در دهه­های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده اند، به طوری که روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه­ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی برنامگی در بهره برداری از زمین شهری می­باشد. شهر بابلسر نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور از این تحولات مصون نما...

عرصۀ محیطی سکونتگاه‌‌های انسانی، بستر نظام اجتماعی و اقتصادی است که ساخت‌‌ها و کارکردها بر آن تکیه دارند. بر همین مبنا، تحولات کالبدی- فضایی عرصه‌‌های روستایی و شهری حاصل تعامل متقابل عوامل و نیروهای مختلف در ابعاد محیطی- اکولوژیک و اجتماعی- اقتصادی هستند. هدف از انجام این مقاله این است که در چارچوب رویکرد پویش ساختاری– کارکردی، ضمن تأکید بر پیوندهای روستایی- شهری به بررسی و تبیین تحولات کالبدی...

تحولات شگفت­انگیز در حوزه فناوری فضایی بویژه در صنعت ماهواره، تمامی مناسبات بشری را دگرگون ساخته است و سرمایه‌گذاری‌های کلان در این زمینه، تعریف جدیدی از قدرت و موازنه آن در دنیای کنونی ارائه داده است. لذا رابطه دولت و بخش خصوصی در حوزه فناوری فضایی در نظام‌های مختلف حقوقی در سه مرحله­ سیاست‌گذاری، قانونگذاری و مقررات‌گذاری نقش بسیار تعیین کننده­‌ای در این مقوله دارد. باید گف...

سکونتگاه­های انسانی، به عنوان یک پدیدة مکانی ـ فضایی، همواره تحت تأثیر عوامل متعدد طبیعی و انسانی هستند و پیوسته در بستر زمان تغییر می­یابند. یکی از این عوامل تأثیرگذار، صنعت است. در ایران نیز صنعت تحولات گستردهای را در جامعه، به­ویژه تحول سکونتگاه­ها و تبدیل روستاها به شهر، بر جای گذاشته است. در این پژوهش، تأثیر صنعت بر تحول نظرآباد بررسی شده است. نتایج تحقیق، که با استفاده از روش توصیفی ـ تحل...

از موضوعات حیاتی قرن بیست و یکم در ارتباط با پایداری شهر، الگوی رشد شهر است. الگوی رشد شهر به عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان در برهه خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته اصلی گسترش افقی یا پراکنده و الگوی شهر فشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای پایداری شهری امری اساسی است. در این ارتباط شهر یزد در دهه های اخیر رشد زیادی را تجربه نموده که بررسی الگ...

ساوه یکی از شهرهای مشهور منطقة جبال در دوران اسلامی است که به‌دلیل قرارگیری در مسیر ارتباطی دارالخلافة بغداد به شمال­شرق به ‌عنوان منزلگاهی مهم ایفای نقش نموده است. موقعیّت ویژة این شهر در پیوندگاه مهم­ترین راه­های کاروانی و نیز شرایط مساعد طبیعی موجب شده تا بتواند از تحولات تاریخی گذر نموده و در کانون ­توجه جغرافی­نویسان و مورخان قرار گیرد. از آنجایی­که بقایای شهر کهن ساوه و بافت تاریخی آن به د...

در چند دهه ی اخیر مناطق کلانشهری کشور دچار تغییر و تحولاتِ گسترده ای شده اند. منطقه کلانشهری مشهد نیز به عنوان یکی از مهمترین قطبهای توسعه در شرق کشور در حال تجربه این تحولات می باشد. این منطقه با بیش از سه میلیون نفر جمعیت، از عدم تعادل فضایی، پراکنده رویی و تمرکزِ شدید رنج می برد. پیامد منطقیِ این تمرکز، رشد کالبدی شهر مرکزی، پدیدار شدنِ نابرابری های اجتماعی و اقتصادی، تخریبِ اراضی سبز و کشاورزی، ...

شهرها و روستاها به عنوان مراکز اصلی تجمع انسان­ها و شکل دهنده اصلی بنیان­های جغرافیایی یک ناحیه می­باشند که دارای روابط خاص با تکیه بر ویژگی­های اقتصادی ـ اجتماعی و فضایی با یکدیگر هستند. پیوندهای روستایی ـ شهری پدیدهای حاصل از تعامل دوسویه    سکونتگاه­های روستایی و کانون­های شهری در عرصه منطقه­ای است که به سبب جریان­های مختلف از جمله جریان افراد، کالاها، اطلاعات، فناوری، نوآوری و مانند آن پدید...

ایدئولوژی‌ها و فرایندهای اقتصادی و سیاسی شکل گرفته در طول تاریخ همواره تأثیر مستقیمی بر فرم‌های اجتماعی – فضایی جامعه از جمله در سکونتگاه‌های شهری داشته است. بر همین مبنا، اقتصاد سیاسی شهر بدنبال بررسی رابطه این تحولات تاریخی با فرایندها و ساختارهای تبعی آن در فضای شهری است. اهمیت این مطالعات بدانجا رسیده است که برخی از جغرافیدانان، مطالعه اقتصاد سیاسی جوامع را در کانون مطالعات خود قرار داده‌ان...

امروز عدم تعادل­ های منطقه ­ای در فضای ملّی لزوم مطالعه و بررسی در شبکه و نظام سلسله مراتب شهری را لازم و ضروری ساخته است تا از این رهگذر به عوامل مؤثر در مکان گزینی شهرها، الگوی پراکنش جمعیت شهرنشین و بالاخره به تعادل و عدم تعادل ­ها در نظام سلسله مراتب شهری هر منطقه پی برد و سپس با شناخت وضع موجود به ارایه راه حل پرداخت. هدف این مقاله بررسی چگونگی استقرار و توزیع فضایی جمعیت و نیز پی برد...