یکی از تأثیرهای شهرگرایی شتابان بر ساختار فضایی و جمعیتی کشور، رشد فزایندة شهرها و تبدیل مراکز روستایی به نقاط متصل یا منفصل شهری است که سبب برهم­خوردن تعادل توزیع فضایی جمعیت می­شود. با توجه به ناهمخوانی عوامل متعدد مانند اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، مدیریتی و... در نقاط شهری و روستایی، الحاق نقاط روستایی به محدودة شهرها، به ایجاد مشکل­های عدیده منجر خواهد شد. یکی از مهم­ترین عوامل ایجاد تعارض، ن...

گستره‌ی کالبد معماری عرصه‌ای است برای دسته‌بندی ویژگی کاروانسراهای درون شهری و برون شهری اصفهان که شباهت-ها و تفاوت های گوناگون آن را آشکار ساخته، به گونه‌ای که در روند این تحلیل‌ها بتواند ویژگی‌های خاص و عام بناهای مذکور را مشخص نماید. به سبب آنکه این شیوه برای یک مطالعه مقایسه‌ای جهت دسته بندی این قسم از بناها درکمتر پژوهشی به کار بسته شده است؛ لذا این پژوهش آن را بر پایه‌ی مطالعات کتابخانه‌ا...

      طی دهه‌های اخیر مبحث عدالت فضایی، از منظر تبیین فقر شهری و گستره سکونتگاه‌های غیر رسمی در میان جغرافیدانان و برنامه‌ریزان شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع اعتبارات و تسهیلات تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار و ماهیت شهرها می‌گذارد. این امر بر نابرابری و عدم تعادل فضایی شهرها و گستره فقر شهری و شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی دامن می‌زند. یکی از دلایل بروز مسائل ناشی از ش...

تحلیل کاربری اراضی شهری چگونگی استفاده از توزیع ، حفاظت ، ساماندهی مکانی- فضایی فعالیت ها و عملکردی های شهری را بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری، بررسی می کند. امروزه با توجه به رشد نابسامان کالبدی و بی تعادل شهرها، برای ارتقای کیفیت شهرنشینی و تعادل بخشی، ساماندهی و بهینه گزینی کاربری های اراضی شهری، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گسترش سریع نواحی شهری و در پی آن، اتخاذ سیاست کاربری اراض...

زمینه و هدف: یکی از مسایل مهم بافت‌های فرسوده بروز ناهنجاری‌های اجتماعی و جرم‌خیزی این بافت‌ها است. پایش رابطه بین فضای شهری با جرم و خشونت از موضوعات مهم برنامه‌ریزی شهری است. تحلیل فضاهای جرم‌خیز یا بی‌دفاع شهری و پایش عوامل مؤثر بر جرم‌خیزی آنها، در برنامه‌ریزی شهری از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. هدف این پژوهش پراکندگی و تحلیل مکانی- فضایی جرم و روابط مکان و جرم بارویکر...

توسعه شهری زمانی رخ می دهد که ترکیب بخشی تولید از کشاورزی به صنعتی تغییر یابد و پیشرفت های فن شناختی در بخش کشاورزی باعث رهایی نیروی کار از این بخش و مهاجرت آن ها به شهرها شود. با انتقال جمعیت روستایی به مناطق شهری، شکل فضایی و اقتصادی کشور تغییر می یابد. این تغییر شکل مستلزم رشد شهرهای موجود، یا خلق شهرهای جدید و یا هر دو مورد است. در متون اقتصاد شهری، این مسأله با عنوان توسعه شهری مورد بررسی ...

اهمیت شبکه ی شهری در جغرافیای سیاسی و اقتصادی و به طور کلی پویش شهرنشینی یک منطقه به اندازه ای است که نیاز به تأکید خاصی در این زمینه نیست. از آن جا که شبکه ی شهری هم به مفهوم فضایی آن، یعنی نحوه ی استقرار و توزیع شهرهای مختلف (اندازه، جمعیت و ...) و هم به مفهوم اقتصادی آن، یعنی نظام مبادله و داد و ستد بین شهرها بر اساس عملکردهای پایه ای آنها، هم حاصل و هم علّت بسیاری از مسائل و پدیده های شهرنشی...

هدف این مقاله تحلیل تطبیقی برنامه­ریزی مبتنی بر بنیان­های عصر صنعت و اطلاعات و تعیین تغییرساختارهایی است که برنامه­ریزی فضایی را شکل داده­اند. به نظر می­رسد در شرایط عدم تطابق بنیان­های برنامه­ریزی با تغییرات ساختارهای اقتصاد جهانی، شهرها (خصوصاً کلان­شهرها) که عامل رشد اقتصادهای ملی و ارتقاء­دهنده جایگاه بین­المللی و جهانی کشورها هستند، در برنامه­ریزی­های توسعه و عمران شهری و منطقه­ای با مشکل ت...

رشد ‌جمعیتی و ‌تداوم پراکنده‌رویی در شهرها، ‌سبب گردیده تا تعیین محدوده یا سیاست محدودیت شهری به عنوان راهکاری جهت مهار رشد شهرها و‌ مدیریت آن، مدنظر قرار گیرد. این سیاستها، محتوای یکسانی نداشته و ‌می‌تواند اثرات مختلف را بر‌ شهر و‌ محیط پیرامونش برجای گذارد. در این مطالعه با‌ استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و‌ با هدف شناخت اثرات این سیاست ها و ‌قوانین مربوط بر فرم فضایی- کالبدی کلانشهرهای ایران،...

پدیده آلودگی هوا و بالا رفتن غلظت آلاینده­ها از حد مجاز تعیین شده به وسیله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در شهرهای بزرگ، از مهم­ترین مشکلات زیست محیطی کلان­شهرهای امروزی است که سلامت انسان­ها را تهدید می­نماید. با رشد تکنولوژی و خروج منابع آلاینده ثابت و صنعتی از شهرها، منابع آلاینده متحرک در بخش حمل­ونقل شهری به عنوان چالش اصلی در راستای آلودگی کلان­شهرها مطرح است. در این راستا مطابق یافته­های سای...