چکیده یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم «اعجاز تشریعی» است؛ بدین معنا که احکام شرعی قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی ویژگی هایی دارد که هیچ بشری قادر به عرضۀ هماوَردی برای آن نیست. هماهنگی قرآن با عقل و فطرت، توجه به تمام جنبه های زندگی فردی و اجتماعی انسان ها، مبرا بودن قرآن از هر گونه تناقض، ارائۀ آن توسط فردی درس نخوانده، توافق قوانین قرآن با علم و ... زمینه ساز اعجاز تشریعی شده است. مفسران همواره به...

این نوشتار به بررسی مبانی و پیشینه تاریخی نظریه هدفمندی سوره های قرآن پرداخته است. بخش نخست مقاله به تبیین ویژگی های نظریه هدفمندی سوره ها اختصاص دارد به باور نویسنده تبیین دقیق این ویژگی ها، پاسخ بسیاری از برداشت ها ناروا و مخالفت های مطرح شده با این نظریه را خواهد داد. در بخش دوم مقاله، مبانی هدفمندی سوره ها شمرده شده است و در این رابطه از همسانی اصول جذابیت در کلام الهی و بشری، وحیانی بودن س...

تفسیر قرطبی، در دسته بندی تفاسیر، در گروه تفاسیر فقهی جای می گیرد و افزون بر مباحث فقهی مباحث گوناگون دیگری را نیز در خود جای داده است. یکی از موضوعات جالب توجه این تفسیر عقل است و جایگاه آن در سه حوزۀ فقهی، کلامی، و تفسیری قابل بررسی است. قرطبی در مقام نظر مجالی برای ورود عقل در حوزه های فقهی و کلامی نمی بیند، اما در عمل در مواردی به دلیل عقلی استناد کرده است. وی در حوزۀ قرآنی نقش پررنگی برای ...

سیاست و حکومت در قرآن کریم از موضوعاتی است که بسیاری از صاحب نظران و قرآن پژوهان را به دیدگاه‏های متفاوت و گاه متعارض کشانده است. این مسأله از جمله بحث‏های مهم «رابطه دین و دولت» است که در کتب آسمانی و ادیان الهی مورد توجه قرار گرفته است. مقاله حاضر ضمن اشاره به دیدگاه ‏های عمده درباره رابطه میان «رسالت و زمامداری» آیات قرآنی در باب سیاست و حکومت را طبقه بندی می‏ کند و نمونه ‏هایی از حکومت‏های...

ازآن‌جاکه گفتمان حدوث و قدم قرآن، از نخستین تأملات کلامی مسلمانان درباره قرآن کریم است واکاوی مواجهه امام‌رضا(ع)با گفتمان مذکور که حیات مبارک ایشان مصادف با دوران شکل‌گیری این گفتمان کلامی بوده، بسی قابل‌توجه و تأمل است. این نوشتار در صدد است با تکیه بر روش تحلیل‌گفتمان در میراث تفسیری امام‌رضا(ع)و میراث کلامی و تاریخی فریقین، نحوه مواجهه آن امام همام با گف...

سلام و لعن، از مظاهر رحمت و غضب الهی‌است که با تولّی و تبرّی پیوند دارد. این مسأله همواره با افراط و تفریط مواجه بوده ‌است، از این‌رو معیارهای صحیحی در این مورد لازم است. قرآن کریم نسبت به هر دو موضوع عنایت داشته و این گونه نبوده ‌است که با توجّه به یکی، دیگری نادیده انگاشته ‌شود . مطابق آموزه‌های قرآن، خداوند، سلام‌ است و به بندگانش شرّ و ضرری نمی‌رساند؛ اما برخی بندگان، خود از رحمت خداوند دور می‌...

قصۀ طالوت و جالوت در قرآن کریم، همچون دیگر قصه های ذکرشده در قرآن، حاوی عمیق ترین مسائل فلسفی، اجتماعی، جامعه شناسی،اقتصادی، سیاسی، روان شناسی و حقوقی با بیانی شیوا و هنری است. با این مقاله در صدد تحلیل و بررسی «فلسفۀ جهاد» از دیدگاه قرآن هستیم که در داستان «طالوت و جالوت» با بیان هنری ذکر شده است. در این مقاله، اصول «فلسفۀ جهاد و مبارزه» در ده مورد بیان شده است که عبارتند از: نفی اشرافی گری، ...

واژه ای که بدان پرداخته شده و در صدد مفهوم شناسی آن در فضای قرآن بوده ایم، کلمه « لقاء الله» است که یکی ازمفاهیم عرفانی قرآن است. برای این مقصود، ابتدا معنای لغوی واژه را تبیین کرده؛ که شرط اصلی تبیین مفردات می باشد و سپس با در نظر گرفتن ساختار سور و آیات لقاء الله، تفسیر آیات را در جایگاه بافت و سیاق دنبال کرده و لقاء الله مطلوب قرآن را بیان کرده ایم و به این نتیجه رسیده ایم که لقاء الهی به مع...

صفات خدا و به تعبیر قرآن،«اسماء الحسنی»، از پر بسامدترین مفاهیم به کار رفته در قرآن کریم است که با تنوع بسیاری، در سرتاسر قرآن کریم به چشم می خورد. در میان «اسماء الحسنی»، نامهای فوق نیکوی خداوند، که در پایانه آیات قرار دارند، از اهمیّت و جایگاه ویژه ای برخوردارند و مفاهیم خاص و متنوعی را تعلیم می دهند. فهم و درک آن مفاهیم ، مستلزم بررسی و تحلیل آیه ای است که صفات و اسماء در آن بکار رفته اند. در...

هدف پژوهش حاضر شناسایی مفهوم متابعت الهی و بررسی راهکارهای ارتقاء آن در دانشگاه اسلامی است. چهار سؤال پژوهشی در خصوص ماهیت، انواع، پیش نیازها و راهکارهای ارتقای آن در دانشگاه اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی -تحلیلی و جامعه تحقیق، متنی و دربرگیرنده قرآن است. افزایش سطح معرفت دینی، تدوین متون بر اساس جهان بینی الهی و معرفی الگوهای متابعت از راهکارهای بعد فرهنگی و تقویت باورهای دینی،...