخی است از جهت آوایی، ساخت واژی و نحوی مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی، واج های گویش کدکن شامل 22 همخوان و شش واکه مشخص می گردد که در این میان همخوان «?/ ژ » درگویش تنها صورت آوایی دارد؛ نه واجی. و نیز دو همخوان «?/ء» و «h/ه» دو واج گونه مهم دارند: [؟] و [h?]. درمیان واکه ها نیز [?] ، [e:] و [o:] سه واج گونه مهم برای واکه های /e/ و /o/ به شمار می رود. بنابراین گویش کدکن یک واج کمتر از فارسی رسمی دارد و سایر تفاوت ها در حد واج گونه هاست. هم چنین دگرگونی های آوایی این گویش در مقایسه با فارسی رسمی بررسی شده است که نشانگر تحولات آوایی چشمگیر در همخوان ها و به ویژه واکه ها می باشد. بررسی ها در بخش ساخت واژی و نحوی نیز نشان می دهد که بیشترین تفاوت ها در بخش صرفی و کم ترین آن در ساختار جمله و نحو است. انواع فعل های مورد استفاده در گویش، به نسبت فارسی رسمی بیشتر است و برخی وندهای کهن فارسی، مانند پسوند «ak» و «a» فارسی میانه هنوز در پایان بسیاری واژه های گویش استفاده می شود. بررسی واژگانی، آوایی و دستوری گویش کدکن در مجموع نشان دهنده ی همانندی های بسیاری در فراگویی واج ها، کاربرد پیشوندها و پسوندها با زبان فارسی میانه (پهلوی) و فارسی دری می باشد. به گونه ای که می توان گفت آشنایی با گویش کهن کدکن می تواند بسیاری از ویژگی های ناشناخته تاریخ زبان فارسی را بر پژوهشگران زبان آشکار نماید.

در این پایان نامه سعی شده است، شخصیت ها در آثار منیرو روانی پور مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روانی پور در آثار خود تیپ های مختلفی با تمام دردها، رنج ها و دغدغه های جسمی و فکری و روحی تصویر می کند. وی بیشتر شخصیت های داستانی خود به ویژه شخصیت اول یا پرسوناژهای محوری را از زنان انتخاب می کند و دیدی زنانه بر جهان داستان های او حاکم است و خواستار احقاق حقوق آنان در نظامی مردسالار و سنّتی می باشد. اغلب داستان هایش به شیوه ی رئالیسم جادویی است که رمانتیسم عاشقانه ای را در بردارد. صداقت در مبارزه فمنیستی در تمام جنبه های آثارش ریشه دواندهاست. سنت شکنی است که بر ضد تمام خرافات سنّتی پیرامون زنان طغیان می کند. رسالهی حاضر بررسی شخصیت پردازی در سه رمان اهل غرق،کولی کنار آتش، دل فولاد منیرز روانیپور است. در این مسیر شخصیتها از جنبههای متفاوت بررسی شدهاند و در این روند از نطریهی گرماس نیز استفاده شدهاست. فرضیهی آغازین این رساله بر این اصل استوار گشته است که منیرز روانیپور دید فمینیستی صرف و تندرویی نسبت به زنان داستانهایش دارد. در روند تحقیق نتایج به دست آمه خلاف این فرضیه بود. روانیپور در نگاهش به مردان جانب نصاف را فرو نگذاشته است و در داستانهایش به فراخور روند داستان مردان نیکاندیشی را میگنجاند که به زنان رنجدیدهی داستانهایش یاری میرسانند. روانیپور صدای تازهای در میان نویسندگان معاصر است که با دیدی زنانه آمیخته به ارزشهای بومی در راستای حفظ ارزشهای زنان پا به عرصهی داستاننویسی میگذارد.

چکیده: طنز به عنوان یکی از گونه های ادبی از دیر باز در ادبیّات ایران و جهان مطرح بوده است؛ هنری که عدم تناسبات در عرصه های مختلف اجتماعی را که در ظاهر متناسب به نظر می رسند، نشان می دهد .در این پژوهش به بررسی موقعیت طنز در دهه ی نخست انقلاب اسلامی پرداخته شده است. به این منظور مضمون آثار طنز در چهار حوزه ی شعر، داستان ، نثر و مطبوعات در دهه ی نخست انقلاب اسلامی تحلیل شده اند. در این بخش طنز در آثار ابوالقاسم حالت، ابوتراب جلی ، عمران صلاحی ، مرتضی فرجیان ،کیومرث صابری فومنی ومنوچهر احترامی به عنوان مهم ترین چهر ه های طنز نویس در دهه ی نخست انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه عوامل طنز آفرین در چهار دسته ی عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی ، عوامل سیاسی و عوامل اقتصادی شناسایی شده اند. در پایان نتیجه گیری می شود که طنز در دهه ی نخست انقلاب اسلامی در سه موقعیت زیر اتفاق افتاده است: الف: در این دهه طنز در آثار برخی از نویسندگان مقابل پلیدی ها وکج روی ها،عیب ها وکاستی های جامعه می ایستد وبا بیانی خنده آور،حجاب از چهره ی مفاسد اجتماعی ،مشکلات اداری، شهری، قضایی وبهداشتی ودرمانی کنار می زند. ب: در این دهه نویسندگان و پژوهش گرا نی هستند که اولویت هایی مقدّم بر طنز نویسی دارند ، امّا گاهی از روی تفنن یا وظیفه طنز می سرایند یا در آثارشان چاشنی طنز پدیدار می شود. پ:در این دهه برخی از شاعران و نویسندگان به ادبیات متعهد علاقه دارند وانتقاد و طنز را تا جایی به کارمی برند که به مبانی انقلاب و دین لطمه ای وارد نسازد.

شعر و شاعری و زبان، فرایندی است که در طول زمان اتّفاق می افتد و در تمامی دوران های مختلف زمانی، در ساخت یک زبان واحد به هم مرتبط است. از این رو نقش و بازتاب عناصر زبانی دوره های پیشین ادب فارسی در شعر دوره های بعد از خود، از جمله دوران معاصر، نقش مهمّ و شایسته ی پژوهش و بررسی است. شاهنامه ی فردوسی به عنوان یکی از متون نظم کلاسیک ادب فارسی، از تأثیرگذارترین آثار در نظم و نثر دوره ی معاصر می باشد. جلوه های مختلف این بازتاب را می توان در سطوح زبان، صور خیال، عاطفه، موسیقی و لحن مورد بررسی قرار داد. بازتاب این سطوح در شعر شاعران مورد نظر؛ فروغ فرّخزاد، مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو، فرضیه ی پژوهش این پایان نامه می باشد.

یکی از جریان های ادبی معاصر، رمان انتقاد اجتماعی است که در حدود سه دهه فعالیت خود در خطّی متمایز از جریان داستان نویسی تحت تأثیر هدایت حرکت می کرد. این جریان محصول رمان تاریخی بود که خود از دل رمان مشروطه برآمد. کاظمی، خلیلی، حجازی و در ادامه محمّد مسعود (1280-1326) از چهره های شاخص این جریان بودند. سه اثر داستانی مسعود ـ تفریحات شب، اشرف مخلوقات و در تلاش معاش ـ در حوزه ی رمان پیکارسک نیز قابل بررسی هستند و دو اثر داستانی دیگر او ـ بهار عمر و گل هایی که در جهنم می رویند ـ نوعی اتوبیوگرافی با دیدگاه من روایتی هستند. در این پژوهش کوشیده شد تا ضمن پرداختن به ابعاد زندگی مسعود و معرّفی آثار او، ویژگی های عمومی داستان نویسی او شناسایی و دسته بندی شود. ویژگی هایی مانند: ماهیت مبارزه ای، توجه به ناتورالیسم، وحدت درون مایه، مداخله در داستان، عدم هم خوانی فرم و محتوا و آفرینش شخصیت های پیکارو. در ادامه، برای نخستین بار، به ارائه ی پارادایم (مدل) رمان اجتماعی پرداخته شد و عمده ترین ویژگی های آن بیان گردیده است. ویژگی هایی مانند: تقابل جنبه های بی رحم جامعه و جنبه های احساسی، نگاه متفاوت به زن، رواج ادبیات فاحشه خانه ای، اعتراف، نگاه سطحی به رئالیسم و شکستن سنت ادبیات مودب. هم چنین در تحلیل عناصر داستانی افزون بر توجه به ژرف ساخت داستان های او، به تحلیل الگوی حادثه، الگوی پردازش شخصیت، ایجاد طنز موقعیّتی، دیدگاه (زاویه ی دید)، لحن و کاربرد طنز منیپوس، درون مایه و نقطه ی شروع در داستان های مسعود توجه گردید.

فرم چکیده ی پایان نامه ی دوره ی تحصیلات تکمیلی دفتر مدیریت تحصیلات تکمیلی نام خانوادگی دانشجو: شریفی نام: حسن ش دانشجویی: 8733321025 استاد راهنما: دکتر ابراهیم استاجی استاد مشاور:دکتر علی تسنیمی دانشکده:ادبیات و علوم انسانی رشته: ادبیات فارسی گرایش:محض مقطع: کارشناسی ارشد تاریخ دفاع: مهرماه90 تعداد صفحات: 212 عنوان پایان نامه: بررسی ساختار نامه ها در شاهنامه کلیدواژه ها: ساختارِنامه ، شاهنامه، محتوا، لحن، دبیران، نیایش، ستایش. چکیده: یکی از ابزارهای اصلی ارتباط انسان از گذشته تا به حال نامه بوده است. در ادوار مختلف تاریخی نامه نگاری با مقاصد گوناگون انجام می شده است و نویسندگان نامه ها افرادی با منزلت بالای اجتماعی بوده اند که به عنوان طبقه ی دبیران در دستگاه حکومتی محرم اسرار بوده اند. حدود یکصد و نود و دو نامه و پنجاه و هشت پیام شفاهی که بالغ بر سه هزار بیت است، در شاهنامه به عنوان بخش مهمی است که در شور انگیز کردن حوادث و روابط نقشی اساسی دارند. این نامه ها از نظر محتوایی با یکدیگر تفاوت هایی دارند، که شامل انواع گوناگونی نظیر درخواست، وصیت نامه، فرمان، بیم نامه و... می باشند. از سوی دیگر نامه ها از نظر مخاطب و فرستنده ی آن نیز با همدیگر تفاوت های محتوایی و ساختاری دارند. بخش های مشترکی که در ساختار انواع نامه ها وجود دارد، شامل نیایش، ستایش و پیام اصلی است. نیایش: شامل آوردن صفاتی در سپاس گزاری و یادکرد بزرگی خداوند است که با توجه به محتوای نامه صفات قهر یا لطف خداوند می آیند. ستایش ها نیز در اکثر نامه ها وجود دارند و باتوجه به مخاطب نامه ها و محتوای آن متفاوتند. اگر مخاطب شاه یا پهلوان باشد و پیامش سرزنش یا بیم دادن نباشد، ستایش ها اغراق آمیزند. در غیر این صورت یا ستایش نیست و یا اگر باشد به صورت معمولی است. پیام اصلی در نامه های گوناگون به فراخور محتوا تغییر می کند و تعداد ابیات کم و زیاد می شود. تفاوت های ساختاری نامه ها ناشی از محتوای متفاوت آن ها است. موضوع دیگر به کار گیری لحن است که به دو بخش می شود تقسیم کرد: الف: لحن موضعی که در نامه ها و پیام ها است. ب: لحن کلی که در تمام شاهنامه به کار رفته است.

چکیده خلق اثر داستانی بدون طرح شخصیت ها هرگز امکان پذیر نیست. بنابراین شخصیت ها را باید پایه ای دانست که ساختمان اثر داستانی بر آن بنا می شود. هر چه این پایه مستحکم تر باشد بنا نیز دیرپاتر خواهد بود. از این رو میزان دوام و نفوذ هر اثر ادبی بسته به نحوه و عمق پردازش عنصر شخصیت در حکایت ها و داستان هاست. عطار شاعر عارفی است که بیشترین قصه ها و حکایت ها را در آثار خود دارد. هدف او از این قصه ها صرف هنر داستان-پردازی نیست بلکه قصه و داستان ابزار و وسیله ای برای بیان مقاصد عرفانی و اخلاقی است. اشخاص قصه هایش متنوع و از همه قشر و طبقه ی اجتماعی هستند. عطار در به کارگیری عنصر شخصیت در حکایت های منطق الطیر و الهی نامه تا حدودی به شیوه ی قصه ها و رمانس های قدیم عمل می کند از قبیل کلی گرایی، ایستایی، نمونه های نوعی و تیپ بودن شخصیت ها و عدم تناسب بیان آن ها با جایگاه اجتماعی شان. این عوامل، حجم کم اغلب حکایت ها، توجه شاعر به پیام و درون مایه و شناختگی و واقعی بودن شخصیت ها به ضعف شخصیت پردازی در این دو منظومه انجامیده است. اما این ضعف شخصیت پردازی را نمی توان به همه ی حکایت ها تعمیم داد. در داستان اصلی منطق الطیر و حکایت های بلند و برخی حکایت های نیمه بلند هر دو منظومه ، عطار با انتخاب زاویه ی دید دانای کل در ابتدای حکایت به معرفی شخصیت ها می پردازد و آن ها را مستقیم شرح و توصیف می کند. سپس در ادامه ی حکایت، شخصیت ها به شیوه ی غیرمستقیم با قرار گرفتن در حوادث و موقعیت ها و رویارویی با دیگر اشخاص داستان از طریق گفتار و کردارشان بهتر تجسم می یابند. در این اثر کوشش شده است با توجه به نارسایی تطبیق معیارهای داستان نویسی بر قصه ها و حکایت های قدیم فارسی، شخصیت پردازی در دو منظومه ی منطق الطیر و الهی نامه بررسی و تحلیل شود. ابتدا با معرفی عطار و آثارش و با ذکر تعاریفی از قصه و حکایت، شخصیت و شخصیت پردازی و شیوه های شخصیت پردازی، حکایت های این دو منظومه بر اساس شیوه های بیان شده بررسی می شوند در ادامه دو منظومه از لحاظ نوع حکایت ها، شخصیت ها و پردازش شخصیت-ها مقایسه می شوند سرانجام نتایج بدست آمده از این موارد به کمک جدول و نمودار بیان می شود. امضای استاد راهنما

چکیـده یکی از وظایف محقّقان و دانش آموختگان زبان و ادبیات پارسی، تصحیح متون و احیای آثار گذشتگان است تا از این رهگذر فرهنگ و بینش آن بزرگان را احیا نموده و به آیندگان معرّفی نمایند. مولانا نورالدّین محمّد ظهوری ترشیزی (متوفّی 1026 ه. ق) شاعر و نویسنده ی بزرگ عصر صفویّه است که در نظم و نثر هنرنمایی کرده و در قالب های متعدّدی چون غزل، قصیده، ترجیع بند، ترکیب بند، قطعه، مثنوی و رباعی آثار گران سنگی دارد. درست است که ظهوری و آثارش در ایران ناشناخته مانده، امّا کلّیات آثار او بارها در کشور هند به چاپ رسیده است و حتّی بخشی از آن در دانشگاه های معتبر آن کشور تدریس می شود. در این پژوهش به زندگی ظهوری ترشیزی و آثارش، با تأکید بر اوضاع سیاسی ـ اجتماعی عصر او، پرداخته شده است و ضمن بررسی ویژگی های نظم و نثر او، قصاید، ترجیعات و ترکیبات دیوان وی بر اساس نسخه ی بسیار نفیس شماره ی4700 کتابخانه ی آستان قدس رضوی تصحیح گردیده و با دو نسخه ی خطّی معتبر دیگر مقابله شده است. در پایان نیز برای درک بهتر متن، تعلیقات و فهرست هایی بر آن افزوده ایم.

هدف این پژوهش آشکار ساختن اندیشه ها و آموزه های سعدی در دو اثر مذکور است که در یازده فصل به سرانجام رسیده است. در فصل های آغازین طی مقدماتی به معرفی و شناخت نظریه های اسلام و مکتب های گوناگون و تا حدودی روانشناسی درباره انسان پرداخته شد. سپس در شش فصل پایانی نظریه سعدی پیرامون انسان و رفتارهای او نقد و بررسب شده است که به طور خلاصه: الف-انسان در زندگی در پی کسب خوبیها و زدودن زشتی ها از وجود خود باشد. ب- انسان از فرصت کوتاه عمر در دنیا به وسیله رفتار و کردار نیک جهان آخرت خودرا آباد سازدو...

داستان دریچه ای است به دنیاهای بزرگ تر و برتر و زبان کلید آن است. ارتباط گرم ترین حس زندگی است. خونی است که به رگ های فسرده ی اجتماع گرما و حیات می بخشد و زبان دنیایی عظیم! دنیایی عظیم با پنجره هایی رنگارنگ و پر از حس ارتباط. پنجره هایی همچون: گفتار، اشاره، نگاه، نجوا، سکوت، صوت و... . هویّت فرهنگی هر جامعه ای را در زبان آن جامعه می توان دید. زبان هر شخصی معرّف اوست و معرّف جامعه ا ی که او در آن به سرمی برد. گفتار ما آیینه ی تمام نمای شخصیت ماست. انسان ها همه یک گونه سخن نمی گویند و عواملی هم چون: طبقات اجتماعی، تفکرات، عقاید، گرایشات، سن، تحصیلات، جنس و احساساتی هم چون: خشم، نفرت، عشق و... در آن اثر دارد. چون داستان میدان حضور شخصیّت هاست، نویسنده می بایست به اسرار و رموز زبان و قابلیّت های آن آگاه باشد تا در توصیفات و گفت وگو های خود، آن را به بهترین شکل به کار گیرد، لازمه ی نوشتنِ گفت وگوی خوب شناخت عمیق نویسنده از مردم، جامعه، فرهنگ ها(آداب و رسوم، عقاید، تفکرات، ضرب المثل ها، کنایه ها و...)، سلیقه ها، تیپ های اجتماعی، ویژگی های روانی و... است. گفت وگو در عین طبیعی بودن، نباید عین واقعیت باشد. یعنی در عین حالی که کاملاً واقعی نیست، ولی طبیعی باشد. زیرا گفت وگو های واقعی در جامعه بسیار ساده و گاه سرد و بی مزه است و این هنر نویسنده است که در عین طبیعی بودن بتواند گفت وگویی با اشخاص خود بدهد که واقعی نیز بنماید. حواننده دوست ندارد که در طول فصه نویسنده و یا حتی ردّ پای او را ببیند و این خود مسئولیت و کار نویسنده را بیشتر و سخت تر می کند. به گفته ی بسیاری دشوارترین قسمت داستان نویسی، گفت وگو نویسی آن است. در این نوشتار سعی شده است نمونه هایی از نویسندگان مطرح انتخاب شود که دربر دارنده ی این صفات و ویژگی ها باشد تا به کمک آن بتوان به درک و شناخت بهتری از عنصر مهم "گفت وگو" را به تصویر کشید تا چراغی باشد فراروی نویسندگان جوان و مشتاق.

محقّقی که با اندیشه های اشراقی و متعالی مولوی آشناست، حتّی اگر اطّلاعاتی نسبی با مکتب سوررئالیسم داشته باشد، پیوندهایی بین این دو می یابد. این پیوندها گاه ناشی از دیدگاه های مشترک در معرفت شناسی و هستی شناسی است که در عین حال متضمّن افتراقاتی اساسی با یکدیگر نیز می-باشد و گاهی به واسطه ی خصیصه های مشترک در به کارگیری عنصرِ زبان است. مهم ترین این اشتراکات از این گونه اند: ورود به دنیای نامکشوف ناخودآگاه و درون، بدیهه سرایی، بی ارزش شمردن عقل و رهایی از تسلّط آموخته های علمی، توجّه به عشق، تماهی با موجودات، که مولوی از آن به وحدت وجود و سوررئالیست ها، نقطه ی علیا، یاد می کنند، با ارزش شمردن رویا و خواب، قرار گرفتن در فضای خیال و خلسه های روحی، توجّه به کشف و جذبه یا به گفته ی سوررئالیست ها تصادف عینی و ناتوانی زبان در بیان الهامات درونی. با بررسی دیوان شمس علاوه بر مقایسه ی این اشتراکات می توان با اندیشه های اشراقی مولوی نیز بیش تر آشنا گشت.

درون مایه، فکر و اندیشه ی حاکم بر یک اثر ادبی است که با بررسی و تحلیل آن می توان جهان بینی، نگرش و خطوط ذهنی صاحب اثر را مشخص کرد. شناخت و کشف این مهم در اشعار قیصر امین پور، هدف اصلی و محوری این پایان نامه است. البتّه، بدیهی است که درون مایه در شعر به سبب فشردگی کلام، خیال پردازی گسترده و نبود عناصر داستان، تفاوت هایی با داستان پیدا می کند و تمام آن چه را که در باب درون مایه در داستان مطرح است در شعر نمی توان یافت. در این پایان نامه پس از چند بار بررسی دقیق و موشکافانه ی هشت مجموعه شعر امین پور، درون مایه های آن در شانزده عنوان کلّی: انقلاب و دفاع مقدّس، شهید و شهادت، سیمای امام خمینی، درون مایه های آیینی، انتظار فرج، خدا باوری، عشق، آزادی، زندگی، طبیعت، انسان، درد و رنج، نوستالژی، روستا و مظاهر آن، اسطوره و درون مایه های عرفان طبقه بندی شده است که از آن میان، انتظار، جلوه های زندگی و طبیعت تقریباً در تمام آثار نمود چشم گیری دارد. پایان نامه در چهار فصل تدوین شده است؛ فصل اوّل به شرح حال مختصری از شاعر و آثار وی پرداخته . فصل دوم شامل تعاریف و دیدگاه های مختلف پیرامون درون مایه و اصطلاحات نزدیک به آن است. فصل سوم که مهم ترین بخش پایان نامه را در بر می گیرد، درون مایه های شعر امین پور در شانزده عنوان کلّی است و در فصل پایانی به نتیجه گیری بحث پرداخته و نمودار فراوانی هر یک از درون مایه ها در آثار مختلف شاعر آورده شده است.

پژوهش حاضر کوشیده است، با استفاده از شیوه ی گزاره شناسی، روایت داستانی سمک عیّار (585ه.ق) را مورد کاوش قرار داده، گزاره های حماسی آن را در سه بخش انسانی، آیینی و عینی بنمایاند. از آن جایی که تحقیقات پیشین، روایت داستانی سمک عیّار را تحت عنوان های گوناگونی بررسی کرده اند؛ این پژوهش در راستای محور اصلی خود، هدف دیگری را نیز دنبال کرده، بر پایه-ی فرضیه ی پیوستگی سمک عیّار به نوع حماسی منثور، سعی دارد با نمایاندن مجموعه ی منسجم و متنوّعی از گزاره های حماسی این روایت داستانی، جهت و سمت وسوی تعیین کننده ای برای نوع ادبی آن ارایه دهد. در کنار مباحث اصلی، موضوعات دیگری چون سنّت روایی، جریان ادبی روایت های داستانی منثور، مفهوم ایرانی عیّاری و جوان مردی، هم چنین پیوند نزدیک سمک عیّار و شاهنامه نیز مورد توجّه قرار گرفته است. این تحقیق از نوع نظری بوده، به روش کتاب خانه ای انجام یافته است و موارد بررسی شده به صورت تحلیلی و توصیفی ارایه گشته اند.

بین ادبیات و شرایط اجتماعی همواره ارتباطی متقابل و تأثیرگذار وجود دارد.گاهی شرایط جامعه زمینه ی پیدایش برخی از شگردهای ادبی را فراهم می سازد. از جمله ی این شگردها، نقاب است که شاعر از طریق پیوندی که با سنت ها و میراث کهن فرهنگی خویش برقرار می سازد، از میان شخصیت های اسطوره ای و تاریخی فرهنگ خود یکی را برمی گزیند و در پس نقاب او به انتقاد از جامعه ی خویش می پردازد تا هم به رسالت شعری خود عمل کرده باشد و هم از آسیب، در امان بماند. در این رساله ابتدا در تعریف نقاب و پیشینه و خاستگاه آن، انگیزه های کاربرد نقاب، رابطه ی نقاب و دیگر شگردهای بلاغی و نیز منابع نقاب و مواردی دیگر، کلیاتی بیان گردیده است. سپس در بخش اصلی به بررسی شگرد نقاب در شعر شفیعی کدکنی می پردازد و هر نقاب را جداگانه مورد تحلیل قرار می دهد و ویژگی های آن را در قالب جدول بیان می کند. در نهایت نشان می دهد، شفیعی با چه انگیزه هایی به استفاده از این تکنیک ادبی پرداخته است و شخصیتِ نقاب های شعری اش را بیشتر از کدام منابع گرفته است.

یکی از نتایج آشنایی با فرهنگ و تمدّن اروپایی در عصر بیداری در کشورهای عربی و آستانه‏ی مشروطیّت در ایران، انعکاس مسأله ی زن در ادبیّات می‏باشد. پیشرفت و تحوّل در شوون اجتماعی باعث شد که هم زنان خود به آفرینش آثاری دست بزنند و هم مورد توجّه و اعتراض روشنفکران قرار بگیرند و در این کوشش ها شاعران و نویسندگان در صف اوّل قرار داشتند. از آن جایی که صادق هدایت سازنده ی اصلی ادبیّات داستانی، نقد ادبی و نخستین مترجم با قریحه ی آثار نویسندگان نو آور اروپایی در ایران هم چنین توفیق الحکیم پدر نمایشنامه نویسی معاصر عرب به نوعی با عصر بیداری و مشروطه و تحوّلات آن در ارتباط بودند، آثار این دو منبع خوبی برای بررسی این موضوع قرار گرفت. مهم‏ترین مضامین مطرح شده در داستان‏های هدایت و توفیق الحکیم مضامین اجتماعی وفرهنگی به خصوص جایگاه اجتماعی زنان در آن دوره است و گاهی مضامین اصلی حولِ موقعیّت زنان می‏چرخد؛ زنانی که در نوشته‏های هدایت حضور می‏یابند متأثّر از اوضاع اجتماعی آن دوره، زنانی مغموم، ستمدیده، دور از محیط‏های علمی ـ فرهنگی جامعه، محصور در خانه‏ها و در بسیاری از مسائل بی‏اختیار و تحت سلطه‏ی مردان می‏باشند که مطابق با هنجارهای آن دوره زندگی می‏کنند، البتّه در برخی از داستان‏ها، شخصیّت زنان تحت تأثیر تغییرات فرهنگی جامعه، متحوّل می‏شود و آنها به برخی حقوق از دست رفته‏ی خود دست می‏یابند. امّا شخصیّتِ زن در نمایشنامه‏های توفیق الحکیم اکثراً شخصیّتی منطقی وقانع‏کننده نیست و بیشتر بر اساس افکار، فرضیّات، ‏حکایت‏های دینی یا اسطوره‏های عامیانه بنا گردیده که به ندرت با شخصیّت واقعی ومنطقی زن مطابق است، لکن برعکس نمایشنامه، او ‏در ترسیم شخصیّتِ زن در رمان، موفقیّت بیشتری داشته، زیرا شخصیّتی که از زن در رمان نشان می‏دهد به شخصیّت واقعی وی نزدیک‏تر است این زنان برخی آرمانی، هوشمند و فداکارند وبرخی متجدّد، فاسد و بی‏بند و بار هستند

زبان محمل اندیشه است و بررسی زبان یک اثر از جنبه های مختلف ما را به درک و کشف اندیشه های صاحب اثر رهنمون می سازد. هر شاعری ممکن است عناصر و واحدهای زبان را متفاوت با دیگران در شعرش به کار گیرد تا با زبانی زنده و نو، افکار و اندیشه های خود را هویدا نماید. بررسی زبان شعر منوچهر آتشی و سیاوش کسرایی در سه مقوله ی مفردات، ترکیبات و ساختار نحوی، هدف اصلی این پایان نامه است. مفردات آتشی و کسرایی، واژه های ساده و بسیطی است که در شعرشان تازگی داشته یا در شعر دیگران کم کاربرد بوده است؛ مانند «تی تروک»، «گزدان» و... ترکیباتی که مورد بررسی قرار گرفته، عبارتنداز: ترکیبات وندی، واژه های مرکّب، ترکیبات اضافی تشبیهی، استعاری، مقلوب و ...، ترکیبات وصفی معمول، مقلوب و ترکیبات وصفی با اسم، ترکیبات حس آمیزی و متناقض نما. در زمینه ی ساختار نحوی نیز ویژگی های مختلفی به دست آمد که برای نمونه می توان به تکرار، فعل گذرا و ناگذر به جای هم، جابه جایی حروف اضافه، تقدیم صفت بر موصوف، فاصله بین صفت و موصوف و ... اشاره کرد. این پایان نامه در سه فصل تنظیم شده است؛ فصل اوّل به کلّیات پرداخته است که شامل دو بخش شرح حال و تعاریف می باشد. در فصل دوم که قسمت اصلی پایان نامه است، در سه بخش، زبان شعر آتشی و کسرایی در سه مقوله ی مفردات، ترکیبات و ساختار نحوی بررسی شده و در فصل سوم هم، نتایج و نمودارهای مختلف نشان داده شده است.

ضرورت مطالعهی ادبیات کلاسیک با رویکردی نوین به عناصر داستانی و جایگاه صحنه پردازی در این آثارمی طلبید که به بررسی و نقد و تحلیل صحنه پردازی و پیوند آن با دیگر عناصر داستان در گلستان و بوستان سعدی پرداخته شود. چگونگی به کارگیری آن در این آثار تجزیه و تحلیل شود و دلیل زیبایی حکایات و به ویژه صحنه پردازی آن ها هویدا گردد. این تحقیق از پنج فصل تشکیل شده است: فصل اول درباره ی ادبیات داستانی می باشد که در این فصل به بررسی داستان و عناصر آن و نیز جنبه های انواع داستان پرداخته شده است. در فصل دوم؛ سعدی و ویژگی های گلستان و بوستان از منظر مکاتب ادبی مورد کنکاش قرار گرفته. در فصل سوم به بررسی پیوند صحنه پردازی با دیگر عناصر داستان در گلستان پرداخته ایم. در فصل چهارم، پیوند صحنه پردازی با دیگر عناصر داستان در بوستان مورد بررسی قرار گرفته است. آخرین فصل پایان نامه، فصل پنجم می باشد که به نتیجه گیری صحنه پردازی و پیوند آن با دیگر عناصر داستان در بوستان و گلستان سعدی اختصاص داده شده است. آنچه در مطالعه ی این پژوهش کشف می شود و خواننده آن را در می یابد قلم توانای سعدی در صحنه پردازی حکایاتش است. چنانچه در خلال پژوهش هم گفته شده سعدی گاه حکایتی را در دو سطر چنان ماهرانه تصویر می کند که گویی آن صحنه جلو دیدگان ما در حال رخ دادن است، این در حالی است که از لحاظ تاریخی بیش از 700 سال با دوران سعدی فاصله داریم و عناصر داستان به معنا و شکل امروزی آن در زمان سعدی مرسوم نبوده است.بیش تر حکایات بوستان و گلستان از زاویه ی دید سوم شخص و گاهی هم اول شخص نقل شده اند.

نقد اسطوره ای ((mythological criticism، روی کردی میان رشته ای است و از پیچیده ترین انواع نقد معاصر به شمار می رود؛ زیرا بر یافته های روان شناسی تحلیلیِ یونگ، مردم شناسی، تاریخ ادیان و... استوار است.ازآن جا که در این جستار، برآنیم که به کندوکاو در ریشه ها و زمینه های اجتماعی- فرهنگی و روانی اسطوره بپردازیم، از میان مضامین متنوّع در فرهنگ های گوناگون، بُن مایه‎ی "اسطوره‎ی کودک رها شده" انتخاب شده است. این بُن مایه از مضامین اصلی زندگی بسیاری از خدایان ، پادشاهان، قهرمانان و پیامبران است؛ بنابراین پرداختن به آن از اهمّیّت زیادی برخوردار است. برای رسیدن به نتیجه‎ی بهتر، با نگاهی ویژه به بزرگ ترین کتاب حماسی ایران، شاهنامه‎ی فردوسی به کشف نقاط تاریک و مبهم این اسطوره‎ی شگرف و پرتکرار و نیز رمزگشایی آن خواهیم پرداخت.

این رساله درصدد است با استفاده از معناهای دستور نظام مند هلیدی ، مثل اندیشگانی ، بینافردی و متنی(گره های انسجامی)، تحلیل سبکی از کشف المحجوب بدهد . این پایان نامه سعی می کند به این سوال پاسخ دهد که چه ویژگی های دستوری در متن می تواند مختصات گفتمان صوفی را نشان دهد. یکی از ویژگی های گفتمان صوفیه، درون گرایی است که در معنای تجربی به صورت استفاده ی بالا از فرآیندهای تأکیدی اسنادی نشان داده است. از دیگر ویژگی های آن قطعیت بالا است که در معنای بینافردی در استفاده ی بالای وجه خبری و تأکیدی بازتاب داشته است و اقناع مخاطب با ابزارهای خاص از سه فرانقش انجام گرفته است. شواهد زبانی از متن در جداول و نمودارهایی در پایان هر بخش از فصل دوم ، آورده شده است. مبانی نظری این رساله سبک شناسی تاگ است که تلفیقی از روش سبک شناسی و دیدگاه تاگ است.

نقد کهن الگویی، رویکردی تلفیقی و میان رشته ای است که به نقد و تحلیل کهن الگوها در بستر اساطیری آفرینش های ادبی می پردازد. شالوده ی این نقد بر مکتب روان شناختی تحلیلی یونگ و مطالعات انسان شناختی بنا شده است. دراین پژوهش، هشت کتاب سهراب سپهری بر مبنای نقد کهن الگویی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نخست در فصل کلیات به معرفی و بررسی شیوه نقد کهن الگویی پرداخته شده است، سپس در فصل دوم با کاربرد نقد کهن الگویی، هفت کهن الگوی سایه، آنیما، پیر خردمند، مادر مثالی، مرگ و تولد دوباره، سفر و فردیّت در اشعار سپهری تحلیل شده اند. در فصل سوّم نیز با نتیجه گیری از فصول پیشین نظام اساطیری اشعار سپهری در محور عمودی اثر و با محوریت کهن الگوی سفر و فردیت تبیین گردیده است.

تصحیح نسخه های خطّی از آن چنان اهمیّتی برخوردار است که بخش اعظم پیشرفت علم به ویژه در حوزه ی علوم انسانی را باید مرهون زحمات مصحّحین نسخه های خطّی دانست و اگر مطالبی را که علما و دانشمندان به صورت گفتاری و نوشتاری ارائه می دهند به علوم ماضی متّصل نباشد، حائز ارزش چندانی نخواهد بود. آنچه که باعث اتّصال علوم گذشته و حال می شوند، نسخه های تصحیح شده می باشند. معین الدّین جوینی که به اقرار تذکره نویسان از شعرا و نویسندگان بنام قرن هفتم و هشتم می باشد، تألیف نگارستان را در سال 735 ه. ق به پایان رسانده است.نگارستان به سبک گلستان سعدی نوشته شده است، ولی از آن بسیط تر می باشد. معینی مطالب عرفانی، کلامی، تفسیری، فقهی، تاریخی، رجال و غیره را در قالب حکایاتی که مزیّن به اشعار فارسی و تازی است نقل نموده است و از آیات، روایات و احادیث نیز بهره ی فراوان برده است. مصحّح با فراهم نمودن چهار نسخه ی خطّی از این کتاب و مبنا قرار دادن یکی از آن ها کار تصحیح این کتاب را انجام داده است. علاوه بر این، در قسمت تعلیقات به شرح، توضیح، ترجمه و مصدر یابی حکایات، آیات، روایات، احادیث، اشعار، کلمات کم کاربرد و اعلام آن در سه بخش جداگانه پرداخته است.

در این پایان نامه پس از مطالعه و بررسی مکرّر تمام آثار منظوم انتشار یافته ی شفیعی کدکنی نتایج بسیاری حاصل شد که در نخستین گام با اندیشه ی وی نسبت به کودک مأنوس شدیم. پشت زمینه ی اندیشه ی شفیعی کدکنی نسبت به کودک، پافشاری بر آموزش فرهنگی کودکان برای رشد و تعالی جامعه است. در بیش تر دل نوشته ها نیز که از کودکی سخن رانده و گاهی هم باحسرت به آن دوران نگریسته، در عین معصوم دانستن کودک، به تربیت و پرورش او توسّط هنرمندانی چون خویش و بزرگان، با تکیه بر فرهنگ اصیل و غنی ایرانی و اسلامی، تأکید ورزیده است. در این بین خودنمایی، بازی، زبان، سادگی ، آزادی، باورنمایی، اسطوره و درک نسبت به فضا، زمان و مکان، از جمله ویژگی های مشترک کودک و شاعر هستند که منجر می شوند گاهی هنرمند در شعرش با حسّ غم غربت، به دوران خوش کودکی و ویژگی های آن دوران، بازگشتی ذهنی داشته باشد. نمود این ویژگی ها در شعر شفیعی کدکنی هم از رجعت به کودکی حکایت دارد. او همانند دیگر هنرمندان به مدد هنرش، با بازگشت به دوران کودکی به جهان و طبیغت به گونه ای می نگرد که گویا خود خالق آن هاست. بازگشت به کودکی برای شفیعی کدکنی راه گریز و فرار از غم غربت زندگی به شمار می آید. شفیعی کدکنی در شعرش هنگام یادکرد نوستالژی کودکی، رهایی جامعه را در نقّاشی های کودکان، به عنوان تفسیری ساده از سرشت و افکار انسان، می بیند.کوچه از جمله ی این نمونه هاست که میل گریز و فرار، از شرایط را در نهاد کودک نشان می دهد. شاعر هم، مانند نقّاش با به کار بردن واژه ی کوچه به خصوص کوچه باغ، میل فرار از شرایط موجود و بازگشت به دوره ی کودکی را نمایان می سازد. علاوه بر آن چه گفته شد، واژگان در القای جوّ نوستالژیکی دخیل هستند. در شعر شفیعی کدکنی کوچه و دامن از این دسته به شمار می آیند؛ کوچه که یادآور دوران کودکی و دامن یادآور آغوش مادر. علاوه بر کودکی، غم غربت از کاشانه و میهن و زادگاه در احساسات نوستالژیکی شفیعی کدکنی، نقش محوری را ایفا می کنند.اوّلین نمود غم غربت از خانه در اشعار شفیعی کدکنی، دوری از زادگاه است. او به دلیل مهاجرت از کدکن، با اندوهی فراوان دلتنگ زادگاهش می شود. امّا غم غربت او منحصر به خاطرات دوران کودکی اش نمی شود. بخشی از آن به طبیعت روستا اختصاص می یابد و از این دیدگاه می توان طبیعت گرایی شاعر را از غم دوری از زادگاه و یا دوری از اصل انسان که در دامان طبیعت پرورش یافته، دانست. در یادکردهای فراوان شهر نیشابور هم، حسّ غربت شاعر به چشم می خورد؛ نه از نوع غم غربت خاطرات زندگی در آن شهر، بلکه غم غربت برای نیشابور، در جایگاه نمادی از تاریخ و فرهنگ کشور ایران و یا خراسان بزرگ گذشته.شفیعی کدکنی با مهاجرت به خارج، برای بازگشت به خانه دلتنگ می گردد، ولی این درد دوری در برابر حسّ عظیم حسرت بر گذشته ی تاریخی و فرهنگی ایران که به دست فراموشی سپرده شده، رنگ می بازد. باید خاطر نشان کرد که نخستین خانه و نخستین وطن همه ی انسان ها، بهشت خداوند است. بشر پس از هبوط حضرت آدم و حوّا، از بهشت و از دست دادن نعمت های بی کران بهشتی، آزادی و قربت به خدا، سوگوارانه خواهان بازگشت به خانه ی نخستین است. در شعر شفیعی کدکنی هم این غم غربت جلوه یافته است، امّا به گونه های متفاوت و در مورد سخن، منحصر به فرد. با تأمّل در یکی از سروده های شفیعی کدکنی پی خواهیم برد که آغاز و پیدایش مفهوم نوستالژی در بشر، پیش از غم غربت دوری از درگاه خداوند، به حسّ بازگشت به قداست اسم ها در ازل بازمی گردد.این نکته در شعر شفیعی کدکنی به عنوان دلتنگی شاعر برای سخن در جایگاه نخستین، به شکلی آشکار بیان شده است (شفیعی کدکنی، 1385: 351). با ذاتی شدن دلبستگی به کلمه، بشر نخستین پس از رانده شدن از نزد خالق هستی با واژه سازی، به منزله ی نخستین اسطوره ها و نمود یکی شدن با جهان، بر زخم دوری از بهشت مرهم نهاده است. شفیعی کدکنی هم به کمک واژگان شعرش، در عناصر طبیعت رسوخ می کند و با آن ها یکی می شود تا درد غریب اش تسکین یابد. بشر همواره در فکر ارتباط با بهشت از طریق کوه و درخت و معنویّات با بهشت برین، به سر برده است. ولی انسان امروزی با عدم موفّقیّت در ساختن بهشتی زمینی به یاری علم و صنعت، دلتنگی بازگشت به خانه ی بهشتی، چندین برابر بشر ابتدایی در وجودش فزونی یافته است. شفیعی کدکنی هم ضمن استفاده از نمادهایی نظیر درخت و پرنده که القاکننده ی حسّ صعود و پرواز برای رفتن به مکانی برین هستند، در اشعارش به غم غربت از بهشت در نهاد انسان و به ویژه انسان امروزی، اشاره می کند و خواهان بازگشت به بهشت و یگانه گشتن با طبیعت است. استفاده از اسطوره برای رفع دلتنگی بشر از دوری روح جمعی خود، نکته ای دیگر است که در بین همه ی انسان ها به عنوان نوستالژی جمعی، مشترک می باشد. غم غربت اسطوره ای شفیعی کدکنی، در اثر مطالعه ی فراوان و درک اندیشه های بزرگان و آمیختگی با طبیعت و احساسات ناب شاعر،در شعرش نمود یافته است. امّا نکته ای خاص در این باب در اشعار شفیعی کدکنی، استفاده از اسطوره به منزله ی محرّک جامعه برای برانگیختن به تکاپو و جنبش بر ضدّ شرایط نابسامان است. یکی از شخصیّت های اسطوره ای که با نوستالژی در شعر شفیعی کدکنی ارتباط مستقیمی دارد، حلّاج، یار باستانی او است که بارها در شعرش بر مرگ او حسرت خورده. حضور شخصیّت حلّاج در شعر شفیعی کدکنی از دو جنبه ی نوستالژیکی اسطوره و غم از دست دادن یاران و عزیزان، قابل تأمّل است. پس از یاد حلّاج به عنوان نوستالژی جمعی، یادکرد مادر به منزله ی نوستالژی شخصی از بارزترین نمودهای اندوه فقدان عزیزان است. یاد حمید مصدّق در شعر «مرثیه» (شفیعی کدکنی، 1388آ: 187) و پرویز مشکاتیان و از همه مهم تر استادش اخوان ثالث، برجسته ترین مصادیق غم اندوه یاران است. شاعری که من اجتماعی او در من شخصی مستهلک شده، از وقایع سیاسی جاری در زمانه هم به دور نیست و در دفتر در کوچه باغ های نیشابور به یاد شهدای جنبش سیاهکل شعرهای متعدّدی سروده است. در کنار یادکرد عزیزان، شفیعی کدکنی به شکل آشکار و منسجم، تنها در دفتر زمزمه به قصد غم غربت از عشقش غزل سرایی کرده است. عشق او طبیعت و جامعه و پیشینه ی تاریخی مملکت و شعرش است. شفیعی کدکنی پس از یادکرد معشوق در جوانی، با گذراندن این دوره و گام نهادن به پیری، بر از دست رفتن فرصت ها و توانایی های گذشته حسرت می خورد. این حسرت مانند برخی از شاعران جان گداز و جان سوز نیست، ولی به عنوان مصداقی از نوستالژی نکته ای ست که نباید از آن غافل بود. پس از سپری شدن عمر انسان و فرا رسیدن دوره ی میان سالی و پیری، اندیشیدن به مرگ می تواند از جنبه های حسرت بر تمام شدن فرصت زندگی، اندوه دوری از عزیزان، شوق بازگشت به بهشت و آسودگی از غم غربت زندگی، در حوزه ی نوستالژی قرار گیرد. شفیعی کدکنی ضمن اعتقاد به ملاک های «بودن و سرودن» در حیات آدمی، به «بودن و شدن» به عنوان فلسفه ی زندگی خود و نگرشش نسبت به مرگ، می اندیشد و با دید نوستالژیکی، مرگی را می پسندد که آغازی دیگر باشد و زندگی تازه و جاودان به انسان بخشد. عشق شفیعی کدکنی به وطن منجر می گردد تا در اندیشه ی آرمان شهر هم به شهری رویایی نیندیشد و در عالم واقعیّت مردم را برای ساخت جامعه ای عاری از ظلم و ستم، به جنبش و تکاپو وادارد. شعر «ناکجا آباد» (شفیعی کدکنی، 1388آ: 216) تنها نمونه ای ست که اندیشه ی مدینه ی فاضله به شکلی منسجم ارائه می شود و در آن با روی کردی سیاسی، به جایی می اندیشد که دیگر سخنش تفتیش نمی شود و به شکلی رویایی به طبیعتی می رود که جای پای کسی نیست.

زمانی که سخن از والدسالاری است، منظور ما از والد، اصطلاحی است که در روان شناسی ِ اریک برن، در توصیف یکی از حالاتِ سه گانه ی «من» به کار رفته است؛ بر بنیاد نظریّه ی اریک برن، آدمی در هر موقعیّت از زندگی، به تناسب شرایط، در یکی از سه حالتِ من قرار دارد و از همان حالتِ من به کنشگری و تبادل با دیگران می پردازد؛ منظور از والدسالاری، وضعیّتی است خاص که در آن، مردم برای افرادی که از حالت والد به کنشگری می پردازند، ارج و حرمتی افزون قائل می شوند و ترجیح می-دهند به چنین افرادی اقتدار و مشروعیت بخشند؛ وضعیّت و روی کردی که نشان از استبدادزدگی دارد و پیامد آن گسترش خودکامگی در جامعه است. پژوهش پیش رو، با بررسی و ارزیابی دو اثر برجسته ی ادبی، سیاست نامه و تذکره الأولیاء، در پی اثبات این مدّعا است که چگونه فرهنگ حاکم بر این نگاشته ها، فرهنگی والدسالارانه و مروّج والدسالاری است؛ نشانگان فرهنگ والدسالار که عبارتند از: بسامد کنشگری و تبادل از حالت والد در فرادستان، نگاه نابرابر به جایگاه افراد در اقشار، مناسک والدسالار و آلودگی های والدسالارانه و...، در دو اثر ادبی مورد بررسی مشاهده می شوند؛ مسأله ای که به مخاطب اثر هشدار می دهد، در صورتی که این آثار ادبی با نگاهی ناقدانه به خوانش گرفته نشوند، سبب گسترش والدسالاری و در پی آن استبدادزدگی در میان مخاطبان خود می گردند. پژوهش پیش روی، از چهار جستار فراهم آمده است؛ در جستار نخست با اریک برن و نظریّات بنیادین او آشنا می شویم؛ در جستار دوم، در جست وجوی نشانگان و منشأ زبانی ـ روان شناختی خودکامگی، گمانه هایی بر بنیاد نظریّات برن مطرح می سازیم. در جستار سوم صحت گمانه ها را در سیاست نامه مورد ارزیابی قرار می دهیم و در نهایت، در جستار چهارم به بررسی گمانه ها در تذکره الأولیاء می پردازیم.

تحولات زبانی از قدیمی ترین دوران در زبان فارسی مشهود است که عبارتنداز: تحول واجی، صرفی، نحوی، واژگانی، معنایی، رسم الخطی. از دوره ی قاجار به بعد نیز به دلیل دگرگونی های سریع جامعه، تحولات زبان سرعت یافته است و در برخی زمینه ها، زبان را دچار آشفتگی کرده است. این رساله در صدد است که عوامل و انواع تحول زبان را از دوره ی قاجار تا دوره ی فرهنگستان اول (عهد تدوین ضوابط معین زبان) تشریح کند و بررسی نماید تلاش هایی که برای زدودن عناصر خارجی از زبان فارسی در دوره ی فرهنگستان اول صورت گرفته و قوانینی که برای زبان و خط در این دوره تدوین شده، آیا توانسته است نابه سامانی های زبانی دوره ی قاجار و پس از آن را سامان بخشد؟ در این رساله برای تحلیل دگرگونی های زبانی عهد قاجار تا دوره ی فرهنگستان اول، بر اساس وقایع تاریخی و تألیف آثار به سبک های گوناگون، دوره ی مورد بحث به چهار دوره تقسیم شده است که عبارتند از: 1- دوره ی اول قاجار (1210- 1313 هـ . ق / 1174- 1274 هـ . ش) 2- دوره ی آخر قاجار یا دوران مشروطه (1314- 1344 هـ . ق / 1274– 1303 هــ . ش) 3- دوره ی رضاخان پهلوی تا قبل از تشکیل فرهنگستان اول (1304- 1313 هـ . ش) 4- دوره ی فرهنگستان اول (1314- 1320 هـ . ش) برای مطالعه ی دگرگونی های زبانی دوره ی مورد بررسی، از هر دوره 10 کتاب و از هر اثر 15 صفحه به طور تصادفی انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس نمونه-های استخراج شده از متون منتخب هر دوره ای با زبان نوشتاری رسمی و معیار امروز سنجیده شده است و به این ترتیب سعی شده است تحولات زبانی این دوره نشان داده شود. در دوره ی قاجار تا عهد فرهنگستان اول، مهم ترین علل برون زبانی تحول زبان آشنایی با غرب و افزایش مسافرت ها به فرنگ و رواج صنعت چاپ و عمده ترین دلایل درون زبانی، قانون «کم کوشی زبان» و تلاش برای سهولت تلفظ بوده است. در دوره ی فرهنگستان اول با تدوین قواعد ضابطه مند برای زبان و خط، تا حد زیادی آشفتگی های زبانی که در دوره ی قاجار تا قبل از تشکیل فرهنگستان اول معمول شده بود، نظم یافت که در حوزه ی رسم الخط زبان مشهودتر است. فصول رساله به طور خلاصه از این قرار است: فصل اول به کلیات پایان نامه پرداخته است. فصل دوم انواع تحولات زبانی و عوامل آن ها را در طول تاریخ معرفی می کند. فصل سوم انواع تحولات زبانی در دوره ی قاجار تا عهد فرهنگستان اول را مورد مطالعه قرار داده است. فصل چهارم به نتیجه گیری اختصاص یافته است.

فرهنگ مفهوم عامی است که تمام جنبه های زندگی انسان را در برمی گیرد ؛ چه جنبه های مادّی و چه جنبه های معنوی و هسته ی نخستین هر فرهنگی را باید در رابطه با محیطی دانست که بشر اوّلیّه در آن اسکان یافته است. بارزترین ویژگی هر محیطی شرایط اقلیمی آن است. از روزگاران سپری شده تا امروز دانشمندان و نظریه پردازان متعدّدی معتقدند که شرایط اقلیمی بر تمام زمینه های فرهنگی جوامع انسانی تاثیر گذار است؛ خواه این زمینه های فرهنگی، مادّی باشد و خواه معنوی. با توجّه به این دیدگاه و رابطه ی فرهنگ و اقلیم با بررسی و مقایسه ی صبغه های فرهنگی و اقلیمی در دو داستان غنایی ویس و رامین و لیلی و مجنون که هر یک در اقلیمی روی داده و به تبع فرهنگی را نمایندگی می کنند در می یابیم که صبغه های فرهنگی و اقلیمی در آن دو بازتاب گسترده ای دارد که از جمله ی آن صبغه ها یکی زبان است. زبان یک جزء از فرهنگ است و از سوی دیگر یگانه وسیله ی انتقال فرهنگ نیز محسوب می شود. شاعران در دو منظومه با استفاده از زبان شرایط فرهنگی و اقلیمی محیط دو داستان را به خوبی بازتاب داده اند. نمونه های این بازتاب را می توان در نام افراد، نام مکان های خاصِ محیط دو داستان، رستنی هایی که در دو محیط می رویند، حیواناتی که در دو محیط توانایی زیست دارند و به کار گرفته می شوند، واژگان مرتبط با شرایط آب و هوایی، تعابیر و واژگان خاصی که با زبان اصلی محیط دو داستان ارتباط دارند، توصیف و ...مشاهده کرد. از جمله صبغه های فرهنگی و اقلیمی دیگر که در دو منظومه بازتاب دارد، باورها و آداب و رسوم هستند. باورها و آداب و رسومی از قبیل اعتقاد به تقدیر و سرنوشت، اعتقاد به جانوران خارق العاده، اعتقادات درباره ی ستارگان، سوگند و ....که با مقایسه و بررسی این موارد درمی یابیم که باورها و آداب و رسوم در دو منظومه شباهت های زیادی به هم دارند، ولی با این حال متفاوت هستند و این تفاوت ها بیا ن گر نخستین محیطی است که فرهنگ جامعه در آن شکل گرفته است. علاوه بر این موارد در هر یک از دو منظومه، آداب و رسوم مختص به دو سرزمین، ایران و شبه جزیره، نیز دیده می شود. هم چنین دو شاعر در دو منظومه از خلق و خوی و رفتار شخصیت های داستانی خود که تحت تاثیر شرایط اقلیمی برای آنان برشمرده اند، غافل نبوده اند. آنان حتی در ابیاتی هر چند اندک به تاثیر اقلیم به رنگ چهره ی افراد نیز پرداخته اند. حکومت از دیگر صبغه های فرهنگی و اقلیمی است که در دو منظومه بازتاب دارد. از مقایسه ی آن در دو منظومه دانسته می شود که با توجّه به شرایط اقلیمی و شرایط زندگی مردم بادیه، حکومت آنان قبیله ای است و برای خود آداب و رسومی دارد. در ایران نیز حکومت ملوک الطوایفی است و گرگانی به خوبی توصیف گر آن بوده است. رفتار زنان و رفتار با زنان یکی دیگر از صبغه های فرهنگی و اقلیمی است که در دو منظومه منعکس شده است. از مقایسه ی رفتار زنان و رفتار با زنان در دو منظومه آشکار می گردد که در هر دو محیط مورد نظر، مردان و حتّی زنان ویژگی هایی منفی را به زن ها نسبت می دهند. در هر دو جامعه حق گزینش و انتخاب همسر از زنان گرفته شده است و به این دلیل ناچارند به شدّت از آنان مراقبت کنند. با این همه زنان در دو منظومه با آن چه جامعه بر آنان تحمیل کرده است مبارزه می کنند؛ ولی شیوه ی مبارزه ی آنان یکی نیست و آنان با توجّه به شرایط فرهنگی و اقلیمی خود به جنگ با این سرنوشت تحمیلی جامعه می روند و هر یک به شیوه ی خود آداب و رسوم جامعه ی خویش را نادیده می گیرد و به این آداب و رسوم تن نمی دهد. هم چنین از مقایسه ی رفتار زنان نشانه هایی از جامعه ی مادر سالار را در دو منظومه می یابیم. علاوه بر زنان، ازدواج نیز در دو منظومه بازتاب دارد که از مقایسه ی آن در دو منظومه مشخص می شود که آداب و رسوم ازدواج در دو منظومه دارای شباهت اندک و تفاوت های اساسی است. از دیگر صبغه های فرهنگی و اقلیمی که در دو منظومه بازتاب دارد، سرگرمی ها هستند. با مقایسه ی دو منظومه می توان این سرگرمی ها را به سه دسته تقسیم کرد که عبارتند از: بازی ها، شکار و جشن ها از مطالعه ی لیلی و مجنون درمی یابیم که به علّت شرایط اقلیمی و فرهنگی در شبه جزیره بازی ای انجام نمی گیرد که نظامی به آن اشاره کند و آن چه از بازی در این منظومه بازتاب دارد بازی های زبانی نظامی با اصطلاحات بازی است. در ویس و رامین بر خلاف لیلی و مجنون به علّت شرایط اقلیمی و فرهنگی بازی های بسیاری انجام می شود که بعضی از آن ها شکل گروهی دارد و بعضی شکل فردی و حتّی بعضی از بازی ها از قبیل چوگان را ایرانیان ابداع کرده اند. علاوه بر بازی در لیلی و مجنون به علّت شرایط اقلیمی و فرهنگی جشن و شادی نیز خیلی کم رنگ است، ولی در ویس و رامین هر جا فرصتی دست دهد مردم به جشن و شادی می پردازند و بسیاری از جشن های ایرانی نیز تابع شرایط اقلیمی بوده و در فصل خاصی بر پا می شده است. شکار نیز در دو منظومه بازتاب دارد با این تفاوت که در لیلی و مجنون از شکار بیشتر به عنوان یکی از شیوهای امرار معاش یاد می شود، ولی در ویس و رامین شکار کاملاً یک سرگرمی به حساب می آید. علاوه بر این در لیلی و مجنون بیشتر از دام برای شکار استفاده می شود؛ ولی در ویس و رامین از حیوانات دست آموز. مسکن از دیگر صبغه های اقلیمی و فرهنگی است که با مقایسه ی آن در دو منظومه مشخص می گردد که در لیلی و مجنون تحت تاثیر شرایط اقلیمی و فرهنگی، مسکن بیشتر متحرک (خیمه و خرگاه) است؛ ولی در ویس و رامین از مسکن ثابتی سخن گفته می شود که بسیار بزرگ و دارای بخش های مختلف است، در ساخت آن انواع هنرمندی ها به کار گرفته شده است. در ویس و رامین علاوه بر مسکن از دژهای بسیار مستحکم و هم چنین مکان های عمومی نظیر آتشگاه و کاروان سرا نیز یاد می شود که این خود بیا ن گر تفاوت های زیادی در فرهنگ دو ملت است. از دیگر صبغه های اقلیمی و فرهنگی که به آن پرداخته شده است کار و پیشه است. با مقایسه ی کار و پیشه در دو منظومه آشکار می شود که در لیلی و مجنون کم تر به پیشه ها پرداخته شده است و آن چه نظامی در این زمینه به آن اشاره می کند متناسب با شرایط زندگی بادیه نشینان است، ولی در ویس و رامین با توجه به شرایط فرهنگی و اقلیمی و گستردگی جامعه از شغل های متنوعی نام برده می شود که بعضی از آن ها به دربار مرتبط است. خوردنی ها از دیگر صبغه های فرهنگی و اقلیمی است. در لیلی و مجنون آن چه به عنوان خوردنی ها از آن یاد می شود تناسب بیشتری با شرایط اقلیمی داستان دارد. در ویس و رامین هر چند خیلی به خوردنی ها اشاره نشده است، ولی آن چه در این زمینه آمده است بی تناسب به شرایط فرهنگی داستان نیست؛ امّا نوشیدن باده درآن بازتاب گسترده ای دارد. در نهایت پوشاک وزیورآلات از دیگر صبغه های فرهنگی و اقلیمی است که در دو منظومه بازتاب دارد. از مقایسه و بررسی پوشاک در دو منظومه مشخص می گردد که در لیلی و مجنون جنس پوشش و پوشاک بیشتر از پارچه ی ساده است و لباس های آنان از عمامه، درّاعه، قبا، دامن و سربند زنان تجاوز نمی کند. و تنوع رنگی آن چنان نیز ندارد و همه ی این موارد تاکیدی بر این است که آنان تحت تاثیر شرایط اقلیمی، سربند و عمامه می بستند و ردایی ساده و بلند و گشاد بر تن می کردند هم چنین به علّت شیوه ی زندگی با ملل دیگر رابطه ی چندانی نداشته اند تا پارچه ها ی متنوعی تهیّه ی کنند و در هنر خیاطی و بافندگی نیز چندان پیشرفته نبوده اند، ولی در ویس و رامین، مردم دارای تنوع پوششی هستند، رنگ و جنس پوشاک آنان نیز متنوع است و پوشیدن پوشش هایی از پوست سنجاب، سمور، قاقم و... علاوه بر این که می تواند بیا ن گر طبقات اجتماعی افراد باشد بیا ن گر این است که شرایط اقلیمی، آنان را وادار می کرد تا از پوست حیوانات و پر پرندگانی که در محیط آن می زیستند برای خود پوشش تهیّه نمایند. هم چنین آنان دارای رابطه ی گسترده با سایر ملل بوده و در هنرهای خیاطی و بافندگی پیشرفته بوده اند. این رابطه و پیشرفت به آنان این توانایی را می داده تا پوشش متنوع و رنگارنگ برای خود تهیّه نمایند. علاوه بر پوشش در لیلی و مجنون، زنان بنابر شرایط و شیوه ی زندگی خیلی اهل زیورآلات و آرایش نیستند، ولی در ویس و رامین زنان از زیورآلات متنوعی بهره می برند و به آرایش اهّمیّت می دهند و زیورآلات و آرایش را علاوه بر زیبایی ظاهری در خلق و خوی و رفتار خود موثر می دانند.

دو رویکرد علمی و پژوهشیِ ساختارگرایی و روایت شناسی، از جمله دید گاه هایی است که می توان در تحلیل متون داستانی از آن ها بهره جست. ساختارگرایی، به تحلیل ساختار و مناسبات درونی اجزای آن تأکید می کند. بیشتر ساختارگرایان بر این باورند که پدیده های اجتماعی و فرهنگی نباید همچون امور و رویدادهای فیزیکی دانسته شوند، بلکه امور و رویدادهایی هستند که دارای معنایند. در ساختارگرایی سه مرحله ی مهم وجود دارد؛ بدین ترتیب که منتقد ساختارگرا نخست ساختار هر اثر ادبی را به اجزای تشکیل دهنده ی آن تجزیه می کند، سپس به بررسی ارتباط این اجزا با هم می پردازد و بالاخره در مرحله ی سوم به این مسئله توجّه می کند که دلالت کلیّت اثر بر چه امری می باشد، زیرا در هر نظام کلیّه ی اجزا به هم مربوط هستند و هر جزء به جزء دیگر و کلّ نظام وابسته است. بنابراین کارکرد هر یک از اجزا در اجزای دیگر و در کلّ نظامی که اجزا وابسته به آن هستند، تأثیر می گذارد. روایت طرح و ساختمانِ داستانی متن است که یکی از ویژگی های بنیادین آن، تمرکز بر رخدادها و گوینده است چرا که شامل شخصّیت های داستانی و کنش هایی است که توسّط راوی نقل می شود. از آن جا که درحوزه ی ساختاری، شخصیّت به عنوان کنشگر محسوب می شود، بحث هایی از قبیلِ بررسی شخصیّت به لحاظ نقش فاعلی یا مفعولی، کنش شخصیّت ها که داستان را به پیش می برد و همچنین کنش هایی که در ساختن غیرمستقیم اشخاص داستانی نقش دارند، در این پژوهش لازم است مورد بررسی قرار گیرند. بررسی متون با استفاده از شیوه های جدید، مانند الگوهای کنشگر، علاوه بر نشان دادن میزان کاربرد و کارایی این شیو ه ها در متون ادبی، چه کلاسیک و چه معاصر، از آن جهت اهمیّت می یابد که نگاهی بدیع و متفاوت را در برخورد با متون ادبی ارایه می کند. ای.جی.گِرِماس. پایه گذارِ مکتب نشانه شناسیِ پاریس، بعد از ولادیمیر پراپ که به بررسی ریخت شناسیِ قصّه های پریان روسی پرداخت، از جمله کسانی بود که بر ساختار روایت ها تکیه کرد و کوشید عناصر سازنده ی روایت ها را توصیف کند. گِرِماس معتقد بود که می توان از عناصر روساختیِ عینی به ساختارهایی که در عمق متن واقع شده اند و دارای معنا هستند دست یافت. از نظر گِرِماس، دلالت با تقابل های دوتایی شروع می شود. پایین و بالا، چپ و راست، تاریک و روشن براساس تقابلی که با هم دارند در ارتباط با یکدیگر تعریف می شوند.از دید او، معنا به واسطه ی تقابل هایی که میان دو واحد معنایی قایل می شویم شکل می گیرد. الگوی کنشگر گِرِماس با هدف نمایان ساختن نقش شخصیّت ها مطرح شد و با مفهوم حوزه های پیوند دهنده ی کنش و شخصیّت به شناخت شخصیّت، کمک شایانی کرد . شمارکنشگرها در این الگو شش می باشد: فرستنده یا تحریک کننده، گیرنده، شی ارزشی، کنشگر بازدارنده و کنشگر یاری دهنده. فرستنده، کنشگر را به دنبال شیِ ارزشی می فرستد تا گیرنده از آن سود برد. در جریانِ جست وجو کنشگرانِ یاری دهنده یا نیروهای یاری دهنده او را همراهی و یاری می کنند و کنشگرانِ بازدارنده یا نیروهایِ باز دارنده جلوی او را می گیرند. از این رو این پژوهش می کوشد با استفاده از الگوی کنشگر گِرِماس به تحلیل و بررسی ساختارِ روایی حکایت هایی از دو اثر کلاسیک زبان فارسی ، تاریخ بیهقی و مرزبان نامه، بپردازد. در این پژوهش تعداد 15 روایت به صورت انتخابی و با نظر به نوع شخصیّت پردازیِ آن روایات مشخّص شده است که 8 روایت از تاریخ بیهقی و 7 روایت از مرزبان نامه را شامل می شود. روایاتی که به دلیل شخصیّت پردازیِ قوی و منظّم، همچنین تنوّع شخصیّتی موجود در آن ها دارای افت و خیزها و کشش ها و کوشش هایی هستند. از این رو به دلیل چنین ویژگی هایی در مقایسه با دیگر حکایات و روایات این آثار، قابلیّت بیشتری را برای تحلیل بر مبنای الگوی یاد شده فراهم می کنند.

سیر معرفت شناسی سهراب

کهن الگوها انگاره هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشر هستند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می دهند و بازشناسی تحوّلات و دگرگونی های آن ها می تواند شناخت ما را در مورد جریان های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره های تاریخی افزایش دهد. یونگ در آثار خود از کهن الگوهای متعدّدی نام می برد و هر یک از آن ها را به تنهایی و در پیوند کلّی با هم، در شمار پرمعناترین تجلیّات روانِ جمعی به شمار می آورد. در این پژوهش کهن الگوهایی که یونگ توجه خاصّی به آن ها داشته است، مانند آنیما، مادر مثالی، سایه، خود و نقاب در رمان های گلشیری بررسی و تحلیل گردیده و مشخص شد که این دسته از کهن الگوها تأثیر به سزایی بر ذهن و زبان این نویسنده داشته اند. هم چنین تأثیر کهن الگوهایی نظیر ، تولّد دوباره، پیر دانا، قهرمان، آرمان شهر و ... که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده اند، در رمان های گلشیری (شازده احتجاب، کریستین و کید، جن نامه، آینه های دردار) بررسی شده است.

تلمیح یکی از آرایه های پرارزش بدیعی است. کاربرد تلمیح نشان دهنده ی پشتوانه ی فرهنگی شعر است. استفاده ی شفیعی کدکنی از عناصر تلمیحی، خاصّ خود اوست و همین ویژگی سبب شده است که شعر او از این نظر شعری شاخص و ممتاز گردد؛ لذا این تحقیق به بررسی تلمیحات و اشارات در شعر وی پرداخته است. نگارنده در فصل اول سیر تطور تلمیح را بررسی نموده است و در فصل دوم به واکاوی اشارات و تلمیحات اشعار شفیعی پرداخته است. فصل سوم به نوع استفاده های متفاوت شفیعی اختصاص یافته است و این نتیجه حاصل شده است که شاعر در بسیاری از اشعار خود از تلمیحات به شیوه ی کهن و معمول آن استفاده نمی کند بلکه با نوآوری در آن، در جهت استفاده در بافت سیاسی و اجتماعی روزگار خود از آن بهره می برد.

شعر هر دهه به تناسب شرایط سیاسی و اجتماعی آن دهه دچار تغییر و تحوّل می شود. شعر دهه ی هشتاد نیز از این قاعده مستثنی نیست. گسترش روزافزون فضای مجازی در این دهه باعث جریان یافتن شعر در میان توده های مختلف مردم و ارتباط هنرمندان با هم گردید. این مسأله مزایا و معایبی داشت که مهم ترین مزیّت آن، دسترسی آسان شعرخوانان به تازه های شعر و عیب بزرگ آن رواج مدهای شعری و یکسان نویسی بود. در این دوره ی زمانی، غزل، رباعی، دوبیتی و قالب های نو از رونق بیشتری برخوردار است و قالب هایی مانند مثنوی و چارپاره نیز کم و بیش به کار گرفته می شود؛ امّا از قصیده، قطعه، مسمّط، ترکیب بند و ... تنها به صورت محدود در اشعار آیینی می توان سراغ گرفت. یکی از اتّفاقات تازه در این دهه رواج شعر کوتاه است. این گونه ی شعر بیشتر متأثر از ژانر جهانی «هایکو» است که امروزه در سراسر دنیا گسترش یافته است. از رایج ترین مضامین شعری دهه ی هشتاد، پرداختن به مفاهیم اجتماعی و سیاسی، رواج اعتراض زیرپوستی و توجّه به مفاهیم دم دستی است؛ البتّه در کنار این اندیشه ها، مفاهیم مذهبی و جبهه و جنگ، همچنان در شعر شاعران دیده می شود. از نظر زبان و شیوه ی بیان، در این دهه شاهد جریانی موسوم به «پست مدرن» هستیم که ساختارشکنی های زبانی و شکست روایت، از مشخّصه های برجسته ی آن است. این جریان ابتدا در شعر نو اتّفاق افتاد؛ امّا امروزه غزل و سایر قالب های کلاسیک را هم تحت تأثیر قرار داده است.

اخلاق» و «قدرت» دو مقوله ی برجسته و مهم در مناسبات اجتماعی است؛ دو مقوله ای که با رشته ای محکم به هم ربط یافته اند و هم چنان ربط می یابند. این دو مفهوم در عرصه های گوناگون اجتماعی و فرهنگی، خود را نشان می دهند.در این میان شاهنامه ی فردوسی است به زیبایی این دو مقوله را در خود گنجانده است. در تحلیل ساختاری انجام شده بر شاهنامه ، به تقابل و تضاد هایی بر می خوریم که داستان را تحت الشعاع خود قرار داده و آن را به جهتی فراسوی اندیشه و ذهن خواننده سوق می دهد. جذابیّت شاهنامه به خاطر دریچه های متعدّدی است که در برابر مردم می گشاید، تقابل دو مقوله قدرت و اخلاق یکی از همین دریچه هاست. با نگاهی عمیق بر شاهنامه و به ویژه ابیات عبرت آموز آن در می یابیم که حکیم ابوالقاسم فردوسی، استادانه دو موضوع متفاوت قدرت و اخلاق را که بر شاهنامه غالب بوده در مقابل یک دیگر قرار داده؛ به گونه ای که تحرّک و هیجان داستان را به اوج خود رسانده و ذهن مخاطب را به کنکاش وا می دارد. این تقابل در بخش پهلوانی نمود ویژه ای دارد به طوری که می توان با اطمینان، سرنوشت خیر یا شرّ شخصیّت های اصلی داستان را در گرو نقش محوری این دو عنصر دانست. با تمهیدی که ذکر گشت و با عنایت به انجام نشدن مقاله یا نوشته ای در این اثر بزرگ در رابطه با تقابل این دو عنصر که پیش برنده داستان هستند ضرورت پژوهش در این زمینه دو چندان می شود. نگارنده بر آن است تا با تکیه بر نظریّات قدرت و اخلاق به بررسی این مهم در بخش پهلوانی بپردازد، بنابراین ابتدا به تعریف اخلاق و قدرت و نظریه های اخلاقی و قدرت در چارچوب نظریّات نظریه پردازان پرداخته و در نهایت، آن نظریّات را با داستان پیوند داده و به تبیین آن می پردازد و منجر به حصول پاسخی برای این پرسش می شود که چرا و در چه شرایطی شخصیّت های داستان دچار کشمکش ذهنی شده و در نهایت یکی را بر دیگری ترجیح می دهند؟ یا این که

آیین¬مهر یکی از پرشکوه¬ترین آیین¬های ایران باستان است. آیینی که مدّت¬ها، برهه¬ای از زمان را به خود اختصاص داده و در آن رشد کرده و بالیده و سرانجام نیز خود را در اشکال گوناگون، در اذهان خودآگاه و ناخودآگاه مردم جای داده است. مردم در طول زمان خواسته یا ناخواسته از برخی از برمانده¬های این آیین، در زندگی روزمرّه¬ی خود سود می¬جسته¬اند، کم¬کم این میراث، به دست سرایندگان و فرزانگان، وارد ادبیّات شده و به عنوان برمانده-های کلاسیک، به گنجینه¬ای فرهنگی بدل گشته و از نابودی در امان مانده است. بررسی بازتاب¬های آیین مهر، به خصوص در اشعار شاعر برجسته¬ای چون خاقانی از یک جهت، ارزش و اعتبار این آیین را، حتّی قرن¬ها پس از سقوط آن نشان می¬دهد و از جهت دیگر، آشنایی این شاعر بلندآوازه را نسبت به این آیین جهانی، نمایان می-سازد. از آن¬جا که این آیین، هرچند با وجود بازتاب آن در زندگی مردم، از اصل و ریشه رو به فراموشی است، پس این رساله با توجّه به اشعار شاعر محبوب اهل ادب _خاقانی شروانی_ و برجسته ساختن برمانده¬های این آیین، گَرد چندین و چند ساله¬ای را، که در طول زمان بر آیین مهر حجاب گشته بود پاک کرد و شمّه¬ای از پرتوهای آن را، هر چند مختصر، فروغ و جلایی دوباره بخشید.

زمان و روایت آن از جمله موضوعاتی است که از دیرباز آدمی با آن همراه بوده است و تعریف این که زمان چیست؟ کاری دشوار می نماید؛ اگر از ما بخواهند زمان را تعریف کنیم بدون شک هیچ یک از ما قادر به تعریفی دقیق از زمان نخواهیم بود چرا که زمان عنصری است پویا که کسی از آن آگاه نیست. در این پژوهش نیز ما بر اساس سیر طبیعی گذشت زمان، مقدار کشش ها و شتاب ها و حذف هایی که در طول این نوع زمان شکل گرفته، در سه اثر برگزیده ی زویا پیرزاد مورد بررسی قرار داده ایم و مشخص کرده ایم که نویسنده از چه نوع زمان هایی بیشتر بهره برده است. همچنین در این پایان نامه سعی شده است در خصوص ساختارگرایی ادبی و روایت شناسی مطالبی مطرح شود تا در فهم بهتر این پژوهش یاری گر باشد چرا که ساختارگرایی پاسخی به یک نیاز است، نیاز به نظامی منسجم که علوم مدرن را وحدت بخشد و جهان را بار دیگر برای انسان قابل سکونت گرداند. به طور کلی ساختار پایان نامه از دو گفتار تشکیل شده که در گفتار نخست به پیشینه و زمینه ی ساختارگرایی ، روایت و روایت شناسی و بیان کلّی نظریه ی ژرار ژنت و در گفتار دوم به بررسی روایت زمان در سه اثر زویا پیرزاد پرداختیم.

در این پژوهش که از دو جستار کلّی تشکیل شده است، بر آن شدیم که شخصیت¬های تأثیرگذار در داستان جای خالی سلوچ را بر اساس دیدگاه¬های روان¬شناختی آدلر بررسی کنیم. در جستار نخست پژوهش، نظریه¬های کاربردی آدلر را بیان می¬کنیم و آن¬گاه در جستار دوم به تحلیل شخصیت¬های داستان بر اساس دیدگاه روان¬شناسانه¬ی او می¬پردازیم؛ چنان¬چه خواننده¬ی گرامی نظریات آدلر را در جستار نخست مورد بررسی قراردهد و با نمونه¬هایی که از داستان مورد نظر در جستار دوم ارائه شده، مطابقت نماید به این نتیجه خواهد رسید که بسیاری از حوادث در داستان، ریشه¬ی روانی داشته است.

در لابه لای متون ادبی منثور قرن یک تا شش هجری نیز همچون دیگر دوره های ادبی، به نام هایی از حیوانات خارق العاده و شگفت انگیز برمی خوریم که جای بسی تامل و درنگ است هر چند خرافه ها و گزافه گوئیهایی در این باب وارد شده لکن ذهن پویای آدمی در برخورد با این نامها همچون جن، دیو، پری، سمندر، ققنوس، نسناس و آل و ... درگیر می شد که به راستی، حقیقت چیست؟ و ماهیت این موجودات خارق العاده یا توهمی چه می باشد؟ در این پژوهش، ابتدا سیری گذرا بر ادبیات قرن اول تا ششم هجری داشته ایم و پس از آن به نقد و بررسی حیوانات خارق العاده و توهمی در ادبیات منثور پارسی پرداخته و تلاش نموده ایم که انجام این کار بر اساس حروف الفبایی و همراه با ارائه نمونه ای از نثرهای ادبی پیرامون معرفی این حیوان باشد و نیز نظری اجمالی به برخی از افسانه ها و داستآن ها و تمثیل هایی که در باب این حیوانات ساخته اند، داشته ایم و به دنبال آن با الگو گرفتن از مقاله دکتر شهیدی در باب «سمندر» بر آن شدیم تا در حد توان، به نقد و بررسی این حیوان معرفی شده، بپردازیم که قطعاً کارمان عاری از اشکال نیست. در مباحث بعدی به معرفی نمادهای شخصیتی انسانی حیواناتی که در کتاب های منثور این دوران همچون کلیله و دمنه، مرزبان نامه و ... آمده است، پرداخته ایم و نیز سعی نموده ایم تا داستآن های قرآن را پیرامون حیوانات خارق العاده، همچون ناقه ی صالح، نهنگ یونس، هدهد سلیمان و ... را در ذیل حیوانات شگفت انگیز بیاوریم.

ملک الشّعرای بهار، آخرین قصیده سرای شعر فارسی،با فعالیّت درامور سیاسی واجتماعی دوره مشروطیّت، با کاربرد قصاید سیاسی واجتماعی دردیوان خود ،توانست دوره ای ازتاریخ ایران معاصررابرای خواننده معرّفی نماید.دراین پژوهش که درحوزه سمبولیسم ارایه شده است، کوشیده ایم ابتدا تاریخچه ی مکتب سمبولیسم در غرب و چگونگی تأثیر آن بر ادبیات فارسی را بیان کنیم.دربخش دوم،به بررسی سمبولیسم درشعر معاصر فارسی پرداخته ایم.دربخش سوم به بررسی انواع سمبول-های به کاررفته درشعر بهاروطبقه بندی آن هااقدام نموده ایم .در ادامه پس از بررسی و تحلیل نمادهای اجتماعی و سیاسی، این نتیجه به دست آمده است که بهار براساس تجارب شخصی و اجتماعی خود و قرار گرفتن درکانون مسایل سیاسی هم چون نمایندگی چنددوره ی مجلس ، روزنامه¬نگاری و وزارت، گاهی نمادهایی رابه شیوه ی دیگر شاعران در معنا و مفهوم مرسوم آن به کار برده است و گاه آن¬ها رادرمفاهیم سیاسی و اجتماعی به کارگرفته است . این گونه سمبول ها به دلیل وجودشرایط نابسامان اجتماعی وسیاسی وهم چنین وجودحاکمان خودکامه،دچاردگردیسی معنایی شده¬اند.

کتاب هزار حکایت صوفیان شامل حکایت هایی است در خصوص عرفا ، فقها... این پژوهش، میزان تشابه و تفاوت عناصر داستانی را در برخی از حکایت¬های این کتاب نسبت به منابع و مآخذ اولیّه اش بررسی نموده است. بدین منظور از هر باب یک، دو یا سه حکایت با ده منبع مورد نظر مورد مقایسه قرار گرفته¬اند. این پژوهش در پنج فصل گردآوری شده است. فصل اوّل به آشنایی و اهمیّت کتاب هزار حکایت صوفیان اختصاص داده شده است. فصل دوم به بررسی نقش حکایت پردازی در متون صوفیانه و فصل سوم به بررسی ساختار داستانی حکایت های کتاب هزار حکایت صوفیان می پردازد. فصل چهارم که بخش اصلی این پژوهش است. عناصر داستانی حکایت های منتخب کتاب هزار حکایت صوفیان با برخی ازمنابع آن بررسی می نماید. فصل پنجم نتیجه گیری و تحلیل داده ها می باشد.

نگاهی گذرا به نظریه های مکتب سوررئالیسم و مقایسه ی آن ها با غزل بیدل، وجود شباهت هایی را بین این دو اثبات می کند. دلیل این تشابه را می توان در اشتراک در نظریه ی شعری، نوع جهان بینی و معرفت شناسی یافت. اما باید توجه داشت که این تشابهات تطابق عین به عین ندارند و در دل خود تفاوت هایی را در سطح جهان بینی و معرفت شناسی آشکار می سازند. از طرفی دیگر، محوریت خدا در اندیشه ی بیدل و در مقابل آن، انسان محوری سوررئالیسم مهم ترین نوع تفاوت این دو را آشکار می کند. تفاوتی که به عمل کردهای متضاد و متباین منجر می شود و معرفت شناسیِ شاعر سوررئالیست را در مرحله ی حیرت (امر شگفت) متوقف و بیدل را به مرحله ی عجز و یأس رهنمون می کن

پژوهش حاضر که اولین بررسی زبان شناختی گویش خارتورانی است به بررسی و توصیف نظام آوایی، ساخت واژی و نحوی این گویش رو به نابودی احتمالی می پردازد. در نظام آوایی که شامل آواشناسی، دگرگونی های آوایی و واحدهای زبرزنجیری می شود، در گویش خارتوران، 22 همخوان، 6 واکه ی ساده و واکه ی مرکب /ow/ شناسایی شد؛ همخوان «h/ ح» دارای واج گونه ی [h?] است که در بعضی واژه ها شبیه حرف «ح» در زبان عربی تلفظ می شود. واج /v/ فقط در آغاز و میان واژه می آید و در بررسی های نگارنده، واژه ای یافت نشد که به این واج پایان یافته باشد. در بررسی دگرگونی های آوایی گویش، مشخص گردید که فرآیندهای آوایی «ابدالِ» واکه ای و «حذف» از بسامد بالایی برخوردارند. در ادامه روش های ساخت واژه، پیشوندها و پسوندهای رایج در گویش و ساختار جمله مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. در بررسی روش ساخت انواع افعال و مقایسه ی آن ها با فارسی معیار، معلوم شد که تعداد افعال ماضی رایج در گویش نسبت به فارسی امروزی بیشتر و روش ساخت زمان آینده ی افعال، متفاوت است؛ همچنین تفاوت های موجود در شناسه ی افعال، ساخت فعل مجهول، نشانه ی مفعول و نشانه ی جمع با فارسی معیار را نشان می دهد. داده های این پژوهش از طریق مصاحبه، ضیط و ثبت سخنان گویشوران سالخورده ی بی سواد گردآوری شده است؛ نگارنده نیز که خود گویشور این گویش است از شم زبانی خود در انجام پژوهش بهره جسته است.

قالب مثنوی یکی از قالب های شعر فارسی است که از همان دوره ی اولیه ی شعر فارسی مورد توجه شاعران قرار گرفت و با توجه به آزادی ای که قافیه در این قالب به شاعر می دهد منظومه های بلند با مضامینی متنوع همچون حماسه، داستان های عاشقانه، عرفان، مباحث اخلاقی و ... . در این قالب به نظم درآمد و در هر حوزه شاهکاری خلق شد که سال ها شعرا هنر خود را در تقلید هنرمندانه از آنها نشان می دادند. این قالب تا دوره ی مشروطه در شعر فارسی حضوری برجسته داشت امّا پس از مشروطه و با رواج شعر نو به حاشیه رفت. با وقوع انقلاب در سال 1357 و به دنبال آن جنگ تحمیلی که ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه را تحت تأثیر قرار داد شعر و به تبع آن مثنوی نیز دگرگونی هایی را در خود تجربه کرد. مهمترین این دگرگونی ها در حوزه ی محتوا، زبان، صور خیال، وزن، ردیف و قافیه مشهود است. این پایان نامه بر آن است تا به بررسی قالب مثنوی در پنجاه سال اخیر و به ویژه دوره ی انقلاب بپردازد و نوآوری ها و تحولات را در حوزه های یاد شده روشن سازد.

مصدق از جمله شاعران مشهور معاصر، در دو حوزه ی شعر نیمایی و قالب های سنتی هنرنمایی کرده و شش دفتر شعری با عناوین درفش کاویان، آبی، خاکستری، سیاه، در رهگذار باد، از جدایی ها، سال های صبوری و شیرسرخ از خود به یادگار گذاشته است. از ویژگی های تصاویر شعری مصدق، می توان سادگی، طبیعت گرایی، ایران دوستی و توصیف گرایی را نام برد. شاعر در اشعار سنتی خود اغلب تحت تاثیر شاعران کلاسیک قرار دارد و از تصاویر شاعران دیگر بهره می گیرد، اما در اشعار نیمایی دست به ابتکار و خلّاقیت می زند و تصاویر نوی می آفریند. تشبیه اصلی ترین عنصر در صورت های خیالی شعر مصدق است و بعد از آن گرایش شاعر بیشتر به سوی استعاره و نماد بوده و کمتر به استفاده از کنایه و مجاز تمایل نشان می دهد. مصدق در حوزه ی صنایع بدیعی خلاف آن چه در شاعران نیمایی می بینیم، بیشتر سعی در استفاده از آرایه های لفظی دارد و از آرایه های معنوی به سبب عدم ایجاد ابهام و پیچیدگی کمتر استفاده کرده است.

بی شک یکی از عناصر مهمی که در داستان ایفای نقش می کند و بدون وجود آن داستان معنا و مفهومی نخواهد داشت، شخصیت داستانی است. شخصیت داستانی است که در طول داستان در ظرف زمان و مکان دست به افعال و کنش هایی می زند که باعث پویایی داستان می گردد. از آن جایی که هر شخصیتی در داستان زاییده ی افکار نویسنده است و افکار نویسنده نیز بدون شک متاثر از جامعه ای است که در آن زندگی می کند، لذا می توان عنوان کرد که شخصیت های داستانی همان شخصیت های بیرونی در جامعه با کمی تغییر هستند. به همین علت در این پایان نامه سعی گردید شخصیت های موجود در سه رمان و سه مجموعه ی داستان کوتاه مصطفی مستور از حیث زاویه ی دید، شیوه ی پردازش شخصیت ها، وضعیت اقتصادی و پایگاه اجتماعی، قیافه ی ظاهری، نام، عنصر گفت وگو و رفتارها و حالات روحی و روانی مورد بررسی قرار گیرند تا ببینیم دیدگاه مستور به عنوان یک نویسنده و عضوی از این جامعه، به افراد جامعه چگونه است و چه مسائلی در جامعه ذهن او را به خود درگیر نموده است؟ دغدغه ی او چیست وشخصیت های داستان های او را چه تیپ هایی تشکیل می دهد؟ و گذشته از همه ی این ها، شخصیت های داستان های کوتاه او با رمان هایش چه تفاوت هایی دارند؟

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

دوبعدی بودن انسان (بعد جسمانی و بعد روحانی) آن گاه با قدرت تفکر و اندیشه همراه شد، ضرورت پیدایش علومی در ارتباط با این دو بعد را نمایان ساخت؛ علومی که به بررسی و شناخت جسم و خصوصیات آن و علومی که به شناخت روان ویژگی های آن پرداخت، هرچند شناخت جسم و خصوصیات آن کاری دشوار است، ولی به نمایان بودن و دسترس بودن جسم، یافته های این علم (کالبدشناسی)، یافته هایی کاملاً علمی و مطمئن می باشد؛ حال آن که شناخت روان، به ظاهر ساده ولی به حقیقت، پیچیده و دیریاب است و به دلیل نادیدنی بودن آن، نتل=ایجی که به بار می آورد، اختلاف های زیادی را در بین محققان روان شناس به دنبال دارد. در راستای آن چه بیان شد، روان شناسان برای شناخت بهتر و دقیق تر روان، می بایست به بررسی آثار و نشانه هایی که نمایان گر ویژگی های روان آدمیاست، بپردازند؛ از این رو ادبیات که رابطه ی مستقیمی با روان انسان دارد، بسیار مورد توجه روان شناسان قرار گرفت. در این میان اهل ادب نیز باید آگاهی فراوان از این علم (روان شناسی) داشته باشند تا بتوانند در برقراری ارتباط با مخاطب موفق تر باشند؛ بنابر این نویسنده ی این پژوهش به بررسی تاریخ بیهقی از دیدگاه علم روان شناسی پرداخته است و سعی نموده مفید بودن آثار ادبی را برای شناخت ماهیت آدمی گوشزد کند و در ادامه، راه های بررسی یک اثر ادبی را از دیدگاه روانشنای بیان کند و به کمک همین علم به علل آفرینش تاریخ بیهقی بپردازد. پس از آن ساختار شخصیت انسان را مورد بحث قرار دهد و در نهایت به بررسی واکنش های آدمی در برابر اضطراب بپردازد.

چکیده ندارد.

هدف اصلی در این تحقیق، تحلیل و بررسی داستان پردازی در سه کتاب زیر است: 1- کلیله و دمنه ی نصرالله منشی، تصحیح و توضــیح مجتبی مینوی تهرانی؛چــاپ یازدهم،تهـران، امیر کبیر1373. 2- داستان های بیدپای بخاری، تصحیح پرویز ناتل خانلری و محمد روشن؛چاپ اول،تهران:خوارزمی،مهر ماه1361. 3- انوار سهیلی یا کلیله و دمنه ی کاشفی، چاپ سوم،تهران، امیر کبیر1362. این تحقیق درسه فصل تدوین شده است. فصل اول به معرّفی کتاب های ذکر شده مربوط است. دراین فصل به طور اجمال به سبک نثر هریک از این ترجمه ها و مقایسه ی آن ها با یک دیگر پرداخته شده است. فصل دوم شامل کلّیّاتی راجع به فابل وحکایت های حیوانات است، به طور کلّی، دراین فصل عناصر داستانی از جمله نوع داستانی، زمان و مکان، شخصیّت پردازی، پیرنگ، مضمون، زاویه ی دید و دیگر عناصر حکایت های حیوانات بیان شده است. فصل سوم که طولانی ترین بخش این تحقیق را تشکیل می دهد، در بردارنده ی تحلیل و بررسی حکایت هایی است که دراین سه ترجمه نگارش یافته است. دراین فصل سعی شده به تفاوت این حکایت ها از لحاظ زاویه ی دید، شخصیّت پردازی، پیرنگ، مضمون، صحنه، گفت و گو و دیگر نکات داستانی، توجّه شود و نقاط ضعف و قوّت هریک تبیین گردد. درپایان، نتیجه گیری کلّی از این تحقیق نوشته شده است.

زیبایی شناسی یکی از بهترین امور فطری هر فرد است که خالق هستی در وجود او قرار داده است ، لذا هر کس در هر مقطعی که باشد به این امر گرایش دارد ، هدف این تحقیق ، بررسی و تحلیل و شناسایی شیوه های آفرینش سخن ادبی در شعر یکی از برجسته ترین شاعران طنز پرداز قرن هشتم ، عبید زاکانی ، است . این شیوه ها که نویسندگان زیادی درباره ی آن قلم زده اند ، عبارتند از : موسیقی شعر ، آرایه های بدیعی (بدیع لفظی و بدیع معنوی ) ، بیان و معانی و در نهایت به طنز پرداخته شده است .

در این نوشته به تحلیل زبان داستانی در آثار صادق چوبک پرداخته شده است. زبان داستان پهنه ی وسیعی است که نویسنده خلاقیت خود را در آن به نمایش می گذارد. به طور کلی «گفتگو» و «توصیف» دو عنصر اصلی این زبان هستند که با استفاده از «واژه ها» داستان را زنده و پویا نشان می دهند: اگر زبان به دقت به کار گرفته شود، وسیله ی صعود سایر عناصر داستان به قله آفرینش یک اثر ادبی می گردد. همچنین شناخت زبان داستان خواننده را در درک بهتر زیبایی های هنری داستان و لذت بردن از آن یاری خواهد کرد. بنابراین، جهان داستان مخلوق ذهن نویسنده است که با زبان خاص خود با مخاطب ارتباط برقرار کند. صادق چوبک- چهارمین داستان نویس نسل اول نویسندگان ما- مهارت بی نظیری در کاربرد گونه های زبانی در مقایسه با نویسندگان هم نسل خودش را داراست. در داستان های چوبک هم زبان نوشتار و هم زبان گفتار به زبان زنده جاری در دهان مردم نزدیک است. قدرت چوبک در توصیف و نوشتن گفت و گوی زنده و طبیعی توده مردم است. چوبک در استفاده از مقدورات بیانی و حالت های دراماتیک زبان عامیانه (به ویژه در گفتگو نویسی و مکالمه لهجه دار) قابلیت و قریحه چشم گیری دارد. آنچه چوبک را از نویسندگان هم نسل او متمایز می سازد فراوانی اصطلاحات و واژگان وسیع و قابلیت کم نظیر زبانی داستان های اوست، کیفیتی که باعث می شود تا غنای مضمون و اصالت احساس در داستان های او نظرگیر باشد.