دو واقعۀ تاریخی متعلّق به روزگار فرمانروایی داریوش اوّل هخامنشی در تاریخ هردوت بیان شده است که شباهت بسیاری با دو داستان در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دارد؛ یکی ماجرای تسخیر بایل توسط داریوش که با حیله و تدبیر زوپیر یکی از مشاوران برجستۀ وی به پیروزی ایرانیان و فتح بابل منجر شد که چندین ماجرا در تاریخ شبیه این واقعه تکرار شده است؛ امّا شبیه ترین داستان ها به واقعۀ مزبور، داستان نمادین «بومان و زاغ...

تمثیل از انواع ارزشمند ادبی است که در ادب فارسی کاربرد دیرینه‎ای دارد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر، بررسی تمثیل و انواع تمثیل آن، در چهار داستان کلیله و دمنه و مرزبان‎نامه است. داستان‎های «موش و گربه» و «زاغ و مار» از کلیله و دمنه و داستان‎های «موش و مار» و «موش با گربه» از مرزبان‎نامه است. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، نمودار بسامدی نیز رسم شده است. حاصل بررسی‎های انجام شده ای...

موضوع این رساله مقایسه ساختار دستوری کلیله و دمنه با انوار سهیلی است. که در آن، ساختار دستوری کلیله و دمنه و انوار سهیلی بررسی شده است. اختصاصات دستوری و سبک زبانی کلیله و دمنه از نظر تحقیق و پژوهش درخور توجه است و کتاب انوار سهیلی که تحریر دیگری از این اثر است از ویژگی های دستوری و زبانی مهمی برخوردار است. اهداف و کاربردهای این پایان نامه ترسیم خطوط اصلی دستوری و زبانی این دو اثر و استفاده از...

این مقاله به بررسی اصالت دو واژه «فیل» و «شتر» در داستان «مرد در چاه»، در دو متن کلیله و دمنه نصرالله منشی (قرن ٦ ق.) و حدیقه الحقیقه سنایی غزنوی (قرن ٦ ق.) می‌پردازد. مدرس رضوی این مورد را در تعلیقات حدیقه بررسی نموده، اما نگارنده در صدد است تحقیقات ایشان را تکمیل نماید. بعلاوه، برای این کار از تحریرهای مختلف متونی نظیر بلوهر و بوذاسف، کلیله و دمنه و مهابهاراتا بهره برده است. واژه «فیل» در متن...

موضوع مورد پژوهش،بررسی کنش کلامی و دگردیسی در یکی از آثار ارزشمند قرن شش یعنی کلیله و دمنه و انوار سهیلی است که در قرن نهم بر اساس کار نصر الله منشی توسط واعظ کاشفی نوشته شده است. نثر انوار سهیلی، وجود تلاش در ساده تر کردن کلیله و دمنه، با اطناب و زیاده گویی همراه است که یکی از اصلی ترین عوامل تمایزش با کلیله و دمنه محسوب می شود. در ضمن پژوهش حاضر سه نکته اساسی مطرح می شود: 1. علاوه بر دگردی...

ازجمله کتاب های مهم و تأثیر گذار در فرهنگ و هنر ایرانی کلیله ودمنه است. این کتاب که شامل حکایت هایی از زبان حیوانات است، سرشار از پند و اندرز و درس های اخلاقی بوده و همواره مورد استقبال قرار گرفته است و طبعاً در نسخه برداری های متعدد، تصویر گران در قرن های متمادی سعی بر تصویرگری این کتاب نفیس داشته اند. یکی از مهم ترین نسخه های مصوّر به جای مانده از قرن هشتم هجری قمری، نسخ? کلیله و دمن? شمار? 14...

در این مقاله اندیشه های ایرانشهری نظیر شاهی آرمانی، فرّه ایزدی، توأمان بودن دین و مُلک، عدالت، راستی و مانند آن در کلیله و دمنه بررسی شده است. در کلیله و دمنه، پادشاهی عطیه الهی است که شاه در مرکز ثقل امور مملکتی قرار دارد، پس باید مُهر ن‍ژادگی بر جبین وی نقش بندد، چه اگر جز این باشد، موجودی اهریمنی است که سبب دگرگونی نظم حاکم بر کائنات می گردد. وی باید در جولانگاه حکومت از پشتیبانی فرازمینی بهره ...

چکیده آثار معتبر ادبی کهن، بیانگر ارزش های انسانی، فرهنگی، اخلاقی ایرانیان در دوران گذشته هستند. با توجه به این که این آثار بر پایه ویژگی های سبکی و زبانی دوران کهن به نگارش در آمده اند مطالعه و دریافت بسیاری از مفاهیم آن ها برای مخاطبان معاصر به ویژه کودکان دشوار به نظر می رسد. امروزه ضرورت استفاده از این ذخایر عظیم ادب فارسی مورد توجه نویسندگان بسیاری قرار گرفته است. از جمله شیوه هایی که زم...