هنرمندان همیشه به طبیعت پیرامون خویش به عنوان دستمایه ی آفرینش هنری نگریسته اند. اما این نگاه در همه ی جوامع و همه ی زمان ها یکسان نبوده است. به طور کلی دو نوع نگاه به طبیعت وجود دارد که شامل نگاه تقلیدی و نگاه تنزیهی یا تجریدی می شود. هر کدام از این نگرش ها ویژگی های متفاوتی را در هنر ایجاد می کند. نگاه تقلیدی باعث می شود که اثر حالتی روایت گونه از "آنچه که هست" داشته باشد و نگاه تجریدی به ا...

فضاآفرینی یکی از شگردهای رایج در آفرینش های هنری و ادبی است و در زمینه ی ادبیات داستانی از پراهمیت-ترین عناصر است؛ به گونه ای که می توان گفت توفیق نویسنده در پدید آوردن و شکل دادن و ارائه ی دیگر عناصر داستان، وابسته به توانایی او در آفرینش فضای مناسب در داستان است. فضاآفرینی از عناصر غیرمستقل داستان است، فرایندی است که بر اثر عوامل دیگر داستان چون پیرنگ، صحنه، شخصیّت، سبک، نماد و ضربآهنگ اثر پدی...

پژوهش در هنر اسلامی در راستای کشف ماهیت و منشا آفرینش هنر و همچنین واکاوی ارتباط میان هنرمند و اثر هنری نیازمند تحقیق وسیع و جامعی در مبانی عرفانی هنر اسلامی است. یکی از مقولات مهم آفرینش اثر هنری در هنر اسلامی مسئله عالم مثال و قوه خیال است که در سیر اندیشه ورزی حکمای اسلامی به عنوان اساسی ترین عنصر آفرینش در هنر تلقی می شود. هنرمند در عالم هنر اسلامی در پی یافتن و کشف حقیقتی است تا بتواند آن ...

شعر در جوهر جاری و جهانی اش حاصل بی خویشی و برخاسته از ناخودآگاه شاعران دانسته شده است. این مسئله را نظامی نیز در ضمن ابیاتش به تصریح و تلویح بیان کرده است. هدف مقالۀ حاضر‏، بررسی موضوع جوهرۀ الهامی بودن یا صناعی بودن شعر از دیدگاه نظامی است. به اعتقاد وی، فرایند آفرینش هنری ـ و از جمله شعر ـ در بین این دو حالت قرار دارد. او بر آن است که شعرِ الهامی خالص و یا صناعیِ خالص وجود ندارد. ترتیب قرار گر...

«آ»، «الف»، «ا» و «ء (همزه)»اولین حرف الفبای زبان فارسی و عربی و نخستین حرف از حروف جمَّل و ابجد است. حرف «الف» در مقایسه با دیگر حروف الفبای فارسی، در ساخت تعابیر، ترکیب‌ها و مضامین ظریف ادب پارسی به‌کار می‌رود و یکی از پُرکاربردترین آن‌ها به شمار می‌رود. با بررسی کاربرد ادبی و هنری حرف الف در اشعار شاعران سبک خراسانی معلوم شد که در بیشتر اشعار این سبک، حرف الف مظهر و نشانة تنهایی، تجرّد، تفرّد، ذا...

انسان موقعیتی ویژه در میان خالق و طبیعت مخلوق دارد؛ فاعل مطلق و خالق معنی نیست، اما واسطه‌ای خودآگاه در معنابخشی به طبیعت و تأویل معناست. نفس ناطقة انسانی به عنوان منشأ علم پیشینی روح و ذوق سلیم، محیط بر عقل و خیال و حس است و ارتباط بین عین و ذهن، اذهان، انسان و خدا را باعث می‌شود. ذوق سلیم، منشأ احساسات ناب بشری و نفس حیوانی، منشأ غرایز زیستی انسان است. کارکرد هنر، تزکیه، تعالی ذوق، هدایت و تع...

در دین مبین اسلام به فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی مسلمانان توجهی خاص می‌شود. نگاهی به مراسم و مناسک این دین، مانند برگزاری نمازجمعه و نماز‌های جماعت پنج‌وقته نشان می‌دهد بسیاری از آن‌ها را به‌تنهایی نمی‌توان به‌جای آورد و به اجتماع و مشارکت همگانی نیاز دارد. از دیگر سو، با توجه به شرایط کنونی کشور تاجیکستان، تهاجم فرهنگی و گرایش جوانان مسلمان به ادیان دیگر و غیره، مسجد، به‌عنوان مهم‌ترین مکان مذ...

امروزه در محافل آکادمیک، زیبایی­شناسی به عنوان شاخه­ای از فلسفه که به مطالعه پیرامون زیبایی و هنر می­پردازد، مطرح است. به نظر صدرا زیبایی صورت یا امری تحسین برانگیز است.منشاء زیبایی جمیل مطلق است. لذت بخشی، ایجاد دوستی و عشق، اعجاب و تحسین برانگیزی از جمله آثار زیبایی بر روی نفس مُدرک­اند. زیبایی امری عینی و آقاقی است. به نظر صدرالمتألهین زیبایی با وجود مساوقت دارد. پس از ویژگیهای وجود، مثل اصال...

کولی ها که گاه رومانی هم خوانده می شوند با سفر مداوم خود در تمامی نقاط جهان پراکنده شده اند. در طول دهه های اخیر اروپا شاهد شکوفایی کار هنرمندان کولی است، که توانسته اند خود را به جامعه هنری معرفی و جایگاهی شایسته در جهان هنری و ادبی اروپا به خود اختصاص دهند. ویژگی دوره گردی به کولیان اجازه می دهد با وام گیری از اسطوره و فرهنگ ملل میزبان و در نهایت تلفیق آن با هنر خود، که شکل گرفته از دیدگاه آن...