کرکگور از پایه‌گذاران مکتب اگزیستاسیالیسم و از جملۀ کسانی است که از سویی با رویکردی انتقادآمیز به مبادی مسیحیت موجود و از سوی دیگر، با نقدی بنیادین بر روش عقلانی در حوزۀ «دین»، مشتاقانه در پی یافتن معنای شورمندانه‌ای برای زندگی است. از منظر وی زندگی معنادار سخت پیچیده در زندگی دینی و به‌عبارتی حیات و ممات انسان در سپهر ایمانی است و دقیقاً در همین راستا بوده که وی جست‌وجوگری واقعی برای به چنگ آور...

چکیده رابطه عقل و ایمان یکی از مهمترین مسائل در حوزه فلسفه دین است که در این پژوهش در صدد بررسی آن از منظر قرآن هستیم. سوال این است که آیا ایمان و باور دینی باید الزاماً مبتنی بر عقل و استدلال یقینی باشد؟ دیدگاه های مختلفی در این باب وجود دارد: عقل گرایی حداکثری، ایمان گرایی افراطی، ایمان گرایی معتدل، معرفت شناسی اصلاح شده، دیدگاه مصلحت اندیشانه یا اراده گرا، عقل گرایی انتقادی و عقل گرایی اعتدا...

در برّرسی موضوع «عقیده» و «باور» از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) مشخص شد، مرحله ­ی علم و معرفت و شناخت هر چیزی «عقیده» نامیده می ­شود و اگر این مرحله با تصدیق قلبی اتّصاف به عمل داشته باشد، تبدیل به ایمان و «باور» می ­شود. یعنی بین عقیده و باور تفاوت وجود دارد. از منظر ایشان، اعتقاد و علم، غیر از ایمان و باور است، چرا که پس از کسب معرفت، بایستی با ریاضات شرعی، تذکّر، تفکّر و دوام توجّه و خلوت،...

یکی از موضوعات اساسی در شناخت حقیقت ایمان، تبیین چگونگی علم و معرفتی است که شایستگی مبنا یا مقوّم بودن برای ایمان به خدا و سایر متعلَّقات ایمان دینی را دارا است. هدف این نوشتار بررسی نسبتِ میان معرفت فلسفی و ایمان و عدم کفایت این دو نوع معرفت در مقایسه با معرفت شهودی، در تحقق و کمال ایمان حقیقی از منظر شبستری است که با استناد به آثار ا‌و به‌ویژه منظومه‌ی معروف گلشن راز، انجام می‌گیرد. در این پژوهش ...

تعصب واکنش و رفتاری برخاسته از فهم سطحی و بدون عمق و دقت و همراه با جوشش و خروشِ احساس می‌باشد. کلمه «تعصب» در قرآن ذکر نشده، ولی مترادف آن یعنی «حمیّت» ذکر شده است. براساس محتوای آیات قرآن، حمیّت دو نوع است: یکی حمیّت نادرست و غیرمنطقی که همان تعصب است و دیگری حمیّت پسندیده و مورد تأیید که همان «غیرت» است. در این مقاله با بررسی برخی آیات مرتبط با مسئله تحقیق، مشخص شد که در قرآ...

در اندیشه کی‌یرکگور، تربیت دینی فرایندی است که مبنای آن درونی بودن ایمان و هدف نهایی‌اش حضور در پیشگاه خداوند است که به کمک حادثه‌ای فوق‌العاده به نام جهش ایمانی حاصل می‌شود؛ ضمن اینکه وی بر آگاهی توأم با آزادی فرد در انتخاب اعتقادات خویش به دور از هر جبر و تحمیلی تأکید می‌کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد با این که جهش ایمانی و درونی بودن ایمان (و عدم امکان تحمیل آن از بیرون) مورد وفاق هر دو ان...

کسی که از لابه لای تفکّر او در «رساله»، پوزیتیویزم منطقی سر بر آورد، همو نیز ضربه نهایی را به پیکرۀ پوزیتیویزم وارد ساخت. ویتگنشتاین، با نقد نظرگاه فلسفی خود در «رساله» درباره زبان، راه را برای نجات باور دینی از چنبرۀ خشک و تنگ اصل تحقیق پوزیتیویستی فراهم ساخت. گرچه در آثار متأخر ویتگنشتاین، دین چندان نقشی ندارد؛ اما اشارات و تلویحات گاه گاه او به دین، در لابه لای سخنرانی ها و گفت­وگوها، چنان تص...

تعصب واکنش و رفتاری برخاسته از فهم سطحی و بدون عمق و دقت و همراه با جوشش و خروش احساس می باشد. کلمه «تعصب» در قرآن ذکر نشده، ولی مترادف آن یعنی «حمیّت» ذکر شده است. براساس محتوای آیات قرآن، حمیّت دو نوع است: یکی حمیّت نادرست و غیرمنطقی که همان تعصب است و دیگری حمیّت پسندیده و مورد تأیید که همان «غیرت» است. در این مقاله با بررسی برخی آیات مرتبط با مسئله تحقیق، مشخص شد که در قرآن کریم بر مفهوم «استقا...

عبدالعلی شکر[1]  کی‌یرکه‌گارد در مقام دفاع از ایمان مسیحی بر این باور تاکید دارد که ایمان حقیقی در گرو پایان یافتن عقل است و هیچ‌گونه استدلال عقلی را برنمی‌تابد. وی با استناد به تورات، حضرت ابراهیم× را شهسوار ایمان می‌خواند؛ زیرا تنها با خطر کردن، شورمندی و از سر خرد ستیزی، تسلیم فرمان الهی شد و مبادرت به...