ادبیات عامیانه( (folklore literatureاصطلاحی است که بر ادبیات توده، شفاهی و فولکلور اطلاق می­شود و انواع داستان، افسانه، قصه، حکایت، تمثیل ، ضرب­المثل، ترانه و متل را در بر می­گیرد. ادبیات عامیانه با متون متصوفه و عرفا در مواردی پیوند می­یابد. مطالعه و تحقیق متون عرفانی از این جهت، هم به بازیابی انواع ادبی عام کمک می­کند و هم کیفیت درک متون را بهبود می­بخشد. مقالات شمس تبریزی از جمله متون عرفانی...

هجو که در تاریخ ادبیات فارسی میان اکثر شاعران رواج داشته، گاه متوجه شعر آن‌ها می‌شده است. از معروف‌ترین رساله‌های اعتراضیه یا هجو شعرها، رسالۀ سهواللسان شریف تبریزی (شاعر قرن دهم هجری) در خرده گیری از شعر استادش لسانی شیرازی است. حیدری تبریزی نیز در پاسخ و ردّ آن، در رسالۀ لسان‌الغیب، به شریف اعتراض کرد؛ اما صادقی‌بیک افشار، نقاش و شاعر عصر صفوی (940ـ 1018 یا 1022ق) در رساله‌ای...

هرچند امروزه تقویم‌های خطی و چاپ سنگی کمیاب‌اند و نمونۀ اعلان‌‌های نجومی که در دورۀ قاجار منتشر و توزیع شده‌اند و از گزند حوادث در امان بوده و به دست پژوهشگران رسیده است، بسیار نایاب‌اند، اما خوشبختانه نمونه‌ای از آنها شامل پیشگویی تاریخ پایان جنگ جهانی اول در تیر ماه سال 1296ش. در دسترس نگارنده قرار گرفت. این سند یک آگهی بدون تاریخ است. این آگهی به شیوۀ چاپ سنگی و بر روی کاغذ کاهی با خطوط نستع...

این مقاله به بررسی غزل های صائب تبریزی از لحاظ کاربرد انواع تشبیه تمثیل و کارکردهای آن پرداخته است. تشبیه تمثیل از گونه های خاص تشبیه است. در یک طبقه بندی ساده می توان آن را به سه نوع گسترده، نیمه فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. در شعر صائب تبریزی، دو گونۀ اخیر کاربرد فراوان دارد. به همین دلیل، صائب را شاعر تمثیل نام داده اند. در این مقاله، با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه ت...

نگرش صائب تبریزی به شخصیتی معروف نظیر خضر ـ علیه السلام ـ دوگانه است. صائب در برخورد با داستان خضر(ع) و در ساختن تلمیح، گاه موافق سنت ادبی عمل می کند و گاه به خلاف عرف و عادت شاعران گذشته، با خضر(ع) و عناصر داستانی او مخالف خوانی می کند. اگر شاعرانی چون خاقانی، سعدی و حافظ با انتقادی ملیح به ماجرای خضر ـ علیه السلام ـ نگریسته اند، صائب در وسعت بخشیدن به این نگرش، تلاشی جدّی کرده است. او گاه با ش...

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جنگل‏کاری بر ویژگی‏های فیزیکی و شیمیایی خاک به ویژه ذخیرۀ کربن خاک در جنگل برنجستانک انجام شده است. جنگل‏کاری‏ها شامل افرا پلت (acer velotinum boiss.)، زبان گنجشک (fraxinus excelsior l.)، صنوبر تبریزی (populus nigra l.) و کاج بروسیا (pinus brutia ten.) بودند. یک جنگل شاهد با گونه‏های آمیخته نیز به منزلۀ پتانسیل منطقه انتخاب شد. چهار پروفیل خاک در هر تیپ جنگل‏کاری و ج...

دوره ی مغول و تیموری، از مهم ترین دوره های شاهنامه سرایی و تاریخ نویسی منظوم در ایران است و منظومه های تاریخی بسیاری در این دو دوره به وجود آمده اند که بیشتر آنها به تقلید از شاهنامه ی فردوسی و بر اساس تاریخ های منثور سروده شده اند. منظومه ی شهنشاه نامه، سروده ی احمد تبریزی، یکی از تاریخ سروده های این دوره در باب تاریخ مغولان و احوال چنگیزخان و جانشینان او تا عهد سلطان ابوسعید بهادرخان است که ک...

یکی از کاربردهای فلسفه تسلی بخشی آن است که کمتر به آن توجه شده است. پژوهش حاضر به دیدگاه علامه جعفری در باب تسلی بخشی فلسفه با نگاهی دینی می پردازد. به اعتقاد ایشان انسانی می تواند در تعاملات چهارگانه خود، یعنی تعامل با خویشتن، تعامل با خدا، تعامل با دیگران و تعامل با جهان هستی تسلی یابد که در مسیر حیات معقول قرار گیرد و زندگی خود را از انحصار در زندگی طبیعی محض آزاد کند؛ بدین ترتیب به سوی هدف ...

میرزا عبدالله افندی، پسر میرزا عیسی، از دانشمندان و نویسندگان بسیار برجستة سدة یازدهم و دوازدهم است که گاهی نیز از وی باشناسه های دیگری چون تبریزی، جیرانی، اصفهانی و... یاد می شود؛ او نیمی از زندگانیش را به جهانگردی گذرانده و افزون بر شهرهای ایران به کشورهای روم، ترکیه، سوریه، مصر، عربستان، بحرین و ... سفر کرده و کتابخانه های آن کشورها را از نزدیک دیده و از دانش دانشمندان آن سرزمین ها بهره جسته...

اهلی ترشیزی یکی از شاعرانی است که تصویر او در آینه تذکره‌ها تصویری یک­آهنگ نیست. در تذکره‌های نزدیک به زمان حیاتش کوتاه و مختصر درباره زندگی و هنرش قلم زده‌اند و هرچه از زمان مرگ او دورتر می‌شویم، شرح‌‌حال او را بیشتر دچار تکرار یا قرین افسانه‌سازی می‌بینیم. ازهمین‌رو، مرور تذکره‌ها و به‌خصوص منابع نزدیک به زندگی او برای شناخت دقیق‌تر احوال او اجتناب‌ناپذیر است. در کتاب‌های متأخر نام او را محمد...