از نظر ملاصدرا حرکت جوهری نفس انسان با حدوث جسمانی در بدن، آغاز می‌شود و قوایش در این حرکت به فعلیت می‌رسد. ازجمله این قوا، قوه عقل است که ذومراتب است. حرکت نفس از مرحله عقل هیولانی آغاز و تا مرحله عقل فعال ادامه می‌‌یابد. در طی این مراحل دارای انواع ادراکات است. ازجمله این ادراکات، می‌توان ادراکات حسی، خیالی و عقلانی را نام برد. در عقل هیولانی تا عقل بالملکه دارای ادراکات حسی و خیالی است و در ...

پرداختن به نقش ذهن به‌عنوان قو‌ای که نفس از طریق آن به اکتساب علوم می‌پردازد، در داشتن تلقی صحیح از فرآیند ادراک، اهمیت فراوانی دارد. در میان فلاسفۀ اسلامی، ملاصدرا مراتب ادراک را مراحلی می‌داند که نفس در جریان حرکت جوهری خود، با گذر از ساحت‌های حسی، خیالی و عقلی واجد آنها می‌گردد. در این میان توجه به دیدگاه ملاصدرا دربارۀ کارکردهای ذهن در هر یک از ساحت‌های ادراکی قابل توجه است. در میان فلاسفۀ ...

این مقاله برای نخستین‌بار، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان به نقش علامه طباطبایی در تکوین دال «آزادی» در معنای مورد نظرِ گفتمان انقلاب اسلامی 1357 ایران می‌پردازد و کوشش می‌کند به دو پرسش پاسخ دهد: 1. نقش اندیشه علامه طباطبایی در تکوین دال آزادی در گفتمان انقلاب اسلامی 57 ایران چیست؟ 2. سازوکار‌های اجتماعی انتشار اندیشه‌ علامه طباطبایی در پیوند با تکوین گفتمان انقلاب اسلامی چیست؟ تحقیق حاضر نش...

این مقاله تحلیلی فرهنگی از پیامدها و تأثیرات فرهنگی بحران ویروس کرونا در ایران است. در ماه‌هایی که بحران ویروس کرونا شکل گرفته است این پرسش در کانون توجه جامعه و اندیشمندان ایران بوده است که این بحران چه دلالت‌هایی برای شیوهٔ زندگی و فرهنگ در ایران دارد؟ نگارنده در پی ارزیابی این پرسش است. در قسمت مقدمهٔ مقاله هدف و چگونگی و پرسش‌های اصلی مقاله را توضیح داده می‌شود. در قسمت دوم مقاله به تحیلی از ...

واژة «تفویض» در نظام عرفانی به دو گونه به کار می­رود: گاه تفویض در سیر صعود و مرحله­ای از مرتبه معاملات است که پس از ایجاد روحیه توکّل، و در افقی بالاتر باید در سالک الی الله ایجاد شود؛ امّا دومین معنای تفویض در عرفان، در سیر نزول و به معنای واگذاری امور به اختیار «واسطة فیض» است. این نوع تفویض اجمالاً به معنای اجازه و اذن الهی در تصرّف اختیاری است و خود شامل دو نوع است: «تفویض در تکوین» یا همان تأ...

نظریۀ صدور فلوطین (نظریۀ فعالیت دوگانه)، حاصل تلاش او برای پاسخ دادن به انتقاد های ارسطو بر افلاطون، در مسئلۀ بهره مندی اشیا از مثل است. فلوطین نه تنها در اصل ایجاد مسئله برای او، بلکه در زبان و اصطلاحاتی که برای بیان آرای خویش به کار می گیرد (مانند مادۀ معقول، دویی نامتعین و فعالیت)، تحت تأثیر ارسطو است. همچنین، نظریۀ فعالیت دوگانه، از جنبه های مهمی تحت تأثیر نظریۀ قوه و فعل ارسطو و فاعلیت غای...

تلویزیون یکی از مهمترین ابزارهای جامعه پذیری در جوامع مدرن است و سریال های تلویزیونی یکی از بهترین ابزارهای انتقال و تغییر ارزش ها در زندگی اجتماعی. در پس ظاهر «خنثی» و «معصوم» این سریال ها، رفتارهای گفتمانی به نمایش در می آیند که حکم تعریفی تلویحی از واقعیت اجتماعی را دارند و در نهایت نحوه فاعلیت ذهن ما را تعیین می کنند. هدف این مقاله، تحلیل نشانه شناختی شیوه های بازنمایی ازدواج در سریال های ت...

قوه و فعل نحوه وجود است که این نحوه وجود صلاحیت آن را داردکه در تحلیل عقلی دو معنی از آن انتزاع شود: به اعتبار اینکه شیء خودش خودش است فعلیت و و از آن نظر که می تواند شیء دیگر بشود بالقوه نامیده می-شود. قوه حالتی است که موجود به واسطه آن آماده پذیرفتن می شود. قبول به اشتراک لفظی به معنی انفعال و اتصاف نیز به کار می رود. قابلیت به معنای اتصاف و فاعلیت به معنای اقتضاء نه تنها در یک ماهیت بلکه در ...

انقلاب­ها را می­توان در سطوح ریشه­ها و دلایل؛ روندها ؛ پیامدها و نتایج تحلیل کرداین مقاله بر موضوع ریشه­های گفتمانی شکل گیری انقلاب و  نیز روند گذار به نظام پساپهلوی  متمرکز شده­است. انقلاب اسلامی حاصل رقابت گفتمان­های چپ، پهلویسم، اسلام سیاسی فقاهتی و ملی گرایی است که برای رسیدن به مقام هژمونی چندین دهه با هم منازعه داشتند.  رقابت و منازعات گفتمانی دهه­های1340تا 1360 بازه زمانی این مقا...

در این تحقیق بر اساس فرآیند شکل گیری انسان به مثابه سوژه در ساختار اجتماعی، و ورودش به وضعیت سوژه بودگی، تلاش داشتیم به این پرسش اصلی پاسخ گوییم که آیا تحلیل نقاشی دختران آسیب دیده اجتماعی می تواند فرآیند سوژه بودگی آنها را توصیف کند؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش، ابتدا وضعیت شکل گیری سوژه ها را از طریق تحلیل نشانه شناسی نقاشی ها آغاز نموده ایم و در کنار آن به بررسی سرگذشت و بیوگرافی آنها پرداخ...