خوز و خوزی و کتاب‌هایشان به نام شوسماهی و جامع الخوز به کرّات به عنوان مرجع در منابع مهم پزشکی قدیم در اسلام و ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند ولی متأسفانه امروزه در دسترس نمی‌باشند. در این مطالعه چهار کتاب «القانون فی الطب» ابن‌سینا، «الحاوی» رازی، «الجامع المفردات الأغذیه و الأدویه» ابن‌بیطار و «الصیدنه» ابوریحان بیرونی برای اوّلین بار مورد استقصای کامل قرار گرفت و کلیه‌ی ارجاع‌های مربوط به خ...

هدف غایی در تعلیم و تربیت اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. متخصصان تعلیم و تربیت اسلامی اهداف متفاوتی را به‌عنوان هدف غایی مطرح کرده‌اند؛ اهدافی چون قرب الی الله، حیات طیبه، خلیفة الله، فناء فی الله و رضوان الله را به‌عنوان هدف غایی تربیت اسلامی مطرح کرده‌اند، در حالی که هدف غایی یکی بیش نیست. سؤال این است که براساس آیات و روایات، هدف غایی تعلیم و تربیت اسلامی کدام یک از این اهداف است. ای...

الفوائد الصمدیه کتاب فی النحو عظیم الفائده، کتبه فریده الدهر محمد بن حسین عبدالصم د الحارثی العاملی 1031 ه )، وجعله علی خمس حدائق. - 953) « الشیخ البهائی » الهمذانی، بهاء الدین المشهور ب مذ کتابه هذا الکتاب ولعلّ بسبب منزله مولفه أصبح موضع الإهتمام من قبل الشراح، فشرحوه وعلّقوا علی ه . 1119 ه ) من أعلام الأدب فی القرن - و من أعظم شروح فائده، شرح السید علیخان المدنی الدشتک ی ( 1052 والآخر « ال...

عالج الجاحظ قضیة الفصاحة بصورة واسعة فی کتابه البیان و التبیین و ربط بینها و بین مختلف المواضیع من الخطابة، و البیان، و البلاغة؛ وعدّ لها أنواعا من: فصاحة المتکلم و فصاحة الحروف و الکلمة و الکلام، کما ذکر معاییر للفصاحة لم یسبقه إلیها أحد والتی تستعمل إلی الیوم مقیاسا لتمییز الفصیح من غیره. یهدف هذا المقال إلی البحث عن مقاییس الفصاحة عند الجاحظ عن طریق استخراج و لمّ الأفکار المبعثرة فی ثنایا الکت...

سید یحیی فدائی یزدی از جمله شخصیتهای علمی و ادبی قرن سیزدهم می باشد. او در شهر یزد زندگیش در اشتغال به تعلیم و تعلم سپری نموده است . ودر سال 1280 یا 1282 هجری قمری رو در نقاب خاک کشید ، و مجموعه ای از آثار علمی و ادبی از خود بجای گذاشت . از جمله آثار قلمی او کتاب ((منظومه فی علم النحو)) به زبان عربی است که مشتمل بر بیشترین مطالب نحوی می باشد و تاکنون بصورت نسخه خطی باقی مانده. مؤلف آراء و نظریه...

سال 301ق را باید سال پرمخاطره­ای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشته­شدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، هم­زمان اسحاق ­بن ­احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ­ادعای امارت برخاستند که درنهایت به ­نزاع و پیروزی نصر خردسال انجامید. ازآنجایی­که مطالب کتب تاریخی در این ­باره پراکنده و متفاوت است، علم سکه­شناسی می­تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پژوه...

قد کان أبو تمام من أبرز الشعراء المادحین، حیث أبدی وأعاد فی المدح وسلک فیه طریقاً یختلف عمّا کان یسلکه الجاهلیون والإسلامیون. نشأ أبو تمام فی دمشق یعمل عند حائک ثم انتقل إلی حمص حیث نظم قصائده الأولی ووصل إلی المعتصم وصار شاعره الخاص، وقد کان قبل ذلک مطروداً محروماً من قبل الخلفاء الذین کانوا قبل المعتصم. یمتاز أبو تمّام بما فی مدحه من منطق و اتساع أفکار وحکم وأمثال سائره مبثوثه فی تضاعیف أبیاته، وب...

تعرضت فی هذا الفصل لعده بحوث تمهیدیّه، تساهم فی تحدید موضوع البحث بشکل أوضح، حیث ذکرت المعنی اللغوی للیتیم، ثم المعنی الاصطلاحی مستشهداً بأقوال اللغویین والعلماء الأعلام، ثم جرَّنا البحث لذکر المعنی المجازی للیتیم؛ بسبب استخدام لفظه الیتیم مجازاً فی بعض الروایات والآیات، وبعدها بیّنت العلاقه بین الیتم وأهل البیتe وما ورد فی کونهم الأیتام، أو أنّ شیعتهم هم الیتامی لفقدهمe، ثم أشرت بعض الشیء لمعنی الیتی...

ساختار و محتوای هر اثر ادبی به میزان رشد فکری و علمی عصر مؤلف بستگی دارد. بسیاری از آثار به‌جای‌مانده از سده‌های آغازین اسلامی حکایت از فقدان نظریه و مبانی اصولی علوم متداول آن عصر دارند که البته این، دلیل بر ناتوانی مصنّفان و مؤلفان آن آثار نیست، بلکه به نبودِ ثبات و استقرار در مفاهیم و اصطلاحات بلاغت میان علمای بلاغت­‌نگار مربوط است. این مقاله به بررسی انتقادی تطور علم بدیع در کتب بلاغت ع...