نقد نو در طی سال‌های 1930-1940 در آمریکا شکل گرفت. در این نوع نقد، منتقد سعی دارد به اثر همچون یک پدیدۀ مستقل از تاریخ و زندگی شاعر بنگرد. برای نیل به این مقصود خودِ اثر را در کانون توجه قرار می­دهد و می‌کوشد با قرائت تنگاتنگ و دقیق، شبکه­های ارتباطی عناصر سازندۀ آن را دریابد. بر همین مبنا به مفاهیمی چون تنش، لحن، پارادوکس، وحدت اندام‌وار و ... توجه ویژه دارد. این مقاله در پی آن است تا شعر "قاصد...

مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره‌گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می‌رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش‌های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...

کتاب فیه­مافیه بارها در ایران و خارج از کشور به چاپ رسیده است؛‌ مشهورترین چاپ آن، با تصحیح و تعلیقات استاد بدیع­الزّمان فروزانفر است که ابتدا در سال 1330 شمسی در دانشگاه تهران به چاپ رسید و چاپ دهم آن را در سال 1384 انتشارات امیرکبیر منتشر کرده است. نگارنده، چندی پیش به چاپ دیگری از تصحیح این کتاب (نوبت دوم: 1386) آگاهی یافت و به مطالعة آن تحریض شد و در لابه­لای غور در این اثر سترگ ادب پارسی در...

در چند دهۀ اخیر «نقد روان کاوانه» از پویاترین و پرکاربردترین رویکردهای نظریۀ ادبی معاصر بوده است. فروید، یونگ و لکان مهم ترین چهره های روان کاوی در قرن بیستم بودند که با استفاده از مفاهیم رایج در نظریۀ روان کاوی خود، در خوانش متون ادبی تحولی بزرگ پدید آوردند؛ اما در عرصۀ نقد ادبی، پژوهشگران ما از یک سو، کمتر به نقد روان کاوانه پرداخته اند، و از سوی دیگر، تحقیقات محدود آنها بیشتر به آثار ادبی در...

مقاله حاضر مى‏کوشد ضمن بررسى سبک نویسندگى جاحظ به عنوان اصول و مبانى نقد ادبى وى، دیدگاه‏هاى او را در نقد درونى و بیرونى متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخى خاصى تحلیل نموده و موضع‏گیرى وى را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربى بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه مى‏رسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسى ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیش‏...

از جمله شعرهای نیمایوشیج شعر «ری را» است که به خاطر ویژگی های منحصر به فرد زبانی و ساختاری مورد توجه منتقدان ادبی بسیاری قرار گرفته است. این شعر که از جمله شعرهای واپسین سال های زندگی نیماست، یکی از درخشان ترین شعرهای او و نشان دهندۀ صناعت شعری پیشرفتۀ اوست. صناعتی که این شعر را  مثل هر اثر طراز اول دیگری قابل تدقیق و توجّه بسیارنموده است. با این وجود، بحث های نقّادانه ای که تاکنون منتقدانی همچون...

ناصرخسرو یکی از شاعران صاحب سبک در عرصه¬ی شعر فارسی است که با توجه به دارا بودن سبک شعری و فکری خاص، پژوهش سبک¬شناختی اشعار و مخصوصاً قصاید او ضروری و مهم است. در همین راستا، در پایان¬نامه¬ی حاضر به بررسی سبک¬شناختی 50 قصیده از قصاید ناصرخسرو پرداخته¬ایم. روش کار ما به این¬گونه است که بررسی سبک¬شناختی این قصاید بر طبق روش دکتر شمیسا، در سه سطح زبانی، فکری و ادبیات(ادبی) انجام شده است. نتایج حاصل...