به زعم بسیاری از صاحبنظران، دوره صفویه یک دوره منحصر به فرد و خاص در تاریخ فرش‌بافی ایران به شمار می‌رود. قالی‌های زیبا و باشکوهی که از آن روزگار باقی مانده و اکنون مایه مباهات مجموعه‌داران و موزه‌های بزرگ دنیاست؛ گواه بر این مدعاست. قطعاً شناخت این گنجینه عظیم برای هنرمندان هر دوره‌ای لازم و ضروری است. واکاوی طرح‌ها و نقوش این قالی‌ها هم در جهت شناخت هویت و جان‌مایه آثار گذشته و هم در ارتقاء سط...

بسیاری از نقوش متن قالی حاوی اطلاعاتی نمادین هستند. در بین این نقوش، آنهایی که با الهام از طبیعت در فرش طراحی شده اند، معنای اسطوره ای وسیعی می یابند. شیر یکی از نقش هایی است که با اسطوره ها ارتباط دارد و با گذشت زمان، نماد بسیاری از ویژگی های بارز انسانی شده است (آیین مهر، میترائیسم، نماد سلطنت، شجاعت، قدرت و...). نقش شیر از مهم ترین عناصر صحنه های شکار، گرفت وگیر و طرح های حیوانی بوده؛ در آثا...

بدون شک یکی از هنرهای سنتی با ارزش و مطرح در سطح ملی و بین المللی هنر قلمکار و قلمکارسازی است که در حال حاضر در زمره ی چاپ های سنتی قرار دارد؛ این هنر نقش گسترده-ای در زندگی مردم داشته است. نقوش به کار رفته در هنر قلمکار نیز به دلیل تنوع آن همواره تفکر برانگیز بوده است. هدف نگارنده در این پژوهش معرفی هنر قلمکار و انواع و روش تولید و تحول آن است. نگارنده سعی بر جمع آوری نقوش قلمکار داشته و به بر...

نمادها در دورة اسلامی نسبت به دوره های پیش از اسلام کارکرد گسترده تری یافتند. دلیل این امر شاید تغییر مذهب و نگرش آیینی بود که در جهان اسلام اتفاق افتاد. در دورة  سلجوقیان، که یکی از گهربارترین دوره های رونق علم، هنر و اقتصاد در ایران بوده است، علم نجوم نیز بسیار پیشرفت کرد، به طوری که تأثیر آن را بر بسیاری از هنرهای این دوران می توان دید. این مقاله به بررسی یک سند سفالی منحصربه فرد مربوط به دو...

نظام برنامه‌ریزی در ارتباط با تحولات شهرنشینی کشور باوجود تلاش­های انجام داده در حوزه تئوری و عمل (اما در قالب رسمی) نتوانسته از روند رو به افزایش مشکلات و معضلات شهری جلوگیری کند. در حالی که زندگی برای شهروندانی نزدیک به یک سوم جمعیت شهری کشور در شرایطی نابسامان است، ولی منفعت‌های رشد شهری نصیب نقوش غیررسمیِ باقدرت یا نقوش رسمیِ استفاده‌کننده از رسوم غیررسمی می‌شود. ازاین رو نظام برنامه‌ریزی در ...

دستبافته های ترکمن نمادی از فرهنگ وتفکر مردمانی است که باور واعتقاداتشان را بر آثار مختلف زندگی متجلی می سازند . با توجه به نقش کاربردی یکی از انواع دستبافته های ترکمنان موسوم به آسمالیق در مراسم ازدواج و حضور نقوش متنوع و نمادین مرتبط با این مراسم و سایر اعتقادات ایشان ، هدف از مقاله شناساندن آسمالیق و نقوش آن که بوسیله زنان بر تاروپود این دستبافته ها نقش بسته ، می باشد. حاصل کار، مطالعه ویژگی...

 چکیده ایران شاهراه تمدن‌های باستانی و مهد فرهنگ‌های قبل تاریخ، هزاران راز نهفته در خود پنهان کرده است. در این میان، سنگ‌نگاره‌ها از نو‌یافته‌ترین هنرهای ایران هستند که در نقاط مختلف ایران پراکنده‌اند و هریک نشان و کلامی از دنیای باستان دارند. در این پژوهش، سنگ‌‌نگاره‌های اسبقته (هسبخته) را انتخاب و بررسی کردیم. این آثار که در روستای شواز استان یزد قرار دارند، ازلحاظ قدمت و تنوع نقوش قابل...

پارچه های ساسانی، گروه مهمی از پارچه های ایرانی هستند که تعدادی از آن ها در موزه ها و مجموعه های شخصی جهان نگهداری می شود. هنر ساسانی بر هنر و تمدن های هم عصر و پس از خود تأثیر گذاشت و این تأثیرگذاری در منسوجات آندلس به خوبی آشکار است. عناصر هنری ساسانی به وضوح در پارچه های آندلس قابل شناسایی است و نقش مایه های مشترکی در منسوجات دو سرزمین دیده می شود. پرسش اصلی این تحقیق این است که، کدام نقوش ت...

مزارها متناسب با فرهنگ و تفکرات انسانی در هر منطقه ای شکل می گیرند. بر مزارها از نقوش مختلف انسانی، گیاهی، حیوانی گرفته تا نقوش هندسی، اسلیمی و غیره ترسیم می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی مردم شناختی نقوش گیاهیِ مزارهای آرامگاه میرزا کوچک در محلّه ی سلیمان داراب رشت انجام شده است. با تغییر و تحولِ مزارها در گذر زمان، بخشی از فرهنگ مردم دچار دگرگونی و حتی گاهی منسوخ می شود؛ از این رو، پژوهش در این ...

هدف پژوهش: در مُهرهای مورد مطالعه، پوشش های سَر همان کلاه ها و تاج  کلاه های شاهان قاجاری است که در سکه ها قابل مشاهده است. این مقاله، با هدف جست وجوی تاثیرپذیری نقوش مُهرها از سکه ها و مدال ها به تحلیل و مقایسۀ تصاویر آن ها پرداخته می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، با ماهیت و روش تاریخی، توصیفی، و تطبیقی بر پایۀ منابع کتابخانه ای و میدانی به تطبیق نقوش مُهرها با سکه ها و مدال های دورۀ قاجا...