در این مقاله، از مفهوم «ژئوپلیتیک پُرخطر» برای تبیین خطرات امنیتی محیط خارجی جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای ناشی از آن استفاده شده است. استدلال مقاله این است که امنیتی شدن فضای پیرامونی ایران بعد از وقوع انقلاب اسلامی، ناشی از تحولات محیط ژئوپلیتیک این کشور است. در راستای استدلال فوق به مواردی از جمله فرارسیدن نقطۀ اوج تولید نفت، ظهور ژئوپلیتیک شیعه، گسترش تروریسم در خاورمیانه، تداوم مناقشه اعرا...

مطالعات امنیتی در ایران از پیشینه تاریخی چندانی برخوردار نیست و مطالعۀ تحولات امنیتی جمهوری اسلامی که بخش کوچکی از این حوزۀ مطالعاتی است، از آن هم جدیدتر است. با وجود این، نگاهها و دیدگاههای مختلفی دربارۀ امنیت ملی و جامعه امن در ادوار مختلف حیات جمهوری اسلامی وجود داشته است که توسط برخی اندیشمندان و پژوهش‏گران حوزۀ مطالعات امنیتی، شکلی منسجم و تئوریک یافته‏اند. حاصل این تلاش‏ها را تا به امروز ...

بی تردید منطقه خاورمیانه، از مهم‌ترین مناطقی است که تمرکز و توجه بسیاری از بازیگران بین‌المللی را به خود معطوف کرده است. موقعیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک، ذخایر عظیم انرژی، از مهم‌ترین عواملی است که باعث اهمیت مضاعف این منطقه شده است. از این رو،  هرکدام از بازیگران و سازما‌ن‌های بین‌المللی، منطقه‌ای ...

مکاتبامنیتیمجموعه ایازنظریاتورهیافت هایتبیین کنندةمفهومامنیت،مبتنی بربنیان هاینظریهستی،معرفتوانسان شناختیمختلف،روایت هایمختلفیازامنیت، ویژگی هاومختصاتآنبهدستداده اند. تأثیرگذارینظریه هادرسیاست هاوسیاستگذاری هایامنیتی،لزومبررسیو نقدایننظریاتراایجابمی کند .زمینةپایگیجغرافیاییو ایدئولوژیکدرچارچوبپارادایمهستی شناسیومعرفت شناسیمدرن، تفاوتماهویدردرک معنایامنیتدرجهانتنوعاتهستی شناختیوانسان شناختیایجاد...

پایان جنگ سرد، سبب تحولات قابل توجهی در عرصه روابط بین­الملل شد که از مهم ترین نمونه آنها، ورود و قدرت­گیری روزافزون مجموعه­ای جدید از بازیگران بود. چین یکی از همین بازیگران است که روند قدرت­گیری آن، که از سال­های پیش از پایان جنگ سرد آغاز شده، توجه بسیاری از تحلیل­گران را به خود جلب کرده است. در این میان، منطقه آسیای مرکزی یکی از مناطقی است که چین به شکل سنتی ارتباط های نزدیکی با آن داشته و فر...

در آغاز قرن بیست ویکم، آمریکا با خیزش اقتصادی و نظامی چین رو به رو شد؛ کشوری که هم اکنون رقیب آمریکاست و در آینده ای نزدیک تهدیدی برای او در نظام جهانی تلقی خواهد شد. هم اکنون عواملی نظیر نفوذ اقتصادی این کشور نوظهور در مناطق مختلف جهان و عضویت دائمی و دارا بودن حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل از یک سو و حجم وافر بدهی های مالی و کاهش مستمر نفوذ اقتصادی و سیاسی آمریکا در جهان، از سوی دیگر، که م...

امنیتی ساختن، نظریه ای است که از سوی مکتب کپنهاگ به منظور تحلیل مسائل امنیتی ارائه شده است. این نظریه بر اساس مفهوم اقدام گفتاری شکل گرفته و معتقد است که امنیت مفهومی مبتنی بر زبان می باشد و صرفاً پس از اظهارشدن به وجود می آید. نظریه امنیتی ساختن با طرح مفاهیمی همچون بازیگر امنیتی ساز، زمینه و مخاطب، مسائل مختلف مرتبط با این نظریه را در این چارچوب مورد بررس قرار می دهد. این نظریه بیشتر بر پایه م...

توافق هسته ای میان جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5، موسوم به برجام و اجرایی شدن آن دارای پیامدهای منطقه ای مختلفی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی بوده است. این مقاله در پی یافتن پاسخ های مناسب به این پرسش اصلی است که از منظر محافل غربی، پیامدهای خاورمیانه ای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) برای جمهوری اسلامی ایران کدامند؟ و پرسش فرعی مقاله این است که آیا از نگاه آنان توافق هسته ای منجر به ایجاد ت...

در دهه پایانی قرن بیستم خلأ قدرت ناشی از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کنار اختلافات سرزمینی برخی اقوام با صورت بندی متکثر قومی ـ مذهبی و فقدان توسعه سیاسی موجب شد منطقه قفقاز جنوبی با ساختاری آنارشیک شکل گیرد. منطقه ای با سه جمهوری مستقل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، که با تداوم ناپایداری امنیتی همراه با عدم شکل گیری یک رژیم امنیتی مشترک نفوذ بازیگران منطقه ای و بین المللی را در روند تحولات م...