«آرگو» یکی از کلمات کلیدی در گفتمان ادبی نیمایوشیج است. مفهومی که در آثار و تحلیل­های شاعران و منتقدان پس از او به «زبان عامیانه و محلی» ترجمه و تعبیر شده است. در حالی که این کلمه در پژوهش­های زبانشناسی براساس فرهنگ­های لغت فرانسوی و انگلیسی به معنای «زبان مخفی» آمده است؛ زبانی مختص گروهی خاص که دیگرانِ خارج از آن گروه از فهم آن عاجز و ناتوان­اند. این مقاله به شیوۀ توصیفی - تحلیلی در گام نخست نم...

مولانا جلال الدین محمد بلخی در کتاب مثنوی شریف با استفاده­ی مطلوب از عناصر عامیانه در زبان فارسی تلاش کرده است تا مفاهیم تعلیمی و عرفانی مورد نظر خویش را برای عامه­ی مردم تبیین و تشریح نماید. بنابراین برای تأثیر بیشتر کلام بر مخاطب، در اثر سترگ خود از زبان و ادبیات عامیانه بهره جسته است.  در این تحقیق به استخراج و طبقه بندی اصطلاحات عامیانه در دفتر پنجم مثنوی از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین واحد زبا...

حمزه نامه یکی از بلندترین قصه های بلند عامیان? فارسی است که سابق? آن به قرن هفتم هـ . باز می-گردد. این قصه به عنوان روایتی که متن آن جزء طومارهای پرطرفدار نقالان در سده های متمادی بوده است به صورت رو در رو در مقابل مخاطبان اجرا می شده، و به شکل شفاهی تا قرن دهم هـ حفظ شده و در عصر صفوی توسط کاتبان و نگارندگان مکتوب گردیده است. از اینرو این قصه از قابلیت های کلامی – زبانی فراوانی بهره مند است که...

یکی از شاخه های مطالعات علمی ادبیّات، مطالعه «فرهنگ عامّه» یا «ادبیّات شفاهی» ملّت هاست. در میان جلوه های گوناگون فرهنگ عامّه، «قصّه های عامیانه» جایگاهی ویژه دارند و توجه به گردآوری، تدوین، شماره گذاری و رده بندی، توصیف و تحلیل آن ها یکی از مشغله های پژوهشگران این رشته بوده و هست. از آنجا که قصّه های عامیانه از یک سو منشاءِ اصلی منظومه های بلند ادبیّات رسمی ایران از جمله شاهنامه و خمسه نظامی و دیگر آث...

چکیده تنوع زیستی و تاریخ کهن استان چهارمحال وبختیاری منجر به شکل گیری فرهنگ تصویری ویژه ای در رابطه با سنگ های مزار شده است. این فرهنگ تصویری که در پیکره ها و نقوش روی مزارهای این منطقه منعکس شده است، نمایانگر باورها، آداب و سنن، و موقعیت اجتماعی مردم است که می توان آن را در قالب نقوش مزارهای ارامنه، شیرهای سنگی، و دیگر نقش ها و نمادها دسته بندی کرد. هدف این پژوهش جمع آوری و تحلیل سنگ مزاره...

در این مقاله به منظور نشان دادن اهمیت بازخوانی ادب عامه به‌مثابه گنجینه‌ای سرشار از باورها و نمادهای کهن و اساطیری به‌طورعام وقصه‌های عامیانه هرمزگان به‌طور خاص،انگاره اسطوره‌ای «درخت- مرد» در قصه‌های عامیانه هرمزگان بررسی و با اشاره به نمودهای متنوع این باور، صورت‌های مستقیم و غیر مستقیم آن در قصه‌ها دسته‌بندی و تحلیل شده‌ است. این پژوهش نشان می‌دهد که در قصه‌های عامیانه هرمزگان انگاره اسطوره‌...

یکی از پر رمزورازترین باورهای عامیانۀ مردم جنوب کرمان در گذشتهاعتقاد به پرنده‏ای به نام «مرغ شُو» بوده است. مردم این ناحیه می‏پنداشتد که این مرغ رنگ زرد طلایی دارد، قادر است اندازۀ خود را تغییر دهد، به‏طور معمول در شب ظاهر می‏شود، و با مکیدن خون نوزاد سبب مرگ او می‏شود. داستان‏های مربوط به مرغ شُو در گذر زمان، با واقعیت و خیال درهم‏ آمیخته‏اند و این پرنده که به‏گونه‏ای با موجودات اساطیریپیوند دار...

طومارهای نقالی بخش مهمی از اسناد مکتوب روایت های عامیانه ی حماسیِ این سرزمین را دربرمی گیرند، بخشی که گاه امکان روشن شدن پاره هایی مبهم از سنت حماسی ایران را فراهم می سازد. حجم عظیم این روایت ها، بررسی ورق به ورق آن ها را تا حدودی دشوار ساخته است. یکی از شیوه هایی که می تواند به مطالعه ی روشمند این روایت ها کمک کند، فهرست کردن بن مایه های آن هاست. به یاری این فهرست، متون روایی به عناصر سازنده شا...

طنز و مطایبه یکی از گونه‌های ادب غنایی است که همواره از سوی نویسندگان و شاعران ادب رسمی مورد توجه بوده است. همان طور که طنز در ارزش‌گذاری هنر رسمی، در پوشش خنده و مضحکه، هدف‌های جدی را دنبال می‌کند و افق‌ها و قلمروهای آن در مسائل اجتماعی بسیار گسترده است، در فرهنگ عامه و به خصوص افسانه‌های عامیانه نیز قابل تأمل است. طنز در افسانه‌ها مانند سایر متون نوعی نقد به مقولات زندگی و به گونه‌ای سخن جدی ...

این پژوهش بر آن است تا تأثیر متون ترجمه شده را بر ورود زبان عامیانه به نثر دوره ی مشروطه مورد بررسی قرار دهد. یکی از تحولاتی که در دوره ی مشروطه در ادبیات رخ داد، کاربرد زبان عامیانه در آثار ادبی است. بررسی عواملی که منجر به چنین تغییری شدند حائز اهمیت می باشد. ازین رو تحقیقی که پیش رو دارید می کوشد تا به دو سؤال پاسخ گوید؛ نخست اینکه رمان های ترجمه شده و تألیفی در دوران قاجار از حیث کاربرد زبا...