بینامتنی بر این ایده مبتنی است که آثار ادبی بر اساس نظام‌ها، رمزگان‌ها و سنت‌های ایجاد شده توسط آثار ادبی پیشین بنا می‌شوند. دیگر نظام‌ها، رمزگان و سنت‌های هنری و در کل فرهنگی نیز در شکل‌گیری معنای یک اثر ادبی، اهمیتی اساسی دارند. نظریه‌پردازان امروزی متن‌ها را فاقد هر گونه معنای مستقل می‌دانند. متون در واقع متشکل از همان چیزی هستند که نظریه‌پردازان اکنون آن را امر بینامتنی می‌دانند. طرح این مس...

در سنت ساختارگرایی سوسوری، فرض بر این است که دستگاه زبان پس از تعریف سلبیِ نشانه های کلامی و چینش بعضی از آنها در پی یکدیگر، مدلول های معینی را در کالبد یک متن مستقل گرد می آورد و از وحدت مضمونیِ متن در برابر شرایط ناپایدار بافتی محافظت می کند. بسیاری از منتقدان عرصه ی ادبیات نیز تحت تأثیر زبان شناسی سوسوری و به پیروی از بوطیقای ساختارگرا چنین می پندارند که نقد ادبی برابر است با سخن کاوی اثر در ر...

بینامتنیت حاصل رویکرد زبان‌شناختی در حوزه نقد جدید است و به معنای بررسی روابط موجود میان متونی است که موجب آفرینش متن جدید می‌شود و هر متن ادبی را به‌منزلة جذب و دگرگون‌سازی متون گوناگون گذشته و یا هم‌زمان با آن می‌داند. این نظریه در قرن بیستم میلادی توسط «ژولیا کریستوا» ناقد فرانسوی، ارائه شد و به‌شدت موردتوجه ناقدان قرار گرفت. این نظریه هرچند در نقد جدید مطرح شده است، اما این پدیده با همه انو...

نقد روان‌کاوانه یکی از رویکردهای نقد ادبی است که حدود یک قرن از عمر آن می‌گذرد. در این رویکرد نقدی، اثر ادبی از منظر روان‌شناسی نقد و تحلیل می‌شود. یکی از نمایشنامه‌های عربی که قابلیت خوانشِ روانکاوانه را دارد نمایشنامه "عراضة الخصوم" نوشته‌ی "علی عقلة عرسان" ادیب سرشناس سوری (1940م) است. در این نمایشنامه شخصیت "ام‌سلیم" جهت دست‌یابی به اهدافش، کُنش و واکنش‌های فراوانی از خود نشان می‌دهد که بسیار...

ادبیات به دلیل ماهیت و حوزه گسترده اش، با سایر رشته های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش های بین رشته­ای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطه ادبیات و علم روان شناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونه­ای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجسته­ترین روش­های نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...