باز نمایى خطوط کلى مبانى و روشهاى مذاهب اهل سنّت در فهم آیات فقهى قرآن است. پس از عصر تابعین، فقه القرآن در حوزه فقهى اهل سنت، رو به رشد نهاد و ابواب فقه به صورت مستقل تدوین گردید و مذاهب اسمى اهل سنت شکل گرفت و باب اجتهاد مسدود شد. مذاهب اهل سنت با تلقى‌هاى نسبتاً متفاوتى مرجعیت قرآن را در فقه قبول داشتند، مذهب حنفى دلالت عمومات قرآن را قطعى و تنها با سنت متواتر یا مشهور قابل تخصیص مى‌دانست. ما...

مروری بر سیر تطوّر اندیشه بشری از تکاپوی مدام او برای دستیابی به حیاتی اخلاقی حکایت می کند؛ تکاپویی که اغلب به دلیل انقطاع از مبدأ وحی، بر سبیل آزمون و خطا ره می سپرد و همین افت و خیز مدام، وی را در نیل به تنزّه اخلاقی ناکام می گذارد. مشاهده این ناکامیها در طول تاریخ، روشنگر ضرورت رجوع به مکاتب وحیانی برای نیل به حیاتی انسانی است که در این میان، مکتب تربیتی قرآن به دلیل جامعیّتِ برخاسته از سرّ خاتمیّ...

توکل از مفاهیم اخلاقی و عرفانی فرهنگ اسلامی است. علمای اخلاق با تأسی به قرآن، مسلمانان را به تحقق عینی این مفهوم در زندگی فردی و اجتماعی خود توصیه کرده اند و عارفان از آن، به عنوان یکی از مقامات عرفانی یاد کرده و پشت سرگذاشتن آن را برای هر سالکی ضروری دانسته اند. منابع اخلاقی و عرفانی ما، مشحون از ضرورت رویکرد به توکل است. توکل در نهج البلاغه، هم در معنای اخلاقی و هم در معنای عرفانی به کار رفته...

مفسران قرآن کریم در طول تاریخ نسبت به جایگاه زنان در تفاسیر ـ سنّتی، توجیهی، تبیینی، نوگرایانه و جنسیتی ـ فهم خود را از آیات ارائه کرده‌اند که برخی از آنها منجر به برداشت اشتباه و تبعیض آمیز میان زن و مرد در خانواده و جامعه شده است، البته به تدریج دیدگاههای آنها با روی کار آمدن روشهای تفسیری دیگر اصلاح شدند، ولی با این وجود هنوز برخی زنان ارزش وجودی خود را نمی‌دانند. کتابها بیشتر به فضا...

چکیده هدف این پژوهش «بررسی تأثیر قصّه های قرآن بر افزایش هوش اخلاقی کودکان پسر پایه پنجم ابتدایی منطقه 5 تهران سال تحصیلی 92-1391» بود. فرضیه های این پژوهش عبارتند از: 1- قصّه های قرآن باعث افزایش هوش اخلاقی کودکان از بُعد صداقت می شود. 2- قصّه های قرآن باعث افزایش هوش اخلاقی کودکان از بُعد مسئولیت پذیری می شود. 3- قصّه های قرآن باعث افزایش هوش اخلاقی کودکان از بُعد دلسوزی می شود. 4- قصّه های قرآ...

بررسی اهداف و فوائد داستانها از دیدگاه قرآن است. نویسنده، با ذکر این نکته که قصه در قرآن برای به حقیقت رساندن هدفهای دینی سروده شده است، به بررسی آیات قرآن پرداخته و هدفها و فایده هایی از جمله: 1. تثبیت قلب پیامبر )ص( و رسالت او، 2. عبرت، 3. بهترین شیوه داستان سرایی، 4. غفلت زدایی، 5. بیان اصول دعوت پیامبران، 6. تفکر، 7. هدایت و رحمت برای مؤمنان، 8. اسوه سازی برای هدفهای تربیتی، 9. بیان سنتهای ...

نگاهی به ابعاد فردی و اجتماعی زندگی بشر نشان می‌دهد که انسان در هیچ دوره‌ای از تاریخ، بی‌نیاز از اخلاق و تربیت اخلاقی نبوده است. یکی از فیلسوفانی که با در نظر گرفتن مقتضیات جهان معاصر، موضوع اخلاق را اندیشمندانه مورد مداقه قرار داده، کارل پوپر است. در این مقاله که با روش تحلیلی به رشته تحریر درآمده، ضمن رجوع به معرفت شناسی پوپر به ویژه نظریه‌ی عقلانیت انتقادی او که رنگ‌وبویی کاملاً اخلاقی دارد، ...

یکی از پیامدهای کشف اهداف و ساختار سوره‌های قرآن راهیابی به گزاره‌های جدید علمی است، روش مطالعه ساختاری سوره‌ها، مدل جدیدی از مطالعه علمی قرآنی است که تا کنون کمتر مورد توجه واقع شده است. این نوشتار با بر شمردن روش‌های استنباط گزاره‌های علمی از قرآن کریم، به تشریح و تبیین روش ساختاری پرداخته است. در ادامه، کارآیی این روش در عمل با مطالعه موردی اصول همگرایی دینی در ساختار سوره آل عمران نشان داد...

تفسیر قرآن به‌منزله کنش اختیاری مفسران، افزون بر بایسته‌های هرمنوتیکی و روش‌شناختی، مشمول بایسته‌های اخلاقی است. این بایسته‌ها مفسر را در دوراهی‌های انتخاب، یاری می‌کنند. التزام به اخلاق تفسیر منوط به وجود اصول اخلاقی برای تفسیر، آگاهی نسبت به آنها و نیز اراده معطوف به کاربست آنهاست. اصول اخلاقی تفسیر نیز به‌ نوبۀ خود باید مستدل و مستند به اصول اخلاقی عام باشد. از این رو، تدوین و تبیین اصول برا...

گزاره‌های اخلاقی قرآن را می‌توان در قالب قضایا و جملاتی ارائه کرد که از موضوع و محمول تشکیل یافته‌اند. موضوع این گزاره‌ها، شامل ابعادِ پنج‌گانه وجودی انسان، یعنی بُعد معرفتی، عاطفی، ارادی، رفتاری و منش انسان است که هریک از این ابعاد، می‌توانند روابط چهارگانه‌ای را با خدا، خَلق، خود و خلقت داشته باشند. محمول این گزاره‌ها نیز یکی از مفاهیم و احکام هفت‌گانۀ اخلاقی «خوب» و «بد»، «باید» و «نباید»، «درس...