قفقاز شمالی دارای موقعیت منحصر به فردی از جنبه ژئوپلتیکی و فرهنگی است و در بسیاری موارد تمدن و فرهنگ آن نقش تعیین کننده‌ای در جریانات اجتماعی منطقه ایفا می‌نماید. این منطقه از قدیم‌الایام منطقه برخورد و تماس فرهنگ‌ها و حتی در مواردی سد و مانعی بر سر ارتباط تمدن‌ها و امپراطوری‌های شمال مدیترانه آسیای غربی و اروپای شرقی بوده است. اهمیت استراتژیک و موقعیت برتر تجاری- بازرگانی آن از دیرهنگام موجب ب...

پس از فروپاشی شوروی سابق در سال 1991 و شکلگیری جمهوریهای تازه استقلالیافته در منطقهی آسیای مرکزی و قفقاز زندگی سیاسی، اجتماعی، نظامی و اقتصادی این کشورها با حوادث گوناگونی روبهرو بوده است. این در حالی است که قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای نظیر ایران و آمریکا همواره رقابت تنگاتنگی برای حضور تعیینکننده و مؤثر در منطقهی مزبور داشتهاند. بعد از وقوع حادثهی 11 سپتامبر 2001 و حملهی آمریکا به افغانستان ن...

فروپاشی " شوروی " و شکل گیری جمهوری های جدید، ارزش و اهمیت جایگاه سرزمینی ایران را در منطقه و جهان، بیش از پیش ارتقاء بخشیده است. جمهوری های آسیای مرکزی و حوزه دریای مازندران (و نیز افغانستان) محصور در خشکی هستند . این کشورها برای تامین تقاضاهای متنوع و نیز عرضة نفت و گاز خود و اقتصاد جهانی، برای بازارهای پرجاذبه و همچنین منابع غنی این مناطق ، به مسیرهای ارتباطی کوتاه و مطمئن منتهی به آب های ...

مقاله حاضر به بررسی اهداف و منافع نوین چین در منطقه آسیای مرکزی و شیوه بهره گیری دولتمردان چین از عناصر قدرت برای پیشبرد این اهداف و منافع می پردازد. نویسنده مقاله در ابتدا به مباحث نظری قدرت در متون روابط بین الملل و به ویژه در اندیشه های واقع گرایی و نو واقع گرایی اشاره می کند و در ادامه، مفهوم قدرت نرم و عناصر و اجزای آن توضیح داده می شود. استدلال اصلی مطرح شده آن است که شیوه اصلی دولتمردان ...

گسترش ناتو به شرق با توجه به تحولات دهه 90 میلادی و مجموعه اقدامات اعضایآن، صورت عینی به خود گرفته و بحث های فراوانی در راستای اهداف و ماهیت این توسعهدر محافل مختلف علمی و پژوهشی مطرح شده است . به طور حتم این گسترش تأثیرشگرفی در برنامه ریزی های راهبردی کشورها در حوزه های مختلف سیاسی امنیتی، وژئوپولتیکی در سطح جهان بر جای خواهد گذاشت . سازمان پیمان آتلانتیک شمالی کهساخته و پرداخته سال های جنگ سر...

نسبت منطقه گرایی و جهانی شدن از مسائلی است که طی سال های اخیر مورد توجه متفکران قرار گرفته است. یکی از مناطقی که از پتانسیل همگرایی منطقه ای برخوردار است آسیای مرکزی است. فروپاشی ابرقدرت شرق و استقلال کشورهای آسیای مرکزی را می توان به عنوان عصری نوین در این منطقه تلقی کرد که آنها را در معرض فرایندهای جهانی شدن قرار داد. در این میان ایران با توجه به ارتباطات تاریخی و قرابت جغرافیایی و فرهنگی با ...

مشکل اصلی جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای مرکزی، محصور بودن آنها در خشکی و عدم دسترسی آنان به دریاهای آزاد است. آسیای مرکزی برای مدت طولانی تحت کنترل مسکو بود، و امروز روسیه هنوز هم نفوذ قابل توجهی دارد هر چند ایالات متحده امریکا توانسته است با چشمداشت به موقعیت ژئوپلیتیکی استراتژیک و همچنین منابع طبیعی فراوان منطقه به آن راه پیدا کند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، و کشف ...