«خدای­نامه» یکی از آثار برجستۀ ادبیات ایرانی به زبان پهلوی در موضوع تاریخ اساطیری- داستانی ایران باستان است که متأسّفانه هیچ نوشته­ای از آن به زبان اصلی باقی نمانده­است. خدای­نامه­ را می‌توان یک نوع ادبی پنداشت که روایت­های گوناگونی(دهقانی، موبدی و پهلوانی) از آن موجود بوده است. عبدالله بن مقفّع این کتاب را در قرن دوم ه.ق با عنوان سیرالملوک به عربی ترجمه کرد که پاره­های پراکنده­ای ازآن در برخی مت...

تزریق توده ماگمایی غیرکوهزایی لوکو کوارتز دیوریتی-آنورتوزیتی تله­پهلوانی به بخش شمال­ باختر کمپلکس دگرگونی قوری (جنوب باختر زون سنندج- سیرجان) در حدود 170 میلیون سال پیش، باعث شد تا قطعاتی از سنگ­های رسی دگرگون شده (که به طور عمده کیانیت شیست­های دگرگونی ناحیه­ای هستند) از این کمپلکس، خرد شوند و درون این توده ماگمایی سقوط نمایند. توده ماگمایی اولیه بی­آب و بسیار پر حرارت بوده است؛ در نتیجه، باع...

هدف از بررسی ریشه اسطوره در نقاشی های شاهنامه بایسنقری، پرداختن به نقش (پهلوانی- افسانه ای – تاریخی )سه شخصیت به کار رفته در شاهنامه (ضحاک- زال-سیاوش) و بررسی ریشه اساطیری این شخصیت ها می باشد. در ادبیات فارسی میانه اژدهاک (ضحاک)از شاهان ایرانی در قالب پیشدادیان شده و پس از جمشید و پیش از فریدون به پادشاهی رسیده است، در واقع این اسطوره بنیاد ایرانی دارد و نه هند و اروپایی و دانشمندانی که کوشیده...

چکیده شاهنامه ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، از مشهورترین میراث گران بهای ادب فارسی است. این اثر ارزشمند که روح جوان مردی و غیرت ملّی و دینی ایرانیان را مورد ستایش قرار می دهد، همواره مورد توجّه حکام ایرانی و بالتبع هنرمندان نگارگر درباری بوده است و داستان های آن، بیش از هر اثر ادبی دیگر در ایران به تصویر درآمده است. در میان داستان ها و روایات بسیارِ شاهنامه، داستان سیاوش، به دلیل دارا بودن ارزش های ...

این پایان نامه با عنوان « بررسی و تحلیل تقلیدهای شاه نامه ی فردوسی تا آغاز عصر تیموری » به کمیت و کیفیت تقلیدهای صورت گرفته از شاه نامه پرداخته است. نگارنده در آغاز در باب حماسه و ویژگی های حماسه ی منظوم و از جمله شاه نامه سخنانی آورده است و سپس روند تقلید را در حوزه ی نظم فارسی ( اقتباسات حافظ از شاعران پیش از خود) واکاویده است. آن گاه به معرفی شاه نامه های پس از فردوسی و حماسه های تاریخی پس ا...

منظومه هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده اند، از مآخذی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده اند که گردآوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم شا...

شاهنامه فردوسی اثر حماسی منظوم بی مانند میراث ادب کهن فارسی و بلکه، به گواهی ادب شناسان معتبر، از گرانسنگ ترین نمونه حماسه نامه های منظوم در گستره ادب جهان است. اگرچه کار سراینده این اثر ـ فردوسی توسی ـ چنان که خود در سرآغازنامه سترگش تصریح نموده، به نظم درکشیدن بی کم و کاست و موبه موی روایت های حماسی نوشته شده ای بوده است که از روزگار باستان به روزگار وی رسیده بود، اما فرآورده تلاش سی و چند سا...

چکیده تنکه یا تنبان نطعی پوشاک مخصوص ورزش باستانی و پهلوانان زورخانه است، دهخدا در تعریف تنکه می گوید: «تنبان چرمی که تا سر زانو باشد و وقت کشتی گرفتن پوشند». جنس آن ترکیبی از ماهوت و چرم با آستری از کرباس است، و بین رویه و آستر آن لایه ای از پنبه قراردارد. این شلوارک بخشی از فرهنگ مادی زورخانه به شمار می رود و اشتراکات بسیاری با تن پوش های رزمی و ورزشی ایران باستان دارد. ایرانیان باستان به پر...

در سال‌های اخیر و با گسترش حوزۀ مطالعات حماسی، پژوهشگران با شماری منظومه‌های پهلوانی آشنا شدند که تا چندی پیش ناشناخته مانده بود. شاید دلیل عمدۀ این ناشناختگی، زبان عامیانه آن‌ها بود زیرا این دسته آثار که اغلب در ادوار متاخّر سروده شده‌ بودند از میان فرهنگ تودۀ مردم برخاسته بود. منظومۀ «کوه دماوند» یکی از این دسته متون پهلوانی ناشناخته است که ظاهرا به دلیل نزدیکی روایات آن با متون هم دورۀ خود، چ...