باستان شناسان این دست ساخته ها را حاصل هنر بوم یمنطقه می دانند که در فرآیندی طولانی و با درآمیختن تجربه محلی با هنر فرهنگ های همجوار ) ایلام , آشور، بابل، هیتی، اورارتو ( و هنر اقوام مهاجریچون، کاسیان، گوتیان، لولوبیان، موریان و سکاها شکل گرفته است. اما این سرسنجاق ها چه ویژگی از نظرنقوش و کاربرد داشته اند و آیا رابطه ای بین نقوش وکاربرد آن ها وجود داشته است . نتایج نشان می ده...

منطقه­ی هلال حاصلخیز که اولین یکجانشینی و اهلی­گری توسط بشر در آن صورت پذیرفته است در آسیای جنوب غربی قرار دارد. میان­رودان یکی از بخش­های مهم این منطقه، نقش ویژه­ای در رویدادهای معیشتی، اقتصادی و اجتماعی دوران پیش از تاریخ داشته است. کتاب باستان­شناسی پیش از تاریخ بین­النهرین، همانند هر اثر دیگری، امتیازات و کاستی­هایی دارد. مهم­ترین ویژگی مطلوب کتاب، برخورداری از اطلاعات نسبتا جامعی دربارۀ پی...

    الهه ها و نیروی مؤنث در اسطوره ها از جایگاه مهمی برخوردارند و در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان بوده اند. یکی از تجلی های نیروی مؤنث، « الهه ی مادر» یا « الهه ی زمین» یا «مادرکبیر» است که در دورانی طولانی از زندگی بشر- احتمالاً از عصر پارینه سنگی تا عصر مفرغ- برای مردم بسیاری از تمدن های قدیمی شناخته شده بود و به ویژه در دوره هایی که انسان به شدت به زمین وابسته بود ستایش می شد. الهه...

فیروزه سنگی قیمتی یا نیمه قیمتی با رنگی متمایز از بافت زمین‌شناسی است. در فلات ایران از هزاره ششم و پنجم پ.م انسان‌ها از کانی فیروزه و خصوصیت رنگ متمایز آن بهره‌برداری می‌کرده‌اند. از منظر طبیعی کانی فیروزه در فلات ایران آنجا که شاهد کمربند کانی‌زایی مس هستیم وجود داشته و استفاده می‌شده است. از منظر فرهنگی قرارگیری استقرارهای باستانی با شواهد فیروزه در این کمربند و در نزدیکی منابع فیروزه نشان‌د...

میزان گسترش قبور نوع کورگانی در محدوده وسیعی از آناتولی تا جنوب لوانت در طی هزاره‌های چهارم تا هزاره اول ق.م موضوعی بحث بر انگیز و گسترده است. بسیاری از محققان به دلیل گسترده نبودن مطالعات، برای توضیح این پدیده، در مناطق درون مرزی خصوصاً در استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی، ترکیبی از چند شاخصه از جمله مهاجرت اقوام، انتشار و تقلید سبک‌های خارجی را پیشنهاد کرده‌اند.  محوطه زردخانه به دلیل قرارگیر...

محوطۀ گندمزار در حوضۀ آبگیر سد سیمره در شهرستان بدرۀ استان ایلام قرار دارد و از مه م ترین محوطه های زاگرس مرکزی محسوب می شود.کاوش های این محوطه در مدت ۱ ماه انجام یافت. اهداف کاوش های این محوطه نجا ت بخشی آثار تاریخی  فرهنگی، به دست آوردن درک روشن تری از ساختارهای معماری و استقراری شناسایی شده و شناخت رابطۀ آن با گورستان محوطۀ گندمزار و همچنین بررسی استقرارهای به جا ماندۀ اقوام کوچ نشین بود. کا...

به عقیده باستان­شناسان انسان‌هایی که در غارهای باستانی مازندران همچون غار کمیشان، غار هوتو و غار کمربند زندگی می‌کردند، پس از خروج از غار به مرور وارد دوره روستانشینی شده و سپس در نهایت در عصر مفرغ و آهن باعث شکل­گیری و پیدایش گوهرتپه شدند. مطالعات باستان­شناسی اشاره به قدمت 14 هزار ساله این منطقه دارد و یافته­هایی از آغاز دوره فراپارینه‎سنگی  تا عصر آهن را آشکار می­سازد. در این پژوهش بررسی­های...

مقاله حاضر، یکی از یافته­های تدفینی گورهای سلطنتی اقوام کوچ‌رو سکایی را مورد مطالعه قرار داده است. گورستان خرم­آباد مشگین­شهر -که به‌تازگی مورد کاوش علمی باستان­شناسان قرار گرفته است- براساس یافته­های باستان­شناختی، متعلق به اقوام سکایی است. مهره­های تزیینی در اشکال و رنگ­های متنوع، یکی از جالب­ترین هدایای تدفینی قبور این گورستان به‌شمار می­آید. این مهره­ها -که در اشکال متنوعی چون مستطیلی، مثلث...

مبادله و تجارت در پیش رفت جوامع بشری نقشی بسیار مهم داشته است. مبادله محصول تولید است و تولید برای اولین بار در دورۀ نوسنگی خاور نزدیک، به مرکزیت ایران، مفهوم واقعی یافته؛ بنابراین مبادله و تجارت از این دوره آغاز شده است. گوردون چایلد در بیان مراحل توسعۀ اجتماعی و اقتصادی تمام جوامع انسانی، سه انقلاب را شناسایی کرده است: 1. انقلاب تولید غذا که همان دورۀ نوسنگی خاور نزدیک و ایران است؛ 2. انقلاب ...

منطقه لرستان از دیرباز تا کنون به علت داشتن آثار تاریخی درکانون توجه باستان شناسان و مورخین داخلی و خارجی قرار داشته است. نقوش صخره ای غار ها، اشیاء مفرغین از عصر مفرغ و آهن، بناهای تاریخی و مذهبی مربوط به ادیان مختلف در تاریخ چندین هزار ساله این سرزمین متاثر ازآیین ها و مراسمات رسمی وسنتی و اعتقادی بوده است. این آثار همچنان در زندگی روزمره مردم این منطقه حضور فعال داشته و دارند. بیشترین نشان...