نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم (رفرماسیون) به رغم همه تشابهات و همسانی ها، تفاوت های جدی و اساسی با نهضت های اصلاحی معاصر در جهان اسلام دارد که البته در یک نگاه مقایسه ای این نقاط افتراق، گاه نقطه قوت یک جریان محسوب می شوند و گاه نقطه ضعف آن. از مهم ترین وجوه افتراق می­توان به موارد زیر اشاره کرد: وجود پشتوانه های فلسفی و الاهیاتی قوی در نهضت اصلاح دینی و فقدان یا ضعف آن در جهان اسلام؛ بهره­مند...

روزگاری مسائل فلسفی اساسی انسان پرسش هایی از این قبیل بود: انسان چیست؟ چرا به وجود آمده است؟ و به کجا خواهد رفت؟ اما پرسشی که بشر امروز خود را با آن خود مواجه می بیند و تمام اهل اندیشه را به پاسخ گویی فرا می خواند این است که : چگونه باید زیست؟ متفکران جهان همگی خود را مجاز به پاسخ گویی به پرسش مزبور می دانند ولی هرکدام از جنبه ای خاص بدان می پردازند، زیرا در جهان معاصر معرفت چنان چندگونگی و تکث...

«دین و دنیا» از مباحث مورد علاقه ی متألهان و فلاسفه ی دین است و به همین رو با بی اعتنایی جامعه شناسان دین مواجه بوده است. این مقاله در گام نخست و در راستای مقابله با روی کردهای تحویلی1 در مطالعات دین، در صدد رفع برخی از این بی اعتنایی های آسیب رسان است و تلاش دارد نیاز مبرم جامعه شناسی دین به این مباحث را آشکار سازد و جایی را برای آن در فصول مقدماتی مطالعات جامعه شناختیِ دین باز نماید. این تلاش ...

صدرالمتألهین شیرازی (979- 1045 ق) مؤسس حکمت متعالیه، برجسته ترین فیلسوف دورة اخیر تاریخ فلسفة اسلامی است. فلسفة اسلامی، با ظهور صدرا به رنگی تازه و عرصه ای جدید درآمد. از این پس، در هم آمیزی فلسفة یونانی، اشراقی، عرفان و نیز مهم تر از همه متون وحیانی، بنیاد رفیع فلسفه ای را بنا نهاد که مدار همة مباحث فلسفی ایرانی و کانون شرح و تفسیر فیلسوفانة همة اندیشوران قرار گرفت. فلسفة صدرایی چیزی بسی بیشت...

چارلز هارتسهورن، تقریری جدید از برهان وجودی آنسلم ارائه می‌دهد که متناسب با مفهوم مورد پذیرش او از خداست. از دیدگاه او، نه طرفداران آنسلم و نه مخالفان او فهم صحیحی از برهان اصلی آنسلم نداشته‌اند. او خطای این متفکران را به جهت تبعیت از گانیلو می‌داند که فصل دوم خطابه را در تقریر برهان وجودی ملاک قرار داده و فصل سه و چهار را نادیده گرفته است. هارتسهورن اکثر کتاب‌هایی را که دربارة برهان وجودی آنسل...

هدف مقاله بررسی جایگاه زنان در آرای علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است. دیدگاه علامه طباطبایی، در جایگاه یکی از مهم‌ترین مفسران شیعی معاصر، از اهمیت و تأثیر بسیار برخوردار است. پژوهش با استفاده از چارچوب نظری الیزابت شوسلر فیورنزا و با روش هرمنوتیک انتقادی رهایی‌بخش انجام شده است. هرمنوتیک انتقادی رهایی‌بخش دین را واجد عناصر سازنده و رهایی‌بخش برای پاسخگویی به مسائل و مشکلات انسان امر...

مسئله صفات و معناشناسی اوصاف الهی و ارتباط آن با توحید حقیقی پروردگار، از جمله مسائل بنیادین الهیاتی است که همواره میدانی برای ظهور باورهای مختلف اندیشمندان اسلامی بوده است. در این میان قاضی سعید قمی از اندیشمندان بزرگ امامیه در روزگار صفویه، در زمینه وجود شناسی و معناشناسی اسما و صفات الهی دارای دیدگاهی ویژه بوده است که با آرای رایـج و مشهور عالمان شیعه در این باب، اختلاف فراوانی دارد. نوشته ی...