بحث اصلی این مقاله مربوط به «حروف اضافه و حروف ربط» در زبان فارسی است و مقوله­ای تازه را در زمینه تحول کارکردهای حروف در ادبیات معاصر ایران مطرح می­کند. ادب فارسی همیشه حروف را در بحث دستور زبان مطرح کرده است؛ اما در این مجال تلاش بر آن است که نشان داده شود، ادبیات معاصر، حروف را در حوزه معانی و بیان و بدیع وارد می­کند.

رساله قواعدالفرس که قدیم ترین دستور زبان فارسی به زبان عربی است توسط ابن کمال پاشا یا کمال پاشا زاده در قرن دهم هجری نوشته شده است. او دانشمندی است ترک زبان که در عهد عثمانی می زیست. حدود سی صد اثر به سه زبان ترکی، عربی و فارسی در زمینه های فقه، اصول، تفسیر، کلام و زبان بدیشان نسبت داده اند که کتاب قواعدالفرس از جمله این آثار است. در این کتاب ابن کمال کلمه را همچنان که در زبان عربی است به سه قس...

چکیده مبحث حروف از مباحث مهم و تأثیرگذار زبان فارسی است که اختلاف نظرهای فراوانی در آن دیده می شود. در برخی از کتاب های دستور زبان که به این مقوله توجه بیشتری کرده اند، بویژه «دستور زبان فارسی، کتاب حروف اضافه و ربط» خطیب رهبر، اقسام و معانی گوناگونی برای حروف برشمرده شده است اما مقایسه این کتاب ها با یکدیگر تفاوت های بسیاری را از لحاظ نامگذاری و تعداد، نشان می دهد. بررسی دسته بندی هایی که در ...

چکیده ندارد.

با نگاهی به مقوله مفعول­های پنج گانه در زبان عربی  می­بینیم که دو نوعِ این مفعول­ها یعنی مفعول به و مفعول فیه (ظرف زمان و مکان) در زبان فارسی معادل هایی به همین نام دارند . ولی سه نوع دیگر مفعول ، به عنوان یک نقش نحوی در زبان فارسی شناخته شده نیست. دربارة اینکه این نقش ها در زبان فارسی وجود دارد یا نه، تحقیقات چندانی صورت نگرفته است؛ نظر به اینکه زبان عر بی و فارسی از یک خانواده نیستند تا در حوز...

پژوهش حاضر بر اساس آراء و نظریات موجود در زبان شناسی شناختی تدوین شده است. این پژوهش مشتمل بر چهار فصل است. در فصل اول طرح پژوهش، چکیده و اهداف ذکر شده اند. فصل دوم به پیشین? نظری اختصاص یافته است. در این فصل تا جایی که به موضوع این پژوهش مربوط باشد، تاریخچه و نظریات موجود در قالب زبان-شناسی شناختی مطرح شده است. در فصل سوم آثار و بررسی های انجام شده توسط زبان شناسان فارسی زبان بر این چارچوب ذکر...

شمایل¬گونگی به عنوان مفهومی بنیادین در زبان¬شناسی شناختی، به وجود انگیختگی میان صورت و معنای ساخت¬های زبانی اشاره دارد و بیانگر هر گونه تطابق، قیاس و یا شباهت میان صورت یک نشانه و مصداق آن می باشد. در رویکرد شناختی زبان بخشی از نظام شناختی در نظر گرفته می¬شود که سازمان مفهومی ذهن را باز می¬تاباند و نشانگر جهان در ذهن گوینده است. بر اساس این نگرش، تجربه جهان خارج و شناخت در ساختار زبان منعکس می¬...

یادگیری دستور زبان دوم یکی از مشکلات اصلی زبان­آموزان است. در این پژوهش تلاش شد با استفاده از دستاورد‏های رده­شناسی زبان، یادگیری دستور زبان فارسی برای فارسی­آموزان عرب­زبان تسهیل شود. بدین منظور، بر پایه­ی مولفه­های رده­شناسی ترتیبِ واژه، شباهت­ها و تفاوت­های رده­شناسی زبان فارسی و زبان عربیِ معیار، مشخص گردید. تحلیل داده­ها نشان داد که از میان 24 مؤلفه­ی مشترک زبان فارسی و عربیِ معیار، در...

در این مقاله به بررسی حذف فعلی (اِضمار فعل) در الکتاب سیبویه (م.180 ه.ق) پرداخته­ایم. در ابتدا به اصطلاح­شناسی این حوزه اشاره و توضیح داده شده است که اصطلاح «حذف» در عربی میانه (دوره الکتاب) اغلب به سطح واجی زبان دلالت دارد؛ این در حالی است که «اضمار» به حذف در سطح نحوی (و نیز کاربردی و حتی شناختی) زبان اشاره دارد. از این رو در تبیین داده­های مورد بحث، از اصطلاح «اضمار فعل» بهر...

موضوع این رساله توصیف گروه اسمی فارسی از دیدگاه دستور زایشی - گشتاری و پایگاه نظری آن، مدل دستوری 1965 چامسکی است . این مدل دستوری تولید صورتهای زبان را از راه قواعد سازه ای ژرفساختی و قواعد گشتاری توجیه می کند. از این رو، در این رساله کوشش شده است که برهمین اساس تجزیه روساختی گروه اسمی فارسی و نیز قواعد سازه ای و گشتاری در ارتباط با الگوهای روساختی گروه اسمی ارائه شود. از این راه بسیاری از ظرا...