بررسی گویش مردم کدکن

چکیده در این پژوهش کوشیده شده است تا گویش مردم کدکن که گویشی کهن و تاریخی است از جهت آوایی، ساخت واژی و نحوی مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی، واج های گویش کدکن شامل 22 همخوان و شش واکه مشخص می گردد که در این میان همخوان «?/ ژ » درگویش تنها صورت آوایی دارد؛ نه واجی. و نیز دو همخوان «?/ء» و «h/ه» دو واج گونه مهم دارند: [؟] و [h?]. درمیان واکه ها نیز [?] ، [e:] و [o:] سه واج گونه مهم برای واکه های /e/ و /o/ به شمار می رود. بنابراین گویش کدکن یک واج کمتر از فارسی رسمی دارد و سایر تفاوت ها در حد واج گونه هاست. هم چنین دگرگونی های آوایی این گویش در مقایسه با فارسی رسمی بررسی شده است که نشانگر تحولات آوایی چشمگیر در همخوان ها و به ویژه واکه ها می باشد. بررسی ها در بخش ساخت واژی و نحوی نیز نشان می دهد که بیشترین تفاوت ها در بخش صرفی و کم ترین آن در ساختار جمله و نحو است. انواع فعل های مورد استفاده در گویش، به نسبت فارسی رسمی بیشتر است و برخی وندهای کهن فارسی، مانند پسوند «ak» و «a» فارسی میانه هنوز در پایان بسیاری واژه های گویش استفاده می شود. بررسی واژگانی، آوایی و دستوری گویش کدکن در مجموع نشان دهنده ی همانندی های بسیاری در فراگویی واج ها، کاربرد پیشوندها و پسوندها با زبان فارسی میانه (پهلوی) و فارسی دری می باشد. به گونه ای که می توان گفت آشنایی با گویش کهن کدکن می تواند بسیاری از ویژگی های ناشناخته تاریخ زبان فارسی را بر پژوهشگران زبان آشکار نماید.