شعر حماسی و شعر غنایی را می­توان از اوّلین و مهم­ترین انواع شعری به شمار آورد. مهم­ترین قالب شعر غنایی، غزل استو تنها قالبی است که بیشترین نوآوری و تحوّل را از نظر محتوا در دوره­های گذشته پذیرفته، امّا همچنان اصالت خود را حفظ کرده­است. گستردگی مفهومی غزلهیچ­گاه لطمه­ای به اصل آن نزده، زیرا قرادادهای لفظی و معنوی غزل همواره پا برجا و در عین حال پویا بوده و تعدّد و  تنوّع مفاهیم، قالب­های ساختاری آن ر...

وجود اساطیر در شعر شاعران ایرانی، با توجه به تاریخ و فرهنگ کهن این سرزمین، تازگی ندارد. زبان نمادینِ شعر شاعران معاصر، کارایی اساطیر در غنی‌کردن این زبان، آشنایی شاعران با شعر و اساطیر ملل دیگر، و کارکردهای اجتماعی و سیاسی شعر سبب شد تا اساطیر به‌وفور در اشعار شاعران معاصر به‌کار رود. حمید مصدق نیز با توجه به شرایط روز جامعه و زبان نمادین سروده‌هایش هرچند رویکردی گسترده به اساطیر دارد، اما این ر...

سمبولیسم ادبی در دو دهه ی پایانیِ قرن هیجدهم در غرب ظهور کرد و بخشی از مشخصه ها و مبانی آن، پس از مشروطیت به شعر فارسی راه یافت. با ظهور نیمایوشیج، سمبول پردازی و نمادگرایی به صورت یکی از جنبه ها و ارکان شعر نو در آمد و به تدریج، سمبولیسم شعر فارسی، ماهیت و ساختاری متناسب با دنیای فکری و شیوه های شعری شاعران نوپرداز پیدا کرد. نخستین دوره ی ظهور سمبولیسم در شعر نو فارسی دهه ی بیست است. پس از آن، ...

بررسی صورخیال در تحلیل دقیق آثار ادبی سهم به سزایی دارد. پیشاهنگان شعر پارسی، چون رودکی، کسایی، دقیقی و سخن سرایان هم عصر ایشان، نقش بنیادینی در آفرینش تصاویر شعر پارسی دارند؛ از این رو تحلیل و توصیف این جنبه ی مهم از آثار آنان، امری بسیار بایسته و مفید به نظر می رسد. دوره ی آغازین شعر فارسی تا قرن چهارم، به لحاظ آن که شعر فارسی در عنفوان جوانی است، دارای مضامین بکر و خلاق است؛ بدین جهت شایسته ...

ادبیات مقاومت شاخه ای از ادبیات است که به اشعاری اختصاص دارد که نتیجۀ مقاومت و دلاورمردی های یک ملّت یا قوم در برابر هرگونه تجاوز و ظلم و ستم است. با نگاهی به ادبیات کشورهایِ درگیر جنگ- داخلی یا خارجی- در می یابیم که این نوع از ادبیات نزد آن ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است. وطن دوستی یا عشق به میهن یکی از مهمترین درون مایه های غنایی اشعار شاعران معاصر فلسطینی است. از جمله این شاعران می توان از ...

ردیف از ویژگی­های بارز اشعار فارسی، به­خصوص غزل است؛ به گونه­ای که اکثر شاعران غزل­سرا از ردیف به طرزی ویژه بهره برده­اند و کمتر شعر موفقی را می­توان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیبایی­ها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین می­کند و سطح زیبایی آن را با...

بهار و نوروز و آنچه بدان مربوط است از قبیل دگرگونی در طبیعت و آداب و رسوم ویژه آن، موضوع سخن شاعرانی فراوان قرارگرفته است. اما از چشم اندازه شاعران طنزپرداز به آن نگریستن لطفی دیگر دارد. در این مقال کوشش شده مهمترین نکته هایی که به لحاظ مایه های طنز مورد توجه شاعران واقع شده، دسته بندی و تقدیم گردد. گرچه موضوعات مورد عنایت بسیار زیاد است ولی به شانزده مورد اشاره می گردد. دگرگونی های شگرفی که در...

شعر به اشاره در باب چیزی می پردازد که نمی توان آن را بیان کرد و اصولاً قابل بیان به نثر و زبان نثر و یا نثر منظوم نیست. در حقیقت، شعر قابل معنی کردن نیست، بلکه قابل تعبیر است. برخی شاعران برای اندیشه و مسئله یا مناسبتی که در ذهن دارند اقدام به سرودن شعر می کنند. این گونه شاعران را «شاعران مناسبت ها» لقب می دهیم. به گمان ما در این صورت آن چه ساخته می شود در حوزة تمثیل قرار می گیرد و ارتباطی به شع...

شعر فارسی علاوه بر آنکه نمایانگر اندیشه ها و احساسات شاعران است، تجلّی گاه افکار، اعتقادات، آداب، رسوم، و فرهنگ حاکم بر جامعة ایشان نیز هست. از این رو بررسی عناصر فرهنگ عامّه در شعر شاعران، از دو دیدگاه، قابل توجه و حائز اهمّیت است: یکی استخراج ویژگی های فرهنگی این عناصر از خلال شعر شاعران، و دیگر نقد و بررسی شیوة بهره گیری شاعران از این عناصر در هنرپردازی های شاعرانة خویش. از جملة این عناصر که در...