چگونگی چینش آیات در کنار یکدیگر از دیرباز مورد توجّه دانشمندان اسلامی در اعصار مختلف ‏بوده است. دانشمندانِ نخستین از «نظم» و «مناسبت» میان آیات سخن می گفتند و دانشمندان سدة ‏حاضر از «سوره به منزلة یک کلیت واحد» و «وحدت موضوعی سوره ها». در این مقاله ضمن ‏مروری سریع بر این تلاش ها، به نظریات جدید در حوزة زبان شناسی در زمینة تحلیل متن اشاره ‏شده و ضمن بیان مبانیِ نظری آنها، سعی در یافتن الگویی برای ت...

این مقاله با هدف زمینه سازی برای توسعة علوم اجتماعی اسلامی به طور عام و تأسیس الگویی برای جامعه شناسی اسلامی به طور خاص، به بررسی مهم ترین مبانی روش شناختی نظریه سازی در جامعه شناسی اسلامی با تطبیق بر حوزة جامعه شناسی خانواده می پردازد. محورهای مورد تأکید مقاله عبارتند از: بهره گیری نظریۀ اسلامی در الگوی مورد نظر از روش های اجتهادی، عقلی و تجربی به گونه ای هماهنگ، پیروی این نظریه از هر دو نوع ص...

نظریة بازی های زبانی (the theory of language games)، محوری ترین بحث فلسفة متأخر لودویگ ویتگنشتاین (1889 - 1951)، فیلسوف اتریشی تبار انگلیسی، است. این نظریه در تقابل با نظریة تصویری زبان، که هستة فلسفة متقدم ویتگنشتاین است، بسط یافته است. براساس نظریة تصویری، زبان صرفاً یک کارکرد دارد: تصویرگری واقعیت. ما می توانیم با شناخت حقیقت زبان، حقیقت جهان را دریابیم. درواقع، نظریة اخیر اساساً نمایندة یک دی...

برای استقرار نظام دموکراتیک وجود زمینه‌های اجتماعی- اقتصادی مناسب لازم است؛ ازاین‌رو، مطالعة علمی این‌زمینه‌ها می‌تواند چگونگی تحقق دموکراسی را تبیین کند. این‌پژوهش با هدف پاسخ به دو سؤال چیستی (براساس گونه‌شناسی آلموند و وربا) و چراییِ فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه گیلان (مبنی بر نظریة لیپست) صورت گرفته‌است. این‌مطالعه با روش پیمایش انجام شده‌است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه بوده و جامعة آ...

تفکر مارکسیستی دربارة فرهنگ، زمینة تحقیق و آموزش بسیاری را در گروه‌های دانشگاهی ادبیات فراهم کرده و نقش مهمی را در توسعة آثار نظری اخیر ایفا نموده است. فمینیسم، تاریخ‌گرایی جدید، ماتریالیسم فرهنگی، نظریة پسااستعماری و نظریة کوییر، همگی اندیشه‌هایی را دربارة محصول فرهنگی به دست می-دهند که از مارکس نشأت گرفته است، و مهم‌تر آنکه هر یک از این نظرات ارتباط خاصی با مطالعات ادبیِ دورة رنسانس دارند. به ...

در این پژوهش، فرایند اشتقاق در زبان ترکی آذربایجانی بر بنیاد انگارۀ نظری کیپارسکی (1982) تحت عنوان « صرف و واج شناسی واژگانی»یا به اختصار «صرف واژگانی» مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این نظریه از جمله رهیافتهای علم صرف است که در چارچوب دستور زایشی، به توصیف و تبیین نظام واژگانی و ارتباط آن با دیگر حوزه¬های زبان به ویژه واج شناسی می پردازد. در فصل اول، ضمن تبیین اهداف رساله و طرح موضوع، به...

این مقاله با استفاده از روش تحلیل روایتی به بررسی رقابت گفتمانی پیرامون قرارداد هسته‌ای ایران در رسانه‌های آمریکایی و انگلیسی می‌پردازد. در واقع، هدف از این بررسی، شناسایی عناصر روایتی است که موجب موفقیت یا شکست این سیاست خارجی در آمریکا شده است و اینگونه استدلال می‌شود که موفقیت و شکست یک سیاست خارجی نتیجه یک برساخت اجتماعی از روایت‌ها است. این پژوهش روش نوآورانه‌ای را برای تحلیل روایتی به عنو...

شکلِ مفرطِ بدبینی و یأس در ساحتِ عقلی و عاطفیِ روشنفکران که آن را «یأسِ فلسفی» می خوانند، پدیده  ای رایج در اندیشه و آثارِ شاعران و روشنفکرانِ ایران در سده ی بیستم است که در گذار از نظامِ سنّتی به جامعه ی متجدّد و قانون مدار کوشیدند و در راهِ آرمان های خود شکست های سختی را نیز تجربه کردند. از آن میان میرزاده ی عشقی یکی از شاعرانِ تندخو و کنشگرانِ بالفعلِ سیاسی است که عمرِ کوتاهِ خود را در مبارزه با استبدادِ سنّت...