از متون جغرافیای انسانی اطلاعات و آگاهی‌های ارزشمندی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به دست می‌آید. در این متون، جغرافی نگاران مسلمان به وصف اوضاع اجتماعی، خُلق و خو، آداب و رسوم، اوضاع دینی و سیاسی اقوام و ساکنان مناطق گوناگون جهان اسلام پرداخته‌اند. وصف اصطخری و مقدسی دو جغرافی نگار برجسته ایرانی و عرب قرن چهارم، علاوه بر بیان امور واقع جغرافیایی ـ تاریخی، تحت تأثیر گرایشهای قومی، دینی و...

در ایران باستان موبدان همواره یکی از مقامات برجسته جامعه به‌شمار می­آمدند و در دربار شاهان نفوذی فوق­العاده داشتند. این امر به‌خوبی در مشهورترین حماسه ملی ایران نمود یافته است و به حدی اهمیت دارد که با بررسی نقش و جایگاه موبدان در شاهنامه چگونگی ارتباط دین و حکومت در ایران باستان مشخص می­شود. خویشکاری موبدان در شاهنامه منحصر به اجرای مناسک دینی نیست. آن­ها هم در اداره کشور اختیارات گسترده­ای دا...

نوشتار حاضر در پی آن است تا به این مسئله پاسخ گوید که چه نسبتی میان معرفت آرمانی و معرفت دینی وجود دارد. برای این منظور مباحث گوناگون و پراکنده ملاصدرا در باب علم، عالم و معلوم در چارچوبی منظم بازسازی شده است. در این بازسازی منظم، علاوه بر این­که جزئیات جدیدی از نظر ملاصدرا مطرح می‌شود، با نگاه جدیدی از ملاصدرا مواجه می‌شویم که نتیجه و حاصل بررسی علم، عالم و معلوم آرمانی از منظر اوست. به نظر می...

نقش اسوه و الگو در تکوین شخصیت آدمی و سعادت وی انکارناپذیر است. به همین سبب در آموز‌ه‌های دینی و دیگر علوم نیز به بحث الگوبرداری پرداخته شده است. واژه‌‌‌ی «اسوه» در این موضوع نقش کلیدی داشته و پرکاربرد است ولی به مرور زمان معنای اولیه‌‌ی آن مغفول واقع شده و غالباً فهم صحیح و کاملی از کاربردهای قرآنی و حدیثیِ «اسوه» صورت نگرفته ‌است. در این مقاله، معنای اصیل واژه اسوه، کاربردها و اقتضائات آن بازکا...

وقتی انسان از امور محسوس فاصله می‌گیرد و به خود توجه بیشتری پیدا می‌کند، احساس غربت و سرگردانی درونش را پُر می‌کند. انسان از عالم بالا هبوط یافته و پای روی زمینی گذاشته که با آن بیگانه بوده است. لازمه حضور در این عالم با رنج و تنهایی پیوند خورده است. اما آیا نتیجه این حس درونی و دیدگاه دینی، پوچ‌گرایی و هیچ‌انگاری و بدبینی و افسردگی نخواهد شد؟ قاضی سعید قمی با سبک فلسفی و عرفانی و با نگاه دینی و...

یکی از حوزه­های مهم نقد پسااستعماری، بررسی هویت­های جدید دینی، ملی، نژادی و اجتماعی در دوران پسااستعماری و مقایسة آن­ها با دورة پیش از استعمار است. واسینی الأعرج، رمان­نویس معاصر الجزائری، در رمان­ «مملکة الفراشة»، از قالب ادبی رمان، برای بازنمایی مسائلی از جمله بحران­های­ هویتی، مهاجرت، تضادهای فرهنگی، اجتماعی و دینی در دوران پسااستعماری استفاده می­کند. پژوهش حاضر، هویت پسااستعماری شخ...

در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشریات کودک از رشد کمّی و کیفی نسبتاً خوبی برخوردار ‏بوده‏اند. موضوع اصلی مقاله، بررسی مضامین اشعار دهه‌ی هشتاد نشریّات کودک است. مجموعه ‏مضامین بررسی شده در این پژوهش به ترتیب فروانی آنها عبارتند از: 1- طبیعت (جاندار و بی‌جان)، ‏‏2- دین و مضامین آیینی، 3- مسایل اجتماعی– سیاسی، 4- تفریحات و سرگرمی، 5- آموزشی- علمی، ‏‏6- اخلاقی- تربیتی 7- سایر مضامین. در این مق...

یکی از مکاتب جدید فلسفی، مکتب پدیدارشناسی است. بر اساس دیدگاه محوری این مکتب، تنها فنومن یا پدیدارهای امور متعلق شناسایی هستند. در مقاله حاضر نسبت مکتب پدیدارشناسی با مقوله معناداری بررسی می ‌شود و بررسی خواهد شد که آیا با توجه به رویکردی که این مکتب نسبت به عالم و شناخت آن دارد، می‌‌توان برای عالم معناداری قائل شد؟ بررسی‌های این مقاله نشان می‌دهد که با رویکرد پدیدارشناسی هرمنوتیکی که پدیدار‌شن...

جایگاه دین در جهان بینی معارف پروران تاجیک و تناسب افکار دینی و دنیایی در آثار آن ها و به طور کلی درک دیدگاه روشن فکران دربارۀ دین، موضوع بحث مقالۀ حاضر است. بدین منظور، نخست مفهوم روشن فکری براساس دیدگاه نظریه پردازان این حوزه تبیین شده و در ادامه خصوصیات این پدیده در دورۀ نو، چه در اروپا و چه شرق، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق مطالعات انجام شده، هرچند عامل برانگیزندۀ معارف پروری انگیزه های خ...

 تبلیغ دینی یکی از مؤثرترین ابزارها برای تقویت ارزش‌ها و رفتار‌های مرتبط با سلامت و کیفیت خوب زندگی است. هدف این مقاله، شناسایی نگرش مبلغان دینی و مخاطبان آنها نسبت به طرح موضوعات سلامت‌محور در متن سخنرانی‌های مذهبی است. به این منظور از دو روش کیفی و کمّی استفاده شده است. بخش کیفی ‏ از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساخت یافته با 19 نفر از مبلغان شیعه‌مذهب ایرانی ساکن شهر قم انجام شده است. داده‌ها با استف...