عاطفه یکی از احوال وجود انسان است که نسبتی پیچیده با عمل و شناخت دارد. مارتا نوسبام عاطفه را از انحای شناخت می داند و معتقد است که عاطفه شناسایی اموری است که در زندگی فرد از اهمّیّت زیادی برخوردارند و در عین حال در کنترل او نیستند. در نگاه او بر خلاف بسیاری از حالات مشابه، عاطفه ناظر به موضوع است. همین مسئله مؤیّد این نکته است که عاطفه نوعی شناخت است. مقصود بودن موضوع شناخت در عواطف باعث می شود که...

کرمانشاه از جمله مناطق ایران است که تاریخ ادبی آن نسبت به برخی مناطق مشهورتر چندان مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است؛ با این حال، آثار ادبی قابل اعتنایی از دوره های مختلف تاریخی این سرزمین به یادگار مانده است. تذکرۀ شعرای کرمانشاه از آثار میرزا الله دوست سالک کرمانشاهی است که نمونه هایی از این میراث ادبی را معرفی می کند و به کوشش دکتر محمدابراهیم مالمیر و عبدالرضا نادریفر در سال 1391 منتشر شده ...

چکیده: قراین و شواهد بیانگر آن است که از دیر باز توجه به بهداشت عمومی و رعایت حال مرضای فقیر و زوار در جوار ملکوتی حضرت امام رضا علیه السالم جایگاهی داشته که گاهی با عنوان «شفاخانه » و زمانی «دارالشفاء » نامیده شده و بانیان آن اشخاص نیکوکار و پاک سیرتی بودند که به سبب نیل به این معنی، در صدد بودند هم چنان که مردم در سیرت از ساحت قدس رضوی به درک فیوضات روحانی نائل می شوند، در صورت هم متوسلین به ...

فروغی بسطامی از شاعران غزلسرای قرن سیزدهم هجری است وی مدتی از عمر خود را به مدح شاهزادگان قاجاری گذرانید و سپس شاعر دربار ناصرالدین شاه شد. استغراق در آثار و احوال عارفان بزرگ نظیر بایزید بسطامی، حلاج، ابوالحسن خرقانی و دیگر عارفان سبب تغییر حال او و اختیار زندگی درویشی شد. فروغی شاعر دوره­ی بازگشت است. زبان غزلیاتش فصیح و استادانه و نزدیک به زبان سعدی و حافظ است، او مضامین عاشقانه­ی غزل خود را...

عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه‌نما که گاه بهالیل نیز خوانده می‌شوند، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل‌های پُرمعنا، در پی نشان دادن حکمت و معرفت عمیق این دسته از اولیای الهی، خلاف ظاهر غیرعادّی و دیوانه‌وار آنان و تبیین لایه‌های عمیق شخصیت...

حسرت و یاد دوران گذشته باعث بروز غم و اندوه در انسان‌‌ها می‌شود. حسرت گذشته‌‌های شیرین و تقابل زمان حال با این گذشته نوستالژی یا غم‌‌ غربت نامیده می‌‌شود. آن‌چه غم‌‌ غربت را در وجود انسان‌ها می‌‌کارد جدایی از جایگاه اصلی، اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، و کلاً وضع نابسامان زندگی کنونی است. می‌‌توان گفت این رفتار ناخودآگاه به‌منزلة یک احساس عمومی در همة افراد متجلی می‌‌شود. نوستالژی یکی ا...

در قرن هشتم هجری قمری در خطّۀ کازرون سه سیرت نامه به قلم محمودبن عثمان، دربارۀ دو عارف نامدار فارسِ قرن پنجم و هشتم هجری قمری یعنی شیخ ابواسحاق کازرونی و شیخ امین الدّین بلیانی، نوشته، ترجمه و خلاصه شد. با توجّه به کمتر شناخته شده بودن و در عین حال اهمّیّت کتاب های فردوس المرشدیّه فی اسرار الصمدیّه، انوارالمرشدیّه فی اسرارالصمدیّه و مفتاح الهدایه و مصباح العنایه و عدم وجود منبعی به جز همین سه اثر دربارۀ ...

تذکره‌نویسی یکی از شاخه­های رایج در تاریخ ادب فارسی و تذکره، عنوان عمومی کتاب‌هایی است که شرح‌ احوال شاعران، عارفان یا جماعتی دیگر به همراه نمونه‌ای از آثار و سخنان هر کدام، به طور سنتی و بدون رعایت اصول تاریخ‌نویسی و نقد جدید در آنها درج می‌شود. یکی از دوره­های درخشان و پررونق تذکره‌نگاری، عصر قاجاریّه است. در این دوره، تدوین شرح حال شاعران، معیاری برای سنجش مایه­­های ذوق و سخن­شناسی به شمار م...