یکی از ویژگی‌های رایج در تزئینات شیوه رازی و آذری (بناهای منتسب به دوره آل‌بویه تا ایلخانیان)، استفاده از آذین‌هایی در فاصله بین بندکشی آجرکاری است. گونه‌شناسی این قسم از تزئینات معماری با معیار شکلی در کمتر پژوهشی به کار بسته‌شده‌است. لذا هدف اصلی این نوشتار، با درنظر‌گرفتن اهمیت موضوع و فقدان منابع کافی، ارائه گونه‌شناسی جامع و بررسی دگرگونی آذین‌های مهری بندکشی در مساجد شیوه رازی و آذری استا...

نماد سیرتی ناپیدا از صورتی پیداست که با موجود شدن انسان و شروع تعقل نقشی کلیدی را در زندگانی بشریت آغاز نمود. نمادها در شکل های گوناگون از جمله نمادهای حیوانی، گیاهی و هندسی بروز یافتند و از میان آن‏ها نمادهای حیوانی به دلیل نزدیکی انسان و حیوان، جایگاهی مهم را در ادوار گوناگون زندگی بشر به دست آوردند. با بررسی انواع نمادهای حیوانی در هر دوره می توان به افقی از دیدگاه های فکری بشر در آن زمان دس...

معماری ایران در اعصار اسلامی با تکیه بر تجارب سودمند دوره های قبل به خلق آثار بزرگی نایل آمد که بناهای مذهبی و به ویژه مساجد بارزترین آنها می باشند. مساجد همواره در تمام این دوران به گونه ای خاص تجلی گاه ذوق و مهارت خالصانه هنرمندان بوده و همچون بومی بزرگ مجموعه ای از هنرهای رایج هر عصر را به نمایش می گذاشته است. در این میان سنگ، علیرغم دشواری در استخراج و تراش، از نظر دور نمانده و به خصوص از ا...

چکیده: مدرسة خان شیراز یکی از مهم‌ترین مدارس دورة صفوی است که از نظر معماری و تزیینات معماری، خصوصا کاشی‌کاری حائز اهمیت است. یکی از خصوصیات بارز در تزیینات کاشی‌کاری این بنا، وجود نقوش متفاوت با سبک‌های مختلف است. با توجه به تاریخ ساخت بنای این مدرسه و تنوع در نقوش و رنگ‌های استفاده شده در تزیینات کاشی‌کاری آن، این سوال مطرح می‌شود که آیا این تزیینات مربوط به دورة صفوی هستند و یا در دوره‌های ب...

منطقه کجور در غرب استان مازندران و در دل کوه‌های البرز مرکزی قرار دارد که در دوره اسلامی به لحاظ تاریخی و مذهبی نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری حکومت علویان در شمال ایران و مبارزه با خلفای اموی و عباسی داشته است. این منطقه که در طی زمان با نام‌هایی همچون پدشخوارگر رویان، رستمدار و محال ثلاث نیز از آن یاد شده است؛ دارای تعداد نسبتا زیادی بنای آرامگاهی است که تاریخ آن‌ها به ابتدای قرن 9 ه.ق به بعد بر‌...

پژوهش حاضر به تحلیل نقوش اسکناسهای پس از انقلاب اسلامی بر اساس رویکرد بازتاب در جامعه شناسی هنر اختصاص یافته است. این رویکرد به بررسی هرگونه تحولات اجتماعی و بازتاب آنها در آثار هنری می پردازد. بر این اساس، مسئله اصلی این است که تحولات اجتماعی پس از انقلاب اسلامی چه تأثیری بر شکلگیری و تنوع نقوش اسکناسها داشته و تا چه اندازه بازنمایی‌کننده این اتفاقات است. برای دستیابی به هدف پژوهش، نقوش 35دد ا...

در اواخر دوره قاجار معماری ایران با مذهب هم گام می شود و کاشی کاری به نحو گسترده ای برای جلوه بخشیدن به سطوح بناهای ایرانی، اسلامی متداول م یگردد. نوآوری در شیوه ساخت و مضامین از ویژگی های کاش یکاری در این دوره است. از شاخص ترین حضور کاشی در تزیین بناهای مذهبی دوره قاجار، می توان به تکیه «معاون الملک » در «کرمانشاه » اشاره داشت. این بنا مجموعه ای تصویری از نقش های متنوع و مضامین ملی، مذهبی و تا...

یکی از راه های شناسایی ویژگی های فرهنگی هر قومی مطالعه پوشاک آن هاست. پوشاک سنتی در هر جامعه ای می تواند نشان دهنده هویت و فرهنگ آنان باشد. پوشاک سنتی بلوچ به دلیل کاربرد فراوانش ارزشمند ترین سرمایه فرهنگی آن ها است و بعد بصری هویت اجتماعی و فرهنگی این قوم را نشان می دهد. مهم ترین مشخصه پوشاک بلوچ، سوزن دوزی آن است که بر لباس های زنانه دوخته می شود. نقوش هندسی این هنر ارزش های نمادین فرهنگ و هو...

داستان پریان، قصه ای است که در آن شاهد اتفاقات ماوراءالطبیعی، شگفت انگیز در خلقت انسان هستیم، مقطع زمانی و مکانی در این داستان ها نامشخص و خیالی است. داستان لریِ «دخترِ دال»، حکایتِ «زادن اسطوره ای» دختری از درون تخم یک پرنده است که توسط دال (سیمرغ) در غاری در دل کوه پرورش می یابد. دختر دال با حیل? پیر زن اجیر شده ای گرفتار می شود ولی نهایتاً با کمک شاهزاده ای از دل نی ها باززاده می شود و با او ازد...

بازنمایی و تکرار نقش مایه ها بر آثار فرهنگی ـ هنری هر قوم با آنکه صرفاً بازنمایی عناصر زیستی ـ طبیعی نیستند، بر اکثر بناها، ظروف، سنگ گورها و دست بافته ها دیده می شوند. در واقع نمادهای تصویری بیان ترسیمی اندیشه های خاص است که به معنای مشترک و باورهایی در فرهنگ اقوام مرتبط و پیامی را منتقل می-کرده اند. مردم لرستان از ساکنان اولیه ایران هستند که آثار بی شماری در مقاطع مختلف زمانی و تاریخی روی مواد...