ملاصدرا با این تلقی که کلام: انشاء چیزی است که بر ضمیر و نهان متکلم دلالت می کند، اظهار می دارد که کلام الهی شامل موجودات و افعال خداوند می شود؛ پس اطلاق کلمه و کلام برجهان آفرینش صحیح است و خداوند هم به این اعتبار متکلم است. صدرالمتالهین، مراتب سه گانه کلام الهی را تبیین و بر این نظر است که کلام اعلی، عالم امر؛ کلام اوسط، عالم نفس و کلام نازل، عالم تشریع است. از نظرگاه صدرایی، اما می توان هر ک...

هگل و صدرالمتألهین، هر دو حرکت را در کل طبیعت تعمیم داده اند؛ اما دقت در این نتیجه واحد و مقدمات آن، حاکی از اختلاف عمدهٔ این دو فیلسوف در مسئله حرکت است. صدرالمتألهین بر مبنای اصول حکمت متعالیه تحولات عمده ای را در بحث حرکت ایجاد کرد و بیشترین سهم در این تحولات، مربوط به اصل «اصالت وجود» است. هگل نیز با مبانی خاص خود به بحث حرکت پرداخته و در این زمینه آرای جدیدی ارائه داده است. مارکسیست ها با اَ...

رویکرد میان رشته ای یکی از تازه ترین رویکردها به دانش است که به همراه ظرفیت های فراوانی که در بر دارد، مسائلی را نیز به میان آورده است. در حال حاضر یکی از ضرورت های رویکرد میان رشته ای به دانش، تبیین فلسفی آن است. این مقاله تلاشی در جهت تبیین رویکرد میان رشته ای از دیدگاه معرفت شناسی صدرایی است. معرفت شناسی صدرایی در کُنه خود وحدت گراست و از این رو می تواند مبنایی مناسب برای تبیین رویکرد میان رش...

میان نظریه و روش، یک بار در مقام تولید نظریه و بار دیگر در مقام کاربست آن، دو نقطه تماس متصور است. در مقام کاربست نظریه، یعنی شناخت و چاره جویی برای مسائل فرهنگی و اجتماعی جوامع (که تحت عنوان کارویژه سیاست گذاری فرهنگی معنا می یابد)، مراجعه به نظریه های علوم اجتماعی (به عنوان ظرفیت حوزه نظر) انکارناپذیر است. ترجمه و تدریس این نظریه ها در مراکز دانشگاهی کشور و به تبع آن کاربست آن ها در فرآیند مس...

حکمتی که امروز با نام حکمت متعالیۀ صدرایی شناخته می شود و بر بلندای تاریخ فلسفۀ اسلامی می درخشد، از آغاز تدوین تاکنون، دارای فراز و نشیب هایی بوده که درخور مطالعۀ تاریخی است. بر هیچ کس پوشیده نیست که رشد و شکوفایی انواع دانش ها مرهون همت بلند مردانی است که با فداکاری خود ، در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نکردند . آخوند کاشی را می توان از مُروّجان و بلکه از احیاگران حکمت متعالیه صدرایی دانست . تسل...

می دانیم تأثیرگذارترین فیلسوفان شرق و غرب در قرون اخیر به ترتیب ملّاصدرای شیرازی و کانت فیلسوف مشهور آلمانی است، به طوری که در هر حوزه، اکثر قریب به اتّفاق فیلسوفان متأخّر، یا در مسیر شرح و یا در طریق نقد بخشی از آثار و افکار ایشان قلم زده اند. هر یک از این دو فیلسوف برای خود اصول و اصطلاحات ویژه ای داشته اند که بعضی از آنها قابلیّت مقایسه با یکدیگر را دارند. نوشتار پیش رو به دنبال مقایسه ی «وجود و...

منظره پردازی در نقاشی و بویژه در نگارگری ایرانی دارای جایگاه و اهمیتی ویژه است و در هر برهه همگام با نگرش های گوناگون تجلی یافته است.از این حیث منظره پردازی می تواند جزء جدایی ناپذیری از نگاره ها و برخاسته از بستر فکری زمان معاصر خویش باشد.بنابراین پژوهش حاضر در ادام? طرح این پرسش کلی سامان یافته است که جایگاه منظره پردازی در نگارگری چگونه است؟آیا یک موضوع مستقل است یا وابسته به موضوع نگاره ورو...

چکیده با ورود فلسفه به دامان فرهنگ اسلامی، عدهای به مخالفت با این نحله فکری برخاستند . مکتب معارفی خراسان از جمل? این مخالفان میباشد. این مکتب در سده چ هاردهم هجری قمری، توسط میرزا مهدی اصفهانی شکل گرفت و در ابتدا مشهد مقدس ، کانون ترویج این عقیده قرار گرفت. شاگردان میرزای اصفهانی، پیرو تعالیم استاد، با تکیه بر خلوص معرفت مکتب » دینی، به تخطئه علوم بشری به ویژه فلسفه میپردازند. در حال حاضر...

جنبش فرهنگی تاریخ‏نگاری اسلامی همواره تحت تأثیر عوامل مختلف قرار گرفته است که بخشی از آنها ریشه در نیازهای حیات اجتماعی و بخشی دیگر نیز از سطوح پیشرفت جامعه‏ی انسانی متأثر شده‏اند. در این مقاله به برخی عوامل مؤثر بر این بخش و ویژگی‏های آن توجه شده و به تناسب بحثی درباره‏ی مکاتب تاریخ‏نگاری مدینه و عراق طرح شده است.

در مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد. ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ادبیات و ادبیات نمایشی امروز است که در آن، تشابه و تفارق نمونه های مختلف آثار ادبی بررسی می شود. در ادب تطبیقی، آنچه مورد نظر محقق و...