سلامان و ابسال قصه­ای رمزی است که در قرن سوم هجری به دست حنین بن اسحاق از یونانی به عربی ترجمه شد. در روایت حنین بن اسحاق، سلامان، شاهزاده یونانی که گرفتار عشق دایه خود ابسال شده بود، به سبب ملامت شاه و اطرافیان به همراه ابسال به جزیره­ای دور دست گریخت و پس از آن که شاه سلامان را به ترک ابسال وادار کرد، سلامان دست در دست ابسال در دل دریا فرو رفت، اما به فرمان پادشاه سلامان زنده ماند و دری...

وحی قرآنی، ارتباطی کلامی بین پیامبر (ص) و خداوند است که در الگویی ارتباطی دارای فرستنده، گیرنده، هدف و کانال ارتباطی است. علمای مسلمان و برخی از مستشرقان الگوهای ارتباطی گوناگونی از وحی قرآنی ارائه کرده اند که در دو قالب الگوهای خطی و غیر خطی قابل بررسی است. الگوهای خطی عناصر مختلف ارتباط وحیانی را در خود جای می دهند و می کوشند فرایند نزول وحی را ترسیم کنند. بخشی از این الگوها دارای اشکالات ساخ...

چکیده معارف قرآن به مجموعه دانش هایی اطلاق می شود که از قرآن قابل برداشت اند. بنابراین، همه گزاره های قرآنی مشمول و داخل در عنوان معارف قرآن اند. این دانش ها و گزاره ها بی شمار و گوناگون اند. از این رو لازم است در قالب هایی دسته بندی شوند. مقاله حاضر الگوهای دسته بندی معارف قرآن، اعم از الگوهای مأثور و غیرمأثور را، معرفی و ارزیابی می کند. الگوهای مأثور الگوهایی هستند که در روایات امامیه به آنها...

به منظور شناسایی الگوهای سینوپتیکی سیلاب های حوزه گرگان رود در استان گلستان دبی های سیلابی روزانه در دورۀ 77-1347 براساس افزایش ناگهانی دبی رودخانه به تفکیک ماه استخراج شد. از میان آن ها نیز شدیدترین و فراگیرترین سیلاب هر ماه ( 50 % ایستگاه ها سیلابی باشد) انتخاب شد و با بررسی نقشه هایسینوپتیکی مربوط به این سیلاب ها، الگو های حاکم شناسایی و طبقه بندی گردید.نتایج این مطالعه نشان داد که چهار الگو...

رابطة زبان فارسی و عربی را در سه سطح باید بررسی کرد: تأثیر عربی در فارسی، فارسی در عربی، ادبیات تطبیقی. در این مقاله که به مرحلة نخست می پردازد، نشان داده شده که از دوران ساسانی (= جاهلی عرب)، زبان عربی تعدادی واژة فارسی (105 واژه شناسائی شده) با مفاهیم آنها وام گرفته است. طی چهار قرن نخستین اسلامی، وام واژه های فارسی در عربی سخت کثرت یافت، چندان که تعداد آنها را می توان بین 2000 تا 2500 کلمه ب...

موضوع مورد بررسی در این مقاله، عدم باهم آیی پیشوند التزامی با پیشوند نفی در زبان کردی سورانی است. مبنای نظری مقاله براساس صرف توزیعی است. دلایل مختلفی پیشنهاد و بررسی می شود، و در نهایت، این نتیجه حاصل می شود که بنا به ویژگی های زمان- محور متفاوتِ زبان کردی، توجیهی که برای تعامل پیشوندهای وجه و نفی در زمان حال ارائه می شود، مستقل از این توجیهات برای تعامل این دو در زمان گذشته است. پیشوندهای منفی...

در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ‌گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد. از این نظر، بعد از کتاب­های ترجمه‌شده از عربی مانند ترجمه­ تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن­ها معادل‌سازی صور...

با توجه به حضور اسلام به ‌عنوان عنصر تعریف کننده اصلی ملت‌های خاورمیانه و از سوی دیگر، شکست و بی‌اعتباری گفتمان‌ها و الگوهای معاصرِ مدعی و کنشگر در صحنه سیاسی این منطقه، اسلام و جهت‌گیری اسلامی، انتخاب طبیعی ملت‌های خاورمیانه است. این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که این بیداری و وقوع خیزش‌های جدید در منطقه خاورمیانه عربی، نشان از دوران جدید در عرصه روابط بین‌الملل داشته که ممکن است سبب‌ساز نوع...

تمثیل «نابینا و مفلوج»از جمله حکایت‌هایی است که در متون مختلف فارسی و عربی آمده است. از این آثار به قصص‌الانبیاء نیشابوری، کشف الاسرار میبدی، اسرارنامۀ عطار، سراج الملوک طرطوشی، نامۀ تنسربه گشنسب و اخلاق محتشمیاز خواجه نصیرالدین طوسی می‌توان اشاره کرد. برخی حکایت‌های کهن قابلیت آن را دارند که از زاویۀ نگرش‌های مختلف نقد ادبی، </stron...

چکیده شاعران فراوانی در گسترۀ ادب عربی و فارسی سعی کرده‌اند، مناقب و فضائل خاندان عصمت و طهارت را در شعر خود بازتاب دهند و آن‌ها را به عنوان الگوهای متعالی بشری معرّفی کنند. دعبل بن علی خزاعی، شاعر مدّاح اهل‌بیت در روزگار عبّاسیان و نظیری نیشابوری، شاعر ایرانی سبک هندی، در بخشی از سروده­هایشان، تبیین صفات انسانی و ترسیم جنبه­های مختلف شخصیّت امام رضا (ع) را به عنوان تعهّد و رسالت ادبی خود برگزیده­ا...