شبنم یا قطره‌های آبی که شبها بر گل و گیاه می‌نشیند، یکی از سازه‌های زبانی در ساختار غزل به حساب می‌آید که علاوه بر معنای قاموسی و متعارف خود در هزاره تحول و تغییر اندیشه‌ها و سبکها، جای خود را بخوبی یافته و در مفاهیم هنری و مضامین فراقاموسی و مستعار، دستمایه‌ای برای آفرینش جلوه‌های نمادین و خلق درون مایه‌های اخلاقی و عرفانی گشته است؛ به گونه‌ای که در آثار گویندگان‌ایرانی، این موجود خُرد و درخشند...

در دوره ی زند و قاجار، شیراز یکی از مراکز مهم کاشیکاری به حساب می آمده است. جلوه و رونق این هنر را در بسیاری از بناهای ساخته شده در عهد قاجار و به طور خاص، تزیینات سردر این عمارت ها می توان مشاهده کرد. تزییناتی که ورای ارزش صوری خود دارای ارزشی برگرفته از فرهنگ، عقاید، و سنتها و باورهای مردم جامعه در این دوره می باشد. مهمترین مساله ای که در این میان مطرح است، عوامل تاثیر گذار در پدید آمدن این ن...

در کتاب کلیله و دمنه و قلعه حیوانات مسائل اجتماعی – سیاسی و اخلاقی در لفافه ای از تمثیل پیچیده شده اند و به تبع این ویژگی حیوانات عمدتاً در سه تیپ شخصیتی سیاه- سفید و خاکستری ایفای نقش می کنند. نتیجه ای که از مقایسه شخصیت ها در این دو اثر تمثیلی به دست می آید این است که برخی ویژگی ها مثلا استبداد و یا بی کفایتی رهبران مطرح در هر دو اثر کاملا شبیه هم هستند و بالعکس در تبیین ویژگی های برخی دیگر ...

واقع‌گرایی (رئالیسم) تحلیل اجتماعی و بررسی تجسم زندگی انسان در جامعه، روابط میان فرد و جامعه و ساختمان خود جامعه است. رئالیسم بمثابه یک مکتب ادبی در آثار قرن بیستم به‌ویژه داستان و نمایشنامه پدیدار­ گشت. در این میان، نمایشنامه به‌عنوان یک اثر هنری قابل ‌اجرا، در ترسیم واقعیت‌های جامعه نقش مهمی ایفا می‌کرد. «علی احمد باکثیر» (1969-1910) نویسندة واقع­گرای مسلمان و متعهد عرب در قرن بیستم است که اس...

چند معنایی(ایهام ) یکی از مهم‌ترین امکانات زبان شعری است. این صنعت بدیعی را از انواع هنجارگریزی‌های معنایی می‌دانند که در محور همنشینی و مجاورت که مبتنی بر ترکیب است به وجود می‌آید و کلام را با ابهام که از عناصر مهم زبان ادبی است، پیوند می‌دهد. فروغی بسطامی از شاعران توانای عصر قاجار و قرن سیزدهم هجری است. در فن غزل سرایی از استادان مطرح این دوره است. عشق، عرفان و مدح مضامین اصلی غزل‌های فروغی ...

اشعار تعلیمی یکی از گسترده‌ترین و رایج‌ترین گونه‌های ادب فارسی است. اشعار و آثار تعلیمی گاهی اثری کاملاً مجزا و مستقل است؛ همانند منظومه‌ها و آثاری که تنها به تعلیم و پند و حکمت و اخلاق می‌پردازد؛ گاهی نیز مفاهیم و مضامین اخلاقی، حکمی، مذهبی و پندیات به‌طور پراکنده در میان آثار دیگر ادبی مانند منظومه‌های غنایی و حماسی و یا قصاید مدحی به کار می‌رود؛ در این حالت افزون‌بر نکاستن از جنبة شاعرانة این...

عصر معاصر آغاز تحولاتی شگرف در سطح جامعه ی انسانی است که این تحولات در عرصه ی روابط انسانی به صورت برجسته آشکار گشته و شعر را تحت تأثیر خود قرار داده است.شعر دوران معاصر،پژواک همه ی جریاناتی است که انسان آن را تجربه نمود و به عنوان اصلی ترین شاخصه انتخاب گردید. حافظ ابراهیم و ملک الشعرای بهار هر دو به مضامین اجتماعی چون فقر، زن، حجاب، وطن، دین، ظلم ستیزی و... و مضامین سیاسی مانند جنگ، تاجگذاری ...

در هنر اسلامی، طرح ونقش علاوه بر مضمون و زیبایی ظاهری اش،دارای یک معنای درونی است. در هنر اسلامی، چشم جستجوگر بیننده از پس ظواهر به دنبال یافتن آن رمز و معنای درونی است، معنایی که به عالم باطن بازمی گردد و ریشه در مفاهیم و تعالیم مذهبی دارد.مفاهیم مذهبی،بخش اعظم نمادپردازی را تشکیل می دهند و از آنجاییکه نماد با خودشناسی انسان در ارتباط است به عنوان، یکی از ابزارهای معرفت و کهنترین روش بیان هنری...

خاقانی-همچنان که خود می گوید- در سخن پروری، طریق غریبی دارد. او از نخستین شاعران پارسی است که رفتار هنری ویژه و سازمانمندی را در پیش گرفته و سخنش از بوطیقای مشخصی پیروی می کند. برجسته ترین شاخصِ سطح فکری طریق غریب او، استفاده ی گسترده از یک پشتوانه ی فرهنگی سترگ است. خاقانی با بهره گیری از این پشتوانه به عنوان ماده ی خام، دست به خلق مضامین، تصاویر و تعابیر دیگرگون و بدیعی می زند تا سخن را از دام...

عیلامیان از اواخر هزاره­ی چهارم یا اوایل هزاره­ی سوم ق.م. حدود 2500 سال بر بخش­هایی از فلات ایران، خصوصاً جنوب­غربی آن حکمرانی کردند و نهایتاً در اواخر نیمه­ی اول هزاره­ی اول ق.م. به­دست آشوریان مضمحل شدند. از طرف دیگر با مهاجرت گروه­های ایرانی به سرزمین­های جنوبی و قلمرو عیلام، تعامل تدریجی بین عیلامیان و اقوام مهاجر ایجاد و در ادوار بعدی با تشکیل امپراتوری هخامنشی، عیلام به یکی از مراکز مهم در ...