عالمان شیعه، قلمرو وحی را وسیع دانسته و معتقدند همه گفتارها و رفتارهای پیامبر| برآمده از وحی است؛ اما برخی از محققان می کوشند نظریه «تفکیک وحی و رأی» را که متفاوت با نظر مشهور است، به علامه طباطبایی نسبت دهند. براساس این نظریه، باید بین سخنان آن حضرت در حوزه دین و احکام آن و گفته هایی که مربوط به زندگی عادی و امور روزمره و مدیریت جامعه است، تفاوت قائل شد. به دیگر سخن، گرچه پیامبر اسلام| سه مسئو...

در این نوشتار به بررسی اعتبار رأی اکثریت بر پایه چهار مبنای »کشف حقیقت«، »مشروعیت دینی«، »مصلحت« و »مقبولیت« پرداخته شده و نتایج منطقی و عقلی هر یک از این مبانی در موضوع رأی اکثریت مورد کاوش قرار گرفته است. نویسنده در این نوشتار پس از بررسی هر یک از این مبانی به این نتیجه می‏رسد که رأی اکثریت بر پایه مبانی یادشده، فاقد اعتبار عقلی است; یا اعتبار آن در حوزه محدودی قابل اثبات است. در مقاله »اعتبا...

این یک قاعده مسلم بین‌المللی است که آرای داوری واجد تابعیت هستند، اگرچه تحقق عملی آن‌ها بدون تابعیت نیز، در صورت فراهم شدن شرایط، ممکن و متصور است. تابعیت آرای داوری با معیارهایی مشخص می شود که مقبول‌ترین آن‏ها معیار مقر داوری و معیار قانون شکلی حاکم بر داوری است. تبعیت وضعیت رأی داوری در صحنه جهانی از وضعیت آن در کشور مبدأ، به‌ویژه از حیث اعتبار و قابلیت اجرایی رأی، و نیز تعیین دادگاه صالح جهت...

تفسیر به رأی، به معنای تحمیل نظر بر آن یا تفسیر قرآن توسط افراد غیرمتخصص یا تفسیر قرآن بدون توجه به قرائن عقلی و نقلی است که در احادیث اسلامی مورد نکوهش واقع شده است ولی در مورد مصادیق و تعریف آن در طول تاریخ اسلام دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است. دکتر ذهبی و گروهی از قرآن‌پژوهان، تفسیر به رأی را به دو شاخه ممدوح و مذموم تقسیم کرده‌اند که این مطلب مورد نقد قرار گرفته است، چرا که مخالف اطلاق ا...

همسانی و شباهت قوانین داوری داخلی با مقررات داوری بین‎المللی، موجب به حداقل رسیدن اختلافات و افزایش رغبت بازرگانان به حل وفصل امور از طریق داوری گردیده است؛ و یکی از مهم ترین مکانیسم های اعمال نظارت قانونی بر آرای داوری، رسیدگی به درخواست ابطال رأی داور است تا از صدور حکم نادرست پیشگیری گردد، لذا بررسی موارد و جهات ابطال رأی داور و بررسی مصادیق مشابه و مختلف موارد ابطال در حقوق ایران و مقررات آ...

مراجعه به داوری، هم در داوری های محلی و هم در داوری های تجاری بین المللی، به این منظور صورت می گیرد که به خاطر پاره ای از مزایا، داور که شخص خصوصی منتخب طرفین اختلاف است، جایگزین قاضی شود. در حالی که، درخواست ابطال رأی داوری، با هدف داوری و همه مزایایی که برای داوری شناخته شده است، در تعارض است. با وجود این، در برخی مواقع ممکن است یکی از طرفین دعوا، رأی داوری را صحیح ندانسته و علت آن را تخلفاتی...

فریقین سند احادیث نهی از تفسیر به رأی را پذیرفته و دربارهء مفاد این احادیث به دوگروه کلی تقسیم شده اندهء گروهی با استناد به این روایات هر نوع کوششی را برای استنباط مراد خدا از ظواهر آیات مردود و حرام می دانند، گروه غالب با رد این نگرش نهی از تفسیر به رأی را به معنای نفی مطلق تفسیر قلمداد نمی کنندو بر این باورندکه مقصود از این روایات تفسیر بدون علم، یا تحمیل رأی بر قرآن است. برخلاف تصور برخی اخت...

آرای داوری تجاری بین­المللی، انواع متعددی دارد و دیوان‌ داوری می­تواند آرای جداگانه‌ای در خصوص موضوعات گونا‌گون صادر کند. در برخی قوانین تصریح شده است که دیوان اختیار دارد که انواع متعددی از رأی را صادر کند. در قانون داوری تجاری بین­المللی ایران نیز به‌طور تلویحی به انواع رأی اشاره شده است. رأی نهایی، جزئی و موقت، مهم‌ترین آرایی است که تقریباً در تما‌می اسناد بین‌المللی بدا‌ن اشاره شده است. دسته...

رجوع از گواهی موضوع ماده‌ای در قانون مدنی و ماده‌ای در قانون مجازات اسلامی است. معلوم نیست چه نسبتی میان رجوع شاهد از شهادت و شهادت دروغ و خلاف واقع هست. رجوع، انصراف شاهد از شهادت است در دادگاه نزد مقام رسمی استماع کننده‌ی گواهی. در گواهی دروغ و خلاف واقع، گواه از شهادت منصرف نمی‌شود و بر آن باقی است ولی دروغ بودن یا مخالفت آن با واقع اثبات می‌شود. رجوع اگر قبل از رأی قطعی باشد، موجب عدم ترتیب...

پس از آنکه دادگاه رأی خود را انشاء و صادر کرد، بر این تصمیم قضایی آثاری مترتب می‌شود؛ رأی حجیت امر قضاوت شده می‌یابد؛ از نیروی امر قضاوت شده برخوردار می‌شود؛ گاهی نیز برای حکم نیرویی اجرایی حاصل می‌گردد؛ اصحاب دعوا از توان اثباتی آن بهره می‌برند. گاه آثار حکم محدود به اشخاصی است که در دادرسی منتهی به آن رأی دخالت داشته‌اند؛ گاهی دیگر آثار حکم به طرفین دادرسی سابق...