این مسئله که چگونه اندیشۀ مورّخان شیراز از سقوط ایلخانان تا پایان دورۀ تیموریان به انعکاس ویژگی های مهم اندیشة دینی ـ سیاسی یعنی اندیشۀ دینی (خلافت‎محوری) و اندیشۀ سرزمینی (ایران‎مداری) در پرتو متون تاریخ‎نگارانه پرداخته‎اند، محور مقالۀ حاضر را تشکیل‎می‎دهد. روش پژوهش مناسب در ارتباط با مسئلۀ فوق عبارت از تحلیل معناکاوانه از درون گزاره‎های تاریخی موجود در منابع تاریخ‎نگاری است. دستاورد نهایی در ...

یکی از موضوعات نقد بوم گرا (ecocriticism) که به رابط? ادبیات و محیط زیست می پردازد، بررسی نحو? نگرش انسان به طبیعت در آثار ادبی است که می تواند از عوامل مختلفی چون جنسیت، زمان، فرهنگ، اندیشه تأثیر پذیرفته باشد. اشعار فارسی در طول تاریخ ادبیات، تنوع رابط? انسان و طبیعت را در خود متجلی ساخته است. در این مقاله با بررسی اشعار توصیفی در ادب فارسی، پنج نوع نگرش کلی را به طبیعت معرفی نمودیم و تأثیر دو...

با توجه به تأثیر سرنوشتساز نهضت ملیّ صنعت نفت در تاریخمعاصر ایران و نقش مهمی که روحانیون ایران در این امر بر عهدهگرفتند، مقاله حاضر برآن است تا نقش روحانیون اصفهان را در اینبرهه تاریخی مورد ارزیابی قرار دهد. روحانیون اصفهان چه اندازه دربه حرکت درآوردن و هدایت جنبشهای مردمی به نفع نهضت نقشداشتند؟ دخالت آنان چه دستاوردهایی را برای نیروهای مذهبی بههمراه آورد؟ آیا آنها توانستند اعتماد نسل جوان را بر...

اندیشة عرفانی، اندیشه‌ای سیاسی نیز هست. به گواهی تاریخ، صوفیان و خانقاه‌ها در امنیت و آبادانی و رشد سیاسی کشور ایران نقش اساسی داشته‌اند و علت عقب‌ماندگی سیاسی ایران، به ویژه پس از دورة مغول، علتی فرهنگی بوده است، نه زهد و انزواطلبی صوفیان. عارفان برای سلامتی نفس خود و جامعه، وخدمت به مردم به ریاضت روی آورده‌اند. آنها بهترین روان‌شناسان جامعه‌اند، زیرا با گزارش مراحل سلوک، راه حل اصلاح فردی و ج...

چیستی نسبت دین و تجدد به‌ویژه از اواخر سلطنت قاجار، همواره مورد تأمل اندیشمندان بوده و پاسخ به آن، رویکردهای مختلفی را شکل داده است. رویکرد روشنفکری در پی اصالت‌بخشی به تجدد و گذار از سنت است؛ در مقابل، رویکرد سنتی معتقد به تبعیت از سنت سلف و بی‌نیازی دین از دنیای مدرن است. رویکرد دیگری نیز در میان روحانیت حوزه با عنوان «نواندیشی حوزوی» وجود دارد که ضمن اعتباربخشی به مبانی سنتی حوزه، بر بازسازی...

بررسی نظرات علامه طباطبایی و سید محمود طالقانی در بحث اهداف اجتماعی انبیا، محور اصلی این پژوهش است. برای رسیدن به این هدف زیرمجموعه هایی تنظیم شده است: اصلاح ساختار عقیدتی در اجتماع که در آن توحید به عنوان اوّلین و اصلی ترین هدف انبیاء اشاره شده است، اصلاح ساختار اخلاق فردی و اجتماعی که در آن به اخلاق فردی و زیرشاخه های آن و اخلاق اجتماعی و زیر شاخه های آن اشاره گردید و همچنین اصلاح ساختار اقتصا...

ورود اسلام به ایران بسیاری از مبانی نظری ایرانیان را در حوزة اندیشه با چالش جدّی مواجه ساخت؛ ازجمله نهاد شاهی و بایسته‌های آن به عنوان یکی از محورهای اساسی اندیشة سیاسی ایرانشهری در تقابل با نظام فکری جدید فهمیده شد. با شروع عصر انحطاط خلافت عبّاسی و تشکیل حکومت‌های ایرانی، تلاش‌هایی در جهت بازیابی برخی از مؤلّفه‌های اندیشة سیاسی ایرانشهری صورت پذیرفت. توفیق یا عدم توفیق در نیل به این مقصود، بسته ...

انتخابات، فرایند­های انتخاباتی، تصمیم­گیری و تصمیم­سازی به­وسیلة نهادهای منتخب، از جمله اصول بیشتر کشورهای جهان برای توسعه و تکامل است. یکی از مناسب­ترین ظرفیت­ها برای اعتمادسازی بیشتر بین اقوام و افکار مختلف و جذب و هدایت آن ها به­سوی یک آرمان و اندیشة سیاسی مشترک و حفظ تمامیت کشور، وجود نهاد قانونگذاری در کشور است. نهادی که مهم ترین هدف آن، وضع قوانین عادلانه است. این مهم در کشوری مانند ایران...

دولت مدرن پدیده ای تکاملی و تجدیدشونده است و نمی توان آن را به طور تک عاملی و تک ساحتی ارزیابی کرد، لذا هیچ یک از حوزه های متکثر علوم انسانی به تنهایی و بی کنشگری متقابل با حوزه های دیگر، نمی تواند پیدایش دولت مدرن را به طور کامل توضیح دهد. روبنای سیاسی دولت در کشورهای مختلف، در وهلة نخست تابعی از ساختار اجتماعی و فرهنگی آن جوامع به مثابة سنگ بنای ساختار حکمرانی است، و در مرحلة بعد، بر اندیشة خ...