اصطلاح گفتمانِ چندصدایی ـ نظریه ای که با نام میخائیل باختین، فیلسوف و زبان شناس روس گره خورده است- برای خواننده ایرانی اصطلاح ناآشنایی نیست. با این حال، دلالت¬های آن در حوزه های مختلف، اعم از فلسفه، زبان، ادبیات و فرهنگ برای او چندان آشکار نیست. این مقاله با رویکرد زبان شناختی، این نظریه را از پیامدهای استفاده از شیوه بازنمایی گفتمان غیرمستقیم آزاد تلقی می کند که خود، یکی از چند شیوه ارائه گفتار...

میشل فوکو رابطه بین قدرت و دانش را رابطه­ای دیالکتیکی تلقی می­کند، در واقع قدرت مولد دانش و دانش مولد قدرت است، قدرت فوکویی قدرتی شناور و افقی است که مولفه بنیادین آن «مویرگی بودن» آن می­باشد، قدرت و دانش نیز در درون گفتمان تولید می­شود. گفتمان جهانی شدن، قدرت و دانش را در درون خود بازتولید می­کند، قدرت فوکویی در وضعیت جهانی شدن منطبق با «جامعه شبکه­ای» امانوئل کاستلز می­باشد، به­عبارتی « قدر...

کتاب تحف‌العقول عن آل‌الرسول (ص) اثر حسن‌بن‌شعبه حرانی دربردارنده روایات طوال و قصار رسول خدا (ص) تا امام حسن عسکری (ع) است که مشخصه اصلی آن‌ها ارسال در سند است. افزون بر ارسال اسانید، مطابق تصریح مؤلف، جملات حکیمانه هم‌سنخ با روایات ائمه (ع) نیز در این کتاب نقل شده و مؤلف آن‌ها را به ائمه (ع) نسبت داده است. استناد این اقوال به ائمه (ع)، ضرورت بازیابی این دسته از روایات و تبارشناسی آن‌ها در جهت...

هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های خرده گفتمان های سنتی دینی به عنوان یکی از مهمترین گفتمان های زنده موجود در میدان تولید اندیشه در ایران است. از اینرو، محقق اینپرسش را به عنوان پرسش کلیدی خود مطرح ساخته است که: خردهگفتمان های سنتی دینی پس از انقلاب اسلامی دارای چه ویژگی هایی هستند؟ محقق همچنین می خواهد نقاط اشتراک و افتراق این گفتمان ها را مشخص نماید. بر اساس اجماع اندیشمندانی که تاکنون در موضوع...

شکل‌گیری هویت اجتماعی مستلزم عوامل زمینه‌ساز آن در نظام اجتماعی است. شناخت ‌و بررسی این موضوع، در این پژوهش بر اساس چهارچوب نظری با رویکرد تحلیلی و ترکیبی جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی در سطوح کلان، خُرد و تلفیقی انجام شده‌است. مسئله اصلی که در نمونه آماری 445 نفری دانشجویان دانشگاه تهران با روش نمونه‌گیری احتمالی طبقه‌ای از جوانان آزمون‌شده، این‌است که آیا نظام اجتماعی در جامعه ما از طریق عوا...

بررسی مبانی و مؤلفه‏های ماهوی مطالعات امنیتی در ایران، ضرورتی است که باید بیش از پیش به آن توجه داشت. در این مقاله، با عنایت به همین اهمیت و ضرورت و ضمن تأکید بر تفاوت میان مفهوم امنیت یا احساس نیاز به آن و مطالعات امنیتی از یک ‏سو و تفاوت مطالعات امنیتی در ایران با مطالعات امنیتی ایرانی از سوی دیگر، ابتدا پیشینه و نحوه شکل‏گیری مطالعات امنیتی در ایران مورد بررسی قرار می‏گیرد تا مشخص شود این حو...

مطالعه حاضر تلاش کرد تا فرآیند های تولید گفتمان مطبوعاتی توسط روزنامه نگاران انگلیسی زبان و غیر انگلیسی زبان را در روزنامه های انگلیسی زبان مورد بررسی قرار دهد. تمرکز محقق بر روی تکنیک ها و استراتژی هایی قرار داشت که دو گروه نامبرده در انتشار روزنامه های تحت مطالعه بکار می بردند. محقق قصد داشت تا مشخص نماید آیا این دو گروه تکنیک ها و استراتژی های متفاوتی را بکار می برند و اینکه آیا می توان برای...

هم زمانی ظهور تمدن غرب با افول جامعه ایرانی آوردگاهی ایجاد کرد که روشنفکران ایرانی در بسط نظام معنایی آن نقش مؤثری داشتند. اینکه موج اول روشنفکری در مواجه با موج اول گفتمان مدرنیته چگونه به تعریف مرزهای هویتی خود پرداختند، مسئله مورد بررسی این مقاله است. روشنفکران موج اول ایران تحت تأثیر نگرش پوزیتیوستی و استعلایی گفتمان مدرنیته عناصر جدیدی را بازتولید کردند که هماهنگ با منطق تقابل های دوتایی گ...