هدف: پژوهش حاضر به منظور تهیۀ پیکره‌ای از انشای دانش‌آموزان شنوا و ناشنوا در پایۀ پنجم دبستان و توصیف و تحلیل زبان‌شناختی این پیکره به لحاظ کاربرد انواع آغازگر، در چارچوب دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی و متیسون انجام پذیرفت. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی بود. جامعۀ آماری، شامل کلیۀ دانش‌آموزان شنوا و ناشنوای پایۀ پنجم شهر تهران بود که از میان تمامی دانش‌آموزان واجد شرایط...

استفاده از الگوهای زبان‌شناختی در بررسی سبک متون مختلف، اعم از ادبی و غیرادبی، می‌تواند سبک‌شناسی فارسی را از ورطة تکرار روش‌های سنّتی بیرون آورد و آن را وارد مسیری نو کند. مسیری که منجر به پویایی بیش‌تر و کاربردی‌تر شدن این دانش می‌شود. به این منظور، در پژوهش حاضر تلاش کرده‌ایم تا با به‌کارگیری چارچوب نظری دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، مشخصاً فرانقش متنی، به سبک‌شناسی حکایت‌های تفسیر سورة یوسف ...

در این تحقیق کوشش شده است دیدگاه های دستورنویسان برجسته معاصر درباره خصوصیات مختلف اسم عیناً گزارش گردیده، سپس وجوه اختلاف و اشتراک دیدگاه ها در هر موردی نشان داده شود . بعد از آن، آراء مختلف با اصول زبان شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا نقاط قوت و ضعف آنها مشخص گردد. این پژوهش شامل یک مقدمه و چهار فصل است. در مقدمه اهمیت و ضرورت پژوهش توضیح داده شده و پیشینه دستورنویسی زبان فارسی هم به اخت...

هدف از پژوهش حاضر بررسی تطبیقی- تحلیلی ساخت به اصطلاح مجهول در کردی سورانی و کرمانجی است که بر اساس رویکرد "دستور نقش و ارجاع" تحلیل می شود. سورانی گونه ی مهابادی و کرمانجی گونه ی ماکویی به ترتیب مجهول ساختواژی و نحوی را در نظام زبانی خود متجلی می سازند. این فرایند در سورانی از طریق افزودن تکواژ -râ/rê به ریشه ی فعلی و در کرمانجی از طریق فعل کمکی hatin "آمدن" و مصدر فعل حاصل می شود. در این رسال...

در مقالة حاضر، توزیع بسامدی و درصدی انواع زمان را در سه دفتر چهارم، پنجم و ششم مثنوی با رویکرد «سبک شناسی رایانشی – پیکره ای» بررسی کرده ایم که هدف از آن، کشف جنبه هایی از صدای دستوری، سبک روایی و میزان واقع گرایی در دفاتر ذکر شده است. مبانی نظری و کاربردی پژوهش، تلفیقی از «نظریة نقش گرایی هلیدی» و دستور سنتی فارسی است و پیکرة زبانی آن شامل15890 فعل است که به روش نمونه گیری نظام مند از جامعة آم...

در پژوهش حاضر، بخشی از متون علمی فیزیک را در دو زبان فارسی و انگلیسی، از‏منظر فرانقش متنی دستور نقش‌گراینظام‌مند هلیدی بررسی کرده‏ایم؛ پس‏از تجزیه و تحلیل بند‏ها، ده نوع آغازگر را شناسایی کرده و میزان کار‏برد و فراوانی آن‏ها را نشان داده‏ایم. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان وقوع آغازگر ساده در کل پیکره، بیش‏از آغازگر مرکب (58 در‏صددر‏برابر 42در‏صد) و آغازگر بی‏نشان، بیش‏از آغازگر نشان‏دار )8...

در این مقاله فصل اول الکتاب، اثر سیبویه، در مطالعة دانش زبان بررسی می‌شود. در این بررسی، نخست ترجمة فارسی این فصل ارائه می‌شود. پس از آن، برخی از مطالب این فصل، با تمرکز بر اصطلاح‌های به‌کار رفته در متن اثر و با بهره‌گیری از ابزارهای نظری زبان‌شناسی معاصر، به روش تجزیه و تحلیل مفهومی شرح داده می‌شود. در این پژوهش، مقایسه‌ای میان مفاهیم این فصل از الکتاب و مفاهیم دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی ان...

در این مقاله ابتدا به بررسی ماهیت دستوری عناصر نمایه مفعولی در زبان فارسی خواهیم پرداخت، زیرا ساختار دستوری جمله بر اساس تلقی ما از ماهیت دستوری این عناصر، به شیوه متفاوتی تبیین می‏شود. پس از آن به ساخت دستوری بندهای متعدی دارای نمایه مفعولی در چارچوب دستور نقش و ارجاع نظر می‏افکنیم و سعی بر آن است که مطابق ادعای نظریه، ساخت نحوی این بندها مطابق با شرایط خاص زبان فارسی و بدون تحمیل مقولات خارجی...

ه پژوهش های زبان شناسیسال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان 293132/3/ تاریخ وصول: 1131/1/ تاریخ اصلاحات: 1231/1/ تاریخ پذیرش: 9256 - صص 21__________________________________________________________________________________________gh5karimi@ut.ac.ir *استاد زبانشناسی دانشگاه تهران[email protected] **دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهرانتحلیل معنایی کلمات مرکب اسم- اسم در زبان فارسی* غلامحسین کریمیدوس...

بررسی ساخت بند زبان فارسی بر اساس دستور نقش و ارجاع*والی رضایی**مژگان نیسانیچکیدهاین جستار در پی آن است که ساخت بند در زبان فارسی را در چهارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار دهدنظریه دستوری به تعامل نحو، معناشناسی و کاربردشناسی در نظام های دستوری توجه ویژه ای داردنظریه بر پایه دو تقابل، شامل تقابل میان محمول و موضوع و تقابل میان موضوع و غیر موضوع استوار استتوجه به مفاهیم طبقه فعلی، بازنمایی...