قرآن کریم، کتاب هدایت بخش آسمانی، زیبایی ها و لطایف بسیاری را در خود گنجانده است تا آنجا که می توان گفت به دلیل داشتن ویژگی های بی بدیل، یک کتاب فوق بشری و فرا زمانی است. این کتاب، آکنده از ظرافت های ادبی و جنبه های زبانی و سبکی است. جستار حاضر نیز، از رهگذر سبک شناسی با سطوح مختلف فکری، زبانی و ادبی و با روش توصیفی- تحلیلی، به واکاوی و تحلیل سبک سوره ی مبارکه ی مرسلات که یکی از سور مکی به شمار...

هر مکتب ادبی دارای یک ایدئولوژیِ غالب است که عموما در هیات نمادها یا اصطلاحات هرمونتیکیِ پربسامد متجلّی می شود؛ دو اصطلاح تامل برانگیز «صلح کل» و «وسعت مشرب» که نمود بسیاری در شعر شاعران سبک هندی، چون صائب، بیدل، طالب، فیضی و عوفی و... دارد، از جملۀ چنین اصطلاحاتی است. بررسی نمودهای این دو اصطلاح پرتکرار، آگاهی های فراوانی در زمینۀ هستی شناسی این مکتب ادبی و از جمله تناظر آن با پلورالیسم دینی در ا...

متون ادبی همواره از جهات مختلف مورد توجه بوده و علاوه بر لذتبخش بودن و دارا بودن جایگاه بالابه عنوان متون با ارزش در بین افراد جامعه، به دلیل موثر بودن بر روی طرز تفکر، ایدئولوژی وجهان بینی افراد مورد مطالعات و بررسیهای دقیق بوده اند؛ که اکثر این مطالعات جهت دستیابی به درک بهتری از متن و یافتن ایده اصلی این متون تحقق یافته اند. برای این منظور ، روشهای مختلفی به کار گرفته شده اند که بررسی های ان...

تغییر اصول نظریۀ ادبی در شعر سبک هندی و توجه به دو مقولۀ اندیشه و لذت آفرینی نشان می دهد که شاعران سبک هندی مختصات ادبی نظریه خود را با فهم و درک مخاطب سامان دادند. درست است که جامعۀ ایران در عصر تیموری و صفوی به آرامش اقتصادی و رفاه نسبی دست یافت اما به دلیل هجوم مغول در دو قرن قبل از آن و ضعف شدید بنیان های علمی-آموزشی و فرهنگی ایران، شاعران سبک هندی یا به هند رفتند یا در ایران ماندند و با مخ...

در اواخر دوره ی صفویّه و آغاز افشاریّه در میان شاعران و نویسندگان ایران اندیشه هایی مبنی بر روی گردانی از سبک هندی پدید آمد و این اندیشه ها در دوره ی کریم خان زند به نهضتی ادبی تبدیل شد که به سبک «بازگشت ادبی» موسوم است. در این دوره شاعرانی که از نازک خیالی ها و باریک اندیشی های سبک هندی به ستوه آمده بودند، بر آن شدند که قصیده را به سبک پیشینیان خود در سبک خراسانی و غزل را به شیوه ی شاعران سبک عر...

تأکید مقالة پیش رو بر تفاوت شیوة شاعران ایرانی دورة صفویه و شعرای هندی دورة گورکانی در سدة یازدهم هجری است که از آن با نام های سبک اصفهانی و سبک هندی یاد می شود.نگارنده بر این باور است که تفاوت اصلی، در میزان روی کرد شاعران این روزگاران به شعر شاعران و مضمون های مرسوم ادبی (motiv) در سبک عراقی رایج در ایران است.بیدل دهلوی تماس با سبک عراقی را در همان حد وزن و قافیه و بی یادکرد مکرر از نام شاعر ...

در پژوهش‌های سبک شناسی، سبک را به دو گونه سبک شخصی و سبک عمومی (دوره‌ای) دسته بندی می‌کنند. در سبک شناسی عمومی، متون را با توجه به اشتراکاتی که سبک در یک دوره خاص دارد، بررسی می‌کنند. اما در سبک شخصی، ویژگیهای فردی و روانی نویسنده مورد توجه قرار می‌گیرد به طوریری که سبک نگارش هر نویسنده در پیوند با عواملی چون ذوق، سلیقه، جهان بینی، مقام علمی و اجتماعی او ارزیابی می‌شود. «لئو اشپیتزر» از سبک شنا...

سبک شناسی (stylistics) علم یا نظامی است که درباره سبک حاکم بر یک اثر ادبی سخن می گوید. در تعریفی ساده می توان این علم را، دانش مطالعه ی زبان و فکر یک اثر برای کشف زوایای پنهان آن قلمداد کرد. پیوند سبک گفتار و نوشتار آدمی با تجربه ی زندگی واقعی چیزی است که از دوران کهن به مدد ذوق و بدون تکیه بر اصول فنی مورد توجه صاحبان اندیشه بوده، اما سبک شناسی به معنای حقیقی و علمی خود سابقه ی چندانی ندارد و ...

جریان ادبی ایران تا اواخر عصر صفوی (نیمه اول قرن دوازدهم ه.ق.) متکی بر سبک هندی (یا اصفهانی ) بود. دیدگاههای مختلف و گاه متناقضی نسبت به این سبک از اواسط قرن دوازدهم(اواخرعصرصفویه) تا عصر حاضر وجود دارد. گروهی آن دوره را عصر انحطاط ادبی دانسته­اند و در مقابل، نظرات متقن دیگری مبنی بر اعتلا و غنای این سبک نسبت به سبک­های ادبی دیگر ایران وجود دارد. در این مقاله از منظر تاریخی و ادبی به بررسی و تح...

پژوهش حاضر بررسی و تحلیل سبک شناختی است. ما در پی آن هستیم تا ویژگی های سبک هندی را در شعر رهی معیری بررسی کرده و عناصر زبانی مانند موتیوهای واژگانی، ترکیبات اضافی و وصفی، تعابیر و اصطلاحات طبقات اجتماعی یا عناصر زبان رسمی ، ادبی و کوچه و بازار؛ و عناصر بلاغی مانند تشبیه، استعاره، تشخیص، پارادوکس و... که صورت شعر او را تشکیل می دهند، نشان دهیم. بررسی دقیق این عناصر جز با استفاده از روش سبک-شناس...