چکیده شوقی و بهار دو شاعر برجستۀ ادبیّات معاصر پارسی و عربی، در شرایط مشابهی چون هم­زمان بودن، مسلمان بودن، زندگی در شرایط استبداد سیاسی، درگیری با کشورهای استعمارگر، آزادی­خواهی، داشتن مبارزات انقلابی و تحمّل تبعید، زندان و... از نظر فکری و ادبی نزدیکی فراوانی به یکدیگر یافته­اند. بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر، نشان­دهندۀ آن است که مضامینی هم­چون: ملّی­گرایی، تقابل شرق و غرب، جنگ، زن، آزادی، عل...

مقایسه ادبیات دو ملت که از نظر زبان و فرهنگ و مسایل اجتماعی و ... با هم تفاوت دارند به کشف مشترکات و تفاوت‌های بین دو ملت می‌انجامد و همین باعث می‌شود ما دریابیم که دو شاعر علی‌‌رغم تفاوت زبان و فرهنگ و اجتماع‌شان تا چه میزان در محتوا و مشترکات روحی شبیه هستند. در راستای این نگرش، اسطوره پردازی و استفاده از نماد در شعر دو شاعر تازی و پارسی- صلاح عبدالصبور و نیما یوشیج- مورد بر...

داستان لیلی و مجنون از داستان‌های عاشقانۀ پرآوازه‌ در ادب پارسی و عربی است. نخستین‌بار در ادب فارسی، حکیم نظامی گنجوی این داستان را به نظم درآورد. در مقام جواب‌گویی و تقلید از او، شاعران بسیاری این داستان را منظوم ساخته‌اند. در میان این روایات، منظومۀ نوفل‌نامه یا نوفل و مجنون سرودۀ میرزاشفیع کُلیایی، شاعر کُردزبانِ سدۀ دوازدهم و اوایل سدۀ سیزدهم هجری، روایتی تازه است که ناشناخته مانده است. اهمیت ...

در میان آثار تعلیمی که در ادب پارسی به نظم و نثر نوشته شده است می توان از مثنوی جام جم نیز نام برد که هرچند در ارتباط با آثاری چون حدیقه و بوستان چندان معروف نیست ولی از لحاظ مفهوم و محتوا دست کمی از این آثار ندارد. رساله ی حاضر در دو فصل به بررسی اندیشه های اخلاقی و تربیتی اوحدی مراغه ای در جام جم پرداخته است. فصل اول شامل توصیه های اخلاقی و تربیتی شاعر است که مخاطب آن انسان به طور کلی است و ...

نوستالژی (nostaligia) واژه ای فرانسوی است که از دو سازة یونانی(nostos = بازگشت) و (alogos = درد و رنج) ترکیب شده. معنی لغوی آن «بازگشت درد و رنج» است. در اصطلاح، نوستالژی خلاصة یک حس درونی تلخ و شیرین نسبت به اشخاص، وطن و زادگاه (رویکرد گذشته گرا) و یا آرمان شهر، موقعیت های گذشته و آرزوهای نهفته درونی (رویکرد آینده گرا) است. این احساس از لحاظ روانشناسی نتیجة یادآوری ذهنی یا آرمان پنداری است. نو...

هدف مقاله حاضر آن است که دو شاعر توانای فارسی و عربی یعنی عمعق بخارایی و متنبی را بعد از معرفی مختصر آن ها به صورت اجمالی با هم مقایسه کند.  تنها اشعار مدحی ایشان مدّ نظر می باشد. در آن بین تاریخچه ای کوتاه از تأثیرات دو زبان فارسی و عربی بر هم و نظریه های اندیشمندان در آن باره ارائه می گردد. با وجودی که ادب عربی نزدیک ترین سنت ها را با ادب پارسی دارد و با همه تفاوت هایی که در تقسیمات زبان شناسی...

دشواری‌ها و ابهامات دیوان خاقانی بیش از آن که نتیجۀ شگردهای ادبی و هنرهای زبانی شاعر باشد، نتیجۀ پشتوانۀ فرهنگی و آگاهی‌های گوناگون و گستردۀ اوست. پشتوانه‌ای فرهنگی‌ که چونان مادۀ خامی، شاعر را در آفرینش مضامین، تصاویر و تعابیر بدیع و نوآیین یاریگر بوده است. وسعت این آگاهی‌ها سبب شده است تا شاعر در آفرینش‌های هنری خود، گرفتار تکرار نشود و سخنش از تنوع مضمونی و تصویری برجسته‌ای برخوردار باشد. با...

در تاریخ تمدن بشری شخصیتی نافذتر و دوران‏سازتر و انسان‏ سازتر و فرهنگ آفرین‏تر از حضرت خاتم الأنبیاء، محمد مصطفی (صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم)، وجود ندارد . به همین دلیل ، شاعران مسلمان پارسی گوی نیز، پس از ستایش خداوند ، مدح پیامبر اسلام را سر لوحه کار خود داشته اند . در طول تاریخ ادب فارسی ، شاعرانی موفق تر بوده اند که از این نماد و سمبل تاثیر گذار، بهترین و بیشترین استفاده را کرده اند. به همین...

سده های دهم و یازدهم هجری برای شاعران پارسی گوی ایران، نسبت به دوره های قبل متفاوت بوده است. صفویان که در این عصر، فرمانروای ایران بوده اند؛ به عللت اشتغال به هویت سازی و بازآفرینی هویتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و درگیر شدن در جنگهای مختلف،  به شعر و مدح و غزل اهمیت چندانی نمی دادند. این عوامل سبب شد که  شاعران مدیحه سرا و غزل پرداز که بیش و کم به ساختار دربارهای کهن خو گرفته بودند، به هندوستا...

فروغ فرخزاد از چهره‌های صاحب سبک شعر پارسی است. یکی از وجوه مهم سبک‌شناختیِ شعرِ او، زبان متمایز شعرهایش است که در هر دو محور عمدة نحو و واژگان برجسته است. این نوشتار، واژگان شعر فروغ را با شیوة توصیف و ارائه آمار بررسی کرده و هم‌چنین به تبار لغات، دایرة واژگانی، برجستگی واژگان خاصِ مفرد و مرکب و نیز نوع و ساختمان فعلِ اشعار او و پیوند میان سبک واژگانی و عواطف و ذهنیت شاعر پرداخته است.