یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بهره‌گیری از آیات قرآن در نثر نویسندگان، اقتباس و تضمین است. تاریخ جهانگشای جوینی که یکی از برجسته‌ترین متون نگارش‌یافته به نثر فنی است از این شیوه بسیار بهره برده است. در این مقاله ضمن اشاره به تضمین و اقتباس و اغراض آن در تاریخ جهانگشا انواع آن را نیز از نظرگاه‌های متفاوت بررسی می‌کنیم.   یکی از مواردی که در این نوشته مورد توجه قرار گرفته جایگاه دس...

یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بهره‌گیری از آیات قرآن در نثر نویسندگان، اقتباس و تضمین است. تاریخ جهانگشای جوینی که یکی از برجسته‌ترین متون نگارش‌یافته به نثر فنی است از این شیوه بسیار بهره برده است. در این مقاله ضمن اشاره به تضمین و اقتباس و اغراض آن در تاریخ جهانگشا انواع آن را نیز از نظرگاه‌های متفاوت بررسی می‌کنیم.   یکی از مواردی که در این نوشته مورد توجه قرار گرفته جایگاه دس...

جایگاه تاریخ در دانش فقه

تاریخ گذاری سوره های قرآن کریم در شناخت درست آن ها و برگزیدن اقوال و آراء صحیح و ردّ سخنان ناصواب، بس مؤثر است. این امر خود بر شناختی دیگر استوار است که آن تعیین مکی یا مدنی بودن یک سوره است. علم مکی و مدنی، بسیاری از سوره های قرآن را بدون اختلاف مکی برمی شمرد و تعدادی کم تری را بدون هیچ سخن دگرسان، مدنی می داند ولی در خصوص اندک سوره هایی، اختلاف در مکی یا مدنی بودن را نشان می دهد. سوره عادیات، ...

تاریخ‌گروی نظریه‌ای است که همة پدیده‌ها و حقایق را در بستر تاریخی وقوع آن تفسیر می‌کند. قرآن آخرین وحی آسمانی خداوند در فرهنگ و اجتماع بشر است. آیا نظر به سویه بشری نزول آن در یک بستر زمانی معین و با مخاطبان مشخص در آن زمان، ما را ناگزیر می‌سازد که قرآن را بر اساس تاریخ‌گروی مقوله بندی کنیم و هویت الهی و جاویدان آن را محکوم گذر زمان سازیم؟ یا آن که اساساً تاریخ گروی موضوع و متعلّق معلومی داشته، و...

بحثی درباره واژه های مترادف در قرآن است. نویسنده پس از گزارشی مختصر از تاریخچه ترادف در میان لغویان و مفسّران و فقها به تعریف ترادف در لغت پرداخته و وقوع ترادف در زبان عربی را از دیدگاه موافقان و مخالفان مورد نقد و بررسی قرار داده است. سپس عوامل پیدایش ترادف در زبان عربی را بر شمرده و فرق ترادف و تأکید و عطف دو مترادف بر یکدیگر را با استناد به آیات قرآن ذکر کرده است. در ادامه وقوع ترادف در قرآن ...

مسأله زبان قرآن و بررسی نمادین بودن و واقع انگاری در آن یکی از مباحث مهم فلسفه ی دین است و از دیرزمان مورد بحث پژوهشگران دینی بوده است. شاید، بتوان ادعا کرد که آغاز این بحث به ابتدای شکل گیری ادیان باز می گردد؛ قرآن برای بیان معانی بیشتر ناگزیر از داشتن مهارت هایی است و هر چه از توانایی های ذاتی خود بیشتر سود می جوید بیشتر به پیچیدگی ها می گراید و از مخاطب خود تامل و دقت افزون تری می طلبد یکی ا...

تفسیر قرآن به سنّت در مرحلة بعد از تفسیر قرآن به قرآن و در طول آن است و معیّت آن دو با هم، لازم و ملزوم است. یعنی حجّیّت قرآن به جهت اینکه کلام خداست، ذاتی است ولی حجّیّت سنّت را خداوند در قرآن تجویز فرموده است. بدان جهت که نمی‌توان همه آیات قرآن را با خود قرآن تفسیر کرد که لازمه‌اش کفایت قرآن و عدم نیاز به سنّت و اهل بیت(ع) است، چاره‌ای جز رجوع به سنّت معصومین برای تفسیر قرآن نیست که آن، یکی از بهترین ...