سیر تاریخ‌نگاری نبردهای امام علی(ع) در نبرد ‌نگاشته‌های اصحاب امامان(ع)[1] حسین حسینیان مقدم[2] اصغر منتظر القائم[3] محمدعلی چلونگر[4] چکیده ورود اصحاب امامان شیعه به عرصه‌ی تاریخ‌نگاری همراه با نبردنگاری در سیره علوی با رویکردی کلامی و‌ به منظور اثبات تفکر جانشینی امام علی(ع) و یافتن ریشه‌های آن در سیره‌ی نبوی بود. این حرکت با پیشگامی عبیدالله بن ابی رافع در نیمه‌ی دوم قرن اول آغاز شد و در جر...

سنت به معنای قول و فعل و تقریر معصوم، پس از قرآن که مأخذ اصلی استنباط احکام شرعی است، منبع مهم محسوب می­‌شود و اخبارِ حاکی از سنت وقتی متضمن بیان حکمی باشد نزد فقها دلیل حکم محسوب می‌­شود و در اصطلاح فقهی می­‌گویند از چنین سنتی تشریع استفاده می­‌شود، ولی گاه سنت از پیاده کردن حکم در حوزه قضاء، اجرا و تعیین مصداق به وسیله معصوم حکایت دارد و لذا فقها چنین اخباری را بدون آنکه در صدور آنها تردید نما...

«صبحی منصور»، در کتاب «القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلام»، سعی دارد با استناد به قرآن، کتاب خدا را به عنوان تنها منبع تشریع اسلام معرفی و عدم حجیت «سنت» را نیز اثبات کند. به ادعای او از آیات قرآن استفاده می‌شود قرآن کتابی کامل و جامع حقایق بوده که در امر هدایت، خود را کافی اعلام کرده و مردم را از مراجعه به غیر خود بازداشته است. به نظر صبحی منصور، ظنی‌ الصدوربودن احادیث و سیاست نهی از کتابت حدی...

حوزة‌ هنر و زیبایی در حقیقت یکی از میدان‌های جنجال برانگیز معارف بشری و در این میان از جان مایه‌های ادبیات و امری جدایی‌ناپذیر از شعر است. زندگی و سرنوشت پیامبران و امامان به عنوان انسان‌هایی کامل‌، یکی از غنی‌ترین منابع الهام در شکل‌گیری آثار هنری و ادبی، همواره سرچشمه مضمون آفرینی و تصویرسازی شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. آنچه در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، بررسی سرگذشت پیامبر...

یکی از جریان های فکری که امامان شیعه(ع) همواره با آن مبارزه می کردند، جریان فکری غلو است. بررسی منابع مختلف رجالی، فرقه شناختی و تاریخی نشان می دهد این جریان فکری که از دوره های قبل از زندگی امام جواد(ع) آغاز شده بود، در دوره آن حضرت هم تداوم یافت و ایشان همانند دیگر امامان:، به مقابله با آن پرداخت. این مقاله پس از توضیح درباره مفهوم غلو و انواع آن، مهم ترین افراد غالی و نیز افکار غالیانه عصر ا...

ولایت تکوینی به معنای ولایت بر نظام تکوین از مسائلی است که همواره ذهن عالمان را به خود مشغول کرده است. آنچه در این نوشتار می آید، پرده برداری از معنای این اصطلاح و برخورداری یا عدم آن در حق امامان شیعی علیهم السلام است. بر اساس مهم ترین یافته های این پژوهش، ولایت تکوینی می تواند به دو گونه ولایت در تکوین و ولایت بر تکوین تصویر شود و آنکه مورد خلاف است، دومی است. اگر چه واگذاری و تفویض امر عالم ...

آداب و آیین های مربوط به تولد، بخشی جدایی ناپذیر از سبک زندگی انسان ها است. با توجه به نقش الگویی امامان شیعه (ع) بررسی چگونگی رویارویی ایشان با این موضوع، برای جامعه امروز سودمند است. این مقاله با بررسی روایت های موجود درباره تولد معصومان(ع) و با تکیه بر شیوه رفتار امامان معصوم(ع) با مادرانی که فرزند آنها امام معصوم بوده است، می کوشد رفتارهای مرتبط با تأمین امنیت روانی و آرامش مادران را استخرا...

حجاب دستوری قرآنی و تکلیفی دینی است که به واسطه ماهیت اجتماعی آن، فراتر از ادای تکلیف فردی توسط دین‏مداران، هنجاری لازم‏الاجرا در جامعه دینی محسوب می­شود. تتبع در منابع نشان می­دهد که زنان در عموم ادوار و جوامع داشتن پوشش را رعایت می‏کرده­اند؛ اما حجاب (به معنای پوشش زن در برابر نامحرم با ملاحظه اعلام شده آن) از احکام تأسیسی اسلام است. از این رو تبیین حدود و ثغور مفهوم حجاب تنها با تکیه بر نصوص...

علمای اصول اهداف یا مقاصد تشریع را به مقاصد کلی و مقاصد جزئی تقسیم کرده‌اند. مقاصد کلی را هم در سه نوع ضروریات, حاجیات و تحسینیات آورده و ضروریات را منحصر در مقاصد خمسه دانسته‌اند, که عبارتند از حفظ دین, نفس, عقل, نسل و مال. نویسنده مقاله حاضر با ارائه مختصری از سیر تکامل تاریخی این نظریه، اشکالات و کاستی‌های نظریه مذکور را بررسی، و ضرورتِ الحاق مقاصد دیگری به مقاصدِ خمسه را تبیین کرده است. مهمتر...