آریاییان از دیرباز به دو مبدأ خیر و شر قائل بودند. در یک سو اهورا مزدا و در سوی دیگر اهریمن قرار داشت. امور نیک و خیر مانند روشنایی و باران و همه نیکی ها را به اهورامزدا نسبت می‌دادند و امور بد و شر همچون تاریکی و خشک‌سالی را به اهریمن، بطور کلی اهورامزدا بانی و حامی روشنی، گرما و زندگانی است و اهریمن سبب مرگ و نیستی، تاریکی یا خشکی و نیروهای این دو همواره در مبارزه هستند. تفکر دوالیسم در بین ...

این مقاله در جستجوی منشأ اصلی کلیه رفتارهای آدمی است. هدف مقاله پاسخ دادن به این سؤال است که سبب ایجاد ارزش‌ها و ضدارزش‌ها، خلق تصوّرات جدید، معنی‌دهی‌ها و نگرش‌های انسانی چیست؟ همچنین سبب فعالیت یا سکون انسان از کجا سرچشمه می‌گیرد. ظاهراً با وجود تنوع رفتارها و کنش‌های گوناگون انسانی یک خاستگاه فطری برای آن‌ها متصور است که در هر محیطی در اساس و منشأ هر رفتاری حضور دارد و آن صیانت نفس می‌باشد. ال...

عقیده به ظهور « موعود »  مخصوص به دین یا ملّت خاص نیست. هر یک از ملل منتشر در عالم به نوعی بدان اقرار آورد هاند؛ و برای رهایی جهان از چنگال ظلم و تباهی، ظهور  نجی آخرالزمان را انتظار می کشند؛ و بالطبع هر ملّتی بنا بر آموز ههای دینی خود از آخرالزمان و جزئیات آن به نوعی سخن به میان آورد هاند امّا چیزی که غیرقابل انکار است وجود نقاط مشترک بسیاری است که نه تنها در ادیان ابراهیمی بلکه در غالب ادیان شاه...

یکی از بحث های مهم در فلسفه و کلام ، مسأله خیر و شر است. هدف این رساله آن بوده که با نگاهی عقلی و مستدل، شرور و رنج های مطرح شده در دار هستی برای بشر تبیین، حقیقت و ماهیت آن ها به نحو کلی روشن گردد. در این زمینه، سعی شده که از میان فلاسفه اسلامی دیدگاه ملاصدرا و از میان فلسفه غرب، دیدگاه پلانتینگا در این باب، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. در خلال بررسی نظر ملاصدرا مشهود است که شرور، اموری عدمی هس...

با جستجو در آیات قرآن کریم بهن یک فرمول کلی بر می خوریم که بیانگرذ ارتباط بین ریزش برکات و نعمتها با اعمال نیک و حوادث تلخ با رفتارهای ناپسند انسان است. حوادث خیر و شر مثل زلزله ها و طوفان ها و ... و نیز امنیت و رفاه و آسایش و ... دارای علتی است که اعمال و رفتار انسان یک جز از این علت است. اعمال و رفتاری که با اختیار از انسان سر می زند حلقه ای از زنجیره جهان هستی است که تعامل آن با سایر پدیده ...

بررسی در زمینه علم خداوند – علم به ذات و موجودات– و نیز غایت، فاعلیت و قدرت پروردگار، بحث دیگری را به میان می کشد که همان بحث از «حکمتِ خداوند» است. فیلسوفان مسلمان همواره در صدد شناخت هویت حکمت خداوند بوده اند. در این میان، نخستین فیلسوف مسلمانی که به ایضاح مفهومی حکمت خداوند و تبیین مؤلفه های آن پرداخت، ابن سینا بود. وی پس از تحلیل مفهوم حکمت خداوند، سه مؤلفه­ علم، سببیت و رضایت را به عنوان عن...

پرسش از رابطة حق و عدالت، مجال مناسبی را برای بازنمود برخی از مهم ترین تقابل های فکری در زمینة ارزش های بنیادین سیاسی مثل عدالت، برابری، آزادی و حقوق بشر می تواند فراهم کند. با توجه به این که عده ای از اندیشه ورزان معاصر  علاوه بر اختلاف در مبانی، تفاوت های روش شناسانه با هم دارند لازم است میان حق و عدالت در سطوح و لایه های معرفتی متعددی نسبت سنجی شود. این نوشتار به اختصار با ذکر برخی از نمونه ...

راه عشق یکی از دو راه رسیدن به احد در دیدگاه افلوطین است. مقاله حاضر ابتدا در مقام توصیف راه عشق، آن را یک فرایند سیر و سلوک نفس می داند که از دیدن زیبایی های محسوس شروع و به زیبایی های معقول ادامه می یابد و بعد به فوق زیبایی عروج می کند تا خود را در حد امکان، شبیه احد نماید و با او یگانه گردد. سپس این موضوع بررسی می شود که آیا ارتباط عاشقانه بین انسان و خدا صرفاً از طرف انسان برای رسیدن به خداس...

یکی از شرایط شکل­گیری زیباشناسی جدید یا  استتیک در دورة روشنگری، استقلال زیبایی از خیر و حقیقت بوده است. اما در فلسفة پیش از دوران تجدد، یعنی در دورة یونان باستان و قرون وسطی، زیبایی جدای از خیر و حقیقت فهم و تبیین نمی­شد. این تفکیک­ناپذیری در رویکرد مابعدالطبیعی و هستی­شناختی به این سه معنای ارزشی ریشه دارد. یک نمونة برجسته از این رویکرد را نزد توماس آکوئینی می­توان دید. توماس در بستر مبحث صفا...

قوه و فعل از اوصاف واحکام موجود مطلق است،موجودنسبت به فعلیتی که می تواند واجد آن شود بالقوه نامیده می شود،هرچندبه لحاظ فعلیتی که هم اکنون داردموجودی بالفعل است. موجود مطلق که موضوع فلسفه اولی است به قوه وفعل تقسیم می­شود، غالب مسایل فلسفی به شکل قضایای مرددة المحمول مطرح می شوند که اطراف تردید مساوی با موضوع فلسفه است .قوه یک امر وجودی است، منتهی یک وجود ضعیف که آن را از عدم ممتازمی گرداند. وجو...